Seçim öncesi 'internete sansür yasası' yeniden gündemde

Türkiye'de, "İnternete sansür yasası" olarak bilinen ve Anayasa Mahkemesi'nin (AYM) geçen yıl "temel hak ve hürriyetleri kısıtladığı" gerekçesiyle iptal ettiği düzenlemenin genişletilerek tekrar yasalaştırılmaya çalışılması tartışma yarattı.

Muhalefete göre, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) 7 Haziran'da yapılacak genel seçimler öncesi sosyal medyada muhalif sesleri "sindirerek" kendisini güvence altına almaya çalışıyor.

BBC Türkçe'ye konuşan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İzmir Milletvekili Erdal Aksünger, "Bu düzenlemenin amacı, internetin yargıya rağmen kontrol altında tutulacağı bir seçim süreci geçirmek" dedi.

Erdal Aksünger, AYM’nin, teklifin bu haliyle yasalaşması durumunda yine iptal kararı vereceği görüşünde.

Aksünger, daha önce iptal edilen bir yasanın genişletilerek yeniden Meclis'e getirilmesinin hukuk devleti açısından kabul edilemez olduğunu söyledi.

'AKP hukuk devleti ilkelerini çiğniyor'

Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi ve İnternet Teknolojileri Derneği Başkanı Doç. Dr. Mustafa Akgül de, AKP'nin hukuk devleti ilkelerini çiğnediği kanısında.

Hükümetin "Kişisel haklara, aileye saldırı olduğunda bunu nasıl engelleyeceğiz?" söylemini anımsattığımız Akgül, "Hukuk devletinde bu, hakim kararıyla olur. Kurallar çok açık yazılır ve siyasiler karar vermez. Bu teklifte bakanlık istediği zaman en erken iki gün sonra mahkeme karar verecek ama bunun ne zaman uygulanacağını da bilmiyoruz çünkü yazılı değil" diye konuştu.

AKP’li Yücel: AYM iptal etmez

Teklife yönelik eleştiriler ile ilgili olarak, AKP Isparta Milletvekili ve Adalet Komisyonu Üyesi Recep Özel'in görüşlerini aldık.

Recep Özel, "Kişisel hak ve özgürlükler, bilginin paylaşılması gibi sözler kulağa hoş geliyor. Ancak aslı olmayan paylaşım çok hızlı bir şekilde herkese ulaşıyor" dedi.

Özel, teklifin yasalaşması halinde Başbakana ve bakanlara "savcı-hakim yetkisi değil, içeriği durdurma yetkisi" verildiğine ve Sulh Ceza Hakimliği'ne gidileceği için de yargı denetiminin öngörüldüğüne dikkat çekti.

AKP'li Recep Özel, CHP'li Erdal Aksünger'in aksine, AYM'nin teklifin yasalaşması halinde iptal kararı almayacağını söyledi.

Özel, teklifin seçimlerden önce Meclis'e getirilmesinin de özel bir amacı olmadığını belirtti.

4 saatte sansür

TBMM Genel Kurulu'nda görüşmelerine Pazartesi günü başlanan 36 maddelik torba teklifin 27, 28 ve 29. maddeleri internet ve elektronik haberleşmeyle ilgili kanunlarda düzenlemeler öngörüyor.

"İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunu"nda öngörülen değişiklikle Başbakanlık veya ilgili bakanlıkların talebi üzerine Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) tarafından internet ortamında yer alan yayınla ilgili olarak, içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararı verilebilecek ve bu karar 4 saat içinde yerine getirilecek.

Karar 24 saat içinde sulh ceza hakiminin onayına sunulacak. Hakim, kararını 48 saat içinde açıklamazsa karar kendiliğinden kalkacak.

İçeriğe erişimin engellenmesi yoluyla ihlalin önlenemediği durumlarda, internet sitesinin tümüne yönelik olarak erişimin engellenmesi kararı verilebilecek.

Suça konu internet içeriklerini oluşturan ve yayanlar hakkında TİB Başkanlığı tarafından, Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulacak.

Bu suçların faillerine ulaşmak için gerekli olan bilgiler içerik, yer ve erişim sağlayıcılar tarafından hâkim kararı üzerine adli mercilere verilecek.

Bilgileri vermeyen içerik, yer ve erişim sağlayıcıların sorumluları, fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde, 3 bin günden 10 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacak.

İçeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararının gereğini yerine getirmeyen erişim sağlayıcılar ile ilgili içerik ve yer sağlayıcılara yüklü miktarda idari para cezası verilecek.

AYM iptal etmişti

Eylül 2014'te Meclis'te kabul edilen torba yasada, internet içeriğine erişimin engellenmesi yetkisi, TİB Başkanının talimatıyla ve mahkeme kararı olmaksızın 4 saat içinde gerçekleşecek şekilde düzenlenmişti.

Bu düzenlemeye göre içeriğe erişim önce engelleniyor, sonra mahkemeye taşınıyordu.

Yasaya gerekçe olarak da “Milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi nedenlerinden bir veya birkaçına bağlı olarak, gecikmesinde sakınca bulunan haller” gösterilmişti.

Anayasa Mahkemesi ise 2 Ekim 2014'te yeni teklifin daha dar kapsamlı olan halini iptal etmişti.

AYM iptal kararı ile internet sitelerinin idare tarafından değil ancak yargı kararıyla kapatılabileceğini de hükme bağlamıştı.