Satürn'ün buzlu uydusu aktif olabilir

Nasa'nın Cassini uydusu ile yapılan incelemelerde Satürn'ün ayı Diyon'da jeolojik hareketlilik olduğu tespit edildi.

Uzay gemisi, uyduda sıcak çatlaklara benzer şekiller ve olası bir buz volkan bulunduğunu da ortaya çıkardı.

Çatlaklar, daha önceden Satürn'ün şiddetli su püskürten Enseladus uydusunda bulanan "kaplan çizgilerine" benzetiliyor.

Diyon'daki bu hareketler, uydunun geçmişte aktif olduğuna dair ipuçları veriyor.

Yeni elde edilen bilgilere Satürn'ün uydusu Diyon'un geçmişte sanıldığından daha aktif olduğunu ortaya koydu.

ABD'nin Kaliforniya eyaletindeki Pasadena kentinde Nasa Jet Propulsion Laboratuarından Dr. Bonnie J Buratti, yaptıkları araştırma sonuçlarını Teksas'da düzenlenen 43. Ay ve Gezegen Bilimi Konferansı'nda açıkladı.

Açıklamalara göre Diyon'da görülen hareketlerin bir kaç kanıtı bulunuyor.

Önceki gözlemlerde, Satürn'ün manyetik alanının Diyon'un yüzeyinden parçalar topladığı biliniyordu. Ancak bilim adamları bu aybaşında yaptıkları açıklamada uydunun etrafında ince bir oksijen tabakası tespit ettiklerini de açıkladı.

Jet Propulsion Laboratuarından araştırmacıların açıklamasına göre, bunun en somut kanıt Satürn'ün uydusu Diyon'un yüzeyinde bulundu. Örneğin Diyon'un yarım küresinin geniş bir kısmında krater izlerine rastlanmadığı belirtiliyor.

"Kaplan çizgileri"

Kraterlerin izlerinin başka maddelerle dolmuş olabileceğini ya da volkanik patlamaların kalınlarıyla kapatılmış olabileceği de düşünülüyor. Bu tahminler ise Diyon'da cryovolkanların keşfedilmesiyle destekleniyor.

Cryovolkanlar daha önce Satürn'un uydusu Enseladus'ta, Neptün'ün uydusu Triton'da ve kesin olmamakla beraber Satürn'ün uydusu Titan'da görülmüştü.

Cryovolkanlar erimiş kaya yerine amonyaklı su ya da metan püskürtüyor.

Dr. Buratti 'Satürn'ün başka bir uydusu Tethis'te ve Diyon'da gördüğümüz izlere kaplan çizgileri diyoruz çünkü fosilleşmiş kaplan izlerine benziyor' dedi.

Cassini uzay gemisinden gelen görüntülerde Diyon'da siper kraterlerinin bulunduğu da anlaşılıyor. Siper kraterleri uzayda bir kaya yumuşak bir nesneye çarptığında oluşan izlere deniliyor. Uzmanlardan bu bilgiye dayanarak yeryüzünün altındaki buzların sanıldığından daha ılık olabileceğini söylüyorlar.

Sıcak nokta arayışı

Dr. Buratti'nin panelde yaptığı konuşma sonrasında South West Araştırma Enstitüsünden John Spencer yaptığı açıklamada uzay gemisi Cassini'nin Diyon'da ısı yayılmasına dair izler aradığını ancak şimdiye dek hiç bir şey bulamadıklarını söyledi.

Dr. Buratti gözlem sonucu sıcak noktalarının bulunmasının Diyon'un jeolojik aktivitelerinde somut bir kanıt olacağını ekledi.

Cassini projesi çalışanı Linda Spilker ise Diyon'da jeolojik bir aktivite varsa bile bunun Enseladus'dan daha düşük bir düzeyde olduğunu, Diyon'da Enseladus'da görüldüğü gibi jet püskürtmelere rastlanmadığını ifade etti.

ABD'denin St. Louis eyaletindeki Washington Üniversitesi'nden Prof. William McKinnon ise şu anda Diyon'da jeolojik hareketlerin olduğuna dair şüphelerinin olduğunu belirtti.

Prof. McKinnon ancak Diyon'un yüzeyinin değiştiğini ve geçmişte bir hareketlenme olduğunu bildiklerini de belirtti.

Enseladus'ta sıcak su fıskiyelerinin yeraltı okyanusundan sıvı su aldığı bilgisi uzay gemisi Cassini sayesinde ortaya çıkmıştı. Bu bulgu Cassini'nin bilim dünyasındaki başarılarının en parlak noktası olarka biliniyor.

Enseladus uydusu Saturn'un etrafında dairesel değil orantısız ve oval olarak dönüyor. Bu hareketler Enseladus'un Satürn'ün yer çekimiyle birlikte sıkıştırılmasına ve jeolojik hareketlendirmeyi tetiklemesine sebep oluyor.