Sarıkamış'ta kaç bin kişi şehit oldu?

‘90 bin’ rakamını abartılı bulan tarihçiler, en fazla 35 bin askerin şehit olduğunu belirtiyor. Atatürk Üniversitesi öğretim üyelerinden Yardımcı Doçent Dr. Yavuz Özdemir, bu tezin en iddialı savunucusu. Sarıkamış Harekatı’yla ilgili “Enver Paşa’nın III. Ordu Günleri” adlı doktora tezi hazırlayan Özdemir, harekatta 118 bin değil, 75 bin askerin görev yaptığını, 35 bininin şehit olduğunu savunuyor. Özdemir, iddialarına Genelkurmay Arşivi ile Osmanlı, Rus ve Alman arşivlerini kaynak gösteriyor. Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu da, Özdemir’in tezine destek veriyor. Abartının gerekçesini ise şöyle açıklı-yor: “Cumhuriyet’in ilk yıllarında milli duyguları artırmak için birtakım propagandalar yapılmış.” Sarıkamış Harekatı konusunda yaptığı akademik çalışmayla tarihi düzeltmelerde bulunan Atatürk Üniversitesi öğretim üyelerinden Yard. Doç. Dr. Yavuz Özdemir, Genelkurmay Başkanlığı Harp Encümeni’nin harekatla ilgili gerçek rakamları kayıt altına aldığını vurguluyor. Buna göre Sarıkamış’ta 23 bini cephede, 12 bini de savaş hatları gerisinde toplam 35 bin şehit verildiğini belirten Özdemir şu bilgileri aktarıyor: “7 bin askerimiz esir düşmüş, 17 bin askerimiz de hasta ve yaralı olarak cepheden ayrılmış. Rus kaynaklarında da durum pek farklı değil. Rus Generali Yudenich’e sunulan bir raporda 23 bin Türk cesedinin defnedildiği belirtiliyor. Rus ordusu da bu savaş sırasında 30 bin askerini kaybetmiş, bunlardan 9 bini donarak ölmüş.” Enver Paşa’nın 90 bin kişinin ölümüne sebep olarak gösterilmesine de itiraz eden Yard. Doç. Özdemir, “Eğer Enver Paşa’yı kolordu komutanları dinleseydi ve planını aynen uygulasalardı, savaşın seyri değişirdi. Enver Paşa’nın kumandasındaki 9. Kolordu, savaştan en az can kaybıyla çıktı.” iddiasında bulunuyor. Özdemir’in, harekatta asıl kusurlu olarak gösterdiği ‘10. Kolordu Komutanı Albay Hafız Hakkı Bey’ ise, Enver Paşa’nın bacanağı ve askerî okuldan da sınıf arkadaşı olarak biliniyor. Yard. Doç. Dr. Yavuz Özdemir’in tezini meslektaşları da destekliyor. Van 100. Yıl Üniversitesi Öğretim Üyesi Yard. Doç. Dr. Tuncay Öğün, Genelkurmay Başkanlığı Harp Encümeni’nin raporlarına dikkat çekerken, “3. Ordu’nun tamamı 90 bin savaşçıdan ibaret. Şehit sayısı 35 bini geçmez.” diyor. Sarıkamış Harekatı ile ilgili tarihin yeniden araştırılmasını isteyen Atatürk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Enver Konukçu da, “Bugün belirtildiği gibi Sarıkamış’ta bir günde 90 bin Türk askeri şehit olmamıştır. Yapılan araştırmalara göre kayıp 35 bin civarında.” bilgisini veriyor. ‘Abartmayı seviyoruz; Çanakkale’de de 300 bin değil, 87 bin şehit verdik Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu, “Sarıkamış’ta 90 bin asker şehit olmadı.’ iddiasında bulunan akademisyenlere destek veriyor. Sayının fazlaca abartıldığını, gerçek rakamın 35 bin civarında olduğunu belirten Halaçoğlu, “İlim böyle diyor. Ama Türkiye’de ilmi kimse dikkate almıyor.” eleştirisinde bulunuyor. Çanakkale Savaşları’nda da 300 bin değil, 87 bin kişinin hayatını kaybettiğini kaydeden Halaçoğlu şöyle devam ediyor: “Bu abartma niye yapılıyor derseniz, Cumhuriyet’in ilk yıllarında milli duyguları artırmak için birtakım propagandalar yapılmış. Sarıkamış’ta 90 bin, Çanakkale’de 300 bin şehit verdik gibi… Bunlar daha sonra ders kitaplarına girmiş. ‘Doğrusu böyle’ diye de insanlar kabul etmiş. Şimdi araştırıldıkça, arşiv belgeleri ortaya çıktıkça tarih değişiyor, gerçekler ortaya çıkıyor.” Zaman