Şapka kanununa muhalefet

Batman Adliyesi’ne duruşmayı izlemek için gelen 75 yaşındaki Salih Boral, başındaki yerel sarık sebebiyle başsavcının talimatıyla ‘Şapka Kanunu’na muhalefetten’ gözaltına alındı. İşlemler için yaklaşık 5 saat karakol, sağlık ocağı ve adliye arasında gidip gelen 75’lik dede çıkarıldığı mahkemece serbest bırakıldı. Gözaltı kararını veren Başsavcı Harun Yılmaz, sarık takmanın suç olduğunu ileri sürerek, Boral’ı adliyede sarıkla dolaştığı için gözaltına aldırdığını kaydetti. Hukukçular ise Şapka Kanunu’nun devlet memurları için geçerli olduğunu ve asıl şapka takmayan başsavcının suç işlediğini açıkladı. Batman’da 3 Mayıs 2004 günü Toptancılar Sitesi’nde 3 kişinin ölümü, 22 kişinin de yaralanmasıyla sonuçlanan patlamada dükkânı zarar gören Salih Boral, site esnafınca TÜPRAŞ hakkında açılan davanın duruşmasını izlemek üzere Batman Adliyesi’ne gitti. Duruşma bitiminde adliyeden ayrılmak üzere olan Boral, neye uğradığını anlayamadan polis tarafından gözaltına alındı. Başsavcı Harun Yılmaz’ın talimatı üzerine yakalanan ve hakkında Şapka Kanunu’na muhalefetten hazırlık soruşturması başlatılan Boral’ın sarığına mahkemece el konuldu. Bir buçuk metre uzunluğundaki sarık suç delili olarak zabıtlara geçti. Hakkında hazırlık dosyası oluşturulan Boral ile ilgili dava açılıp açılmayacağına nöbetçi savcılık karar verecek. Duruşma salonunda ve adliye koridorlarında sarığının cebinde olduğunu söyleyen Boral, olayın kendisini çok üzdüğünü söyledi. Adliye polisinin uyarısı üzerine sarığını cebine koyduğunu ve duruşma sonuna kadar çıkartmadığını dile getiren Boral, başına gelenleri, “İçeri girerken bir polis beni uyardı. Polisin uyarısı üzerine sarığımı cebime koydum. Duruşma bitiminde bahçeye çıktık. Basın mensupları diğer arkadaşlara bir şeyler soruyordu. Fotoğraf çektik, daha sonra bahçede sarığımı taktım, adliyeden çıkmaya hazırlanırken, bir polis geldi ‘Amca bizimle geleceksin.’ dedi.” cümleleriyle anlattı. “75 yaşındayım çocukluğumdan beri sarık takıyorum.” diyen Boral, herhangi bir siyasi görüşünün olmadığına işaret ederek şunları söyledi: “Gelenek ve göreneklerimizde bu vardı. Bununla büyüdüm. Polislerin beni suçlu gibi götürüp getirmesine çok şaşırdım ve üzüldüm. Yaşadığım heyecan nedeniyle tansiyonum 18’e kadar çıktı. Herkes üzüldü, beni götüren polislerden biri bile ‘Amca benim de babam böyle sarık takıyor. Üzülüyoruz; ama ne yapalım elimizde bir şey yok.’ dediler. Bu nasıl bir uygulama anlayamadık.” Babasının Şapka Kanunu’na muhalefetten gözaltına alınmasına şaşıran Yılmaz Boral ise, “Babam evden camiye, camiden eve giden yasalara saygılı bir kişidir.” dedi. Olayın kendilerini çok üzdüğünü belirten Yılmaz Boral, “Babam adliyede sarığını çıkardı. Bahçeye çıktık, fotoğraf çektik. Daha sonra sarığını giydi, çıkmaya hazırlanırken savcı görmüş. Polisler gelip babamı gözaltına aldı. Babam 75 yaşında ve sarıkla büyümüş. 75 yıldan sonra mı bahçede sarık takmak suç oldu?” dedi. Öte yandan Başsavcı Harun Yılmaz, Boral’ın adliyede sarıkla dolaştığı için gözaltına alındığını söyledi. Yılmaz, “Sarıkla adliyede dolaştığı için benim talimatım doğrultusunda gözaltına alınmıştır. Hakkında Şapka Kanunu’na muhalefetten ön soruşturma başlatıldı. Hazırlık dosyası oluşturuluyor. Davanın açılıp açılmayacağına nöbetçi savcılık karar verecek.” dedi. Başsavcı Yılmaz, “İçeride olsun, dışarı da olsun Şapka Kanunu’na göre sarık takmak suçtur.” diye konuştu. Mazlum-Der İstanbul Şube Başkanı Avukat Mustafa Ercan, Batman’da 75 yaşındaki vatandaşı gözaltına aldıran savcının kendisinin de Şapka Kanunu’na muhalefet ederek suç işlediğini ileri sürdü. Avukat Ercan, Şapka Kanunu’nun devlet memurları için geçerli olduğunu; ancak Başsavcı Harun Yılmaz’ın bu kanuna muhalefet ettiğini kaydetti. Şapka Kanunu’nun vatandaşlar için geçerli olmadığını belirten Ercan, “Savcı, şöhret olmanın ve meslekte yükselmenin yollarını hukuk çalışmalarıyla ortaya koymalı. Bu tip artistik uygulamalar yaparak değil.” dedi. Vatandaşın geleneksel bir kıyafeti tercih ettiğini söyleyen Ercan şöyle konuştu: “Yargı mekanizmasında bunca sorun varken, bunları konuşuyor olmak büyük bir ayıptır. Savcının uygulamasını da büyük bir ayıp olarak değerlendiriyoruz.” Avukat Necati Yıldırım da davranışı nedeniyle savcıya tepki gösterdi. Yıldırım “Bazı yasalar zaman aşımına uğrayabilir. Kaldı ki 75 yaşındaki adamın böyle bir yasadan haberi bile yoktur.” dedi. Savcının art niyetli olduğunu belirten Yıldırım, gözaltı kararını çok yanlış bulduğunu ifade etti. Kanuna göre şapka giymeyen memur suçlu Kanun No 671: Şapka Giyilmesi Hakkında Kanun, 28 Teşrinisani (Kasım) 1341(1925): Madde 1- Türkiye Büyük Millet Meclisi azaları ile idare-i umumiye ve mahalliye ve bilumum müessesata mensup memurin ve müstahdemin, Türk milletinin giymiş olduğu şapkayı giymek mecburiyetindedirler. Türkiye halkının da umumî serpuşu şapka olup buna aykırı bir alışkanlığın devamını hükümet men eder. Madde 2- İşbu kanun neşir tarihinden itibaren muteber (yürürlükte)dir. Madde 3- İşbu kanun Büyük Millet Meclisi ve İcra Vekilleri Heyeti tarafından icra olunur. 2003 yılında çıkarılan Yeni Türk Ceza Kanunu’na (TCK) göre şapka takmama suçunun cezası 6 ay hapisten 1 yıla çıkartıldı. Yasaya göre inkılap kanunlarındaki şapka takma mecburiyetine uymayan milletvekili ve memurlar 6 aydan 1 yıla kadar hapis ve 750 milyon liradan 3 milyar liraya kadar ağır para cezasına çarptırılıyor. Suphi Kaya-Zaman