Cumhuriyet Mahallesi'nde yapılan doğalgaz çalışması sonucu, bina temel kazılarında tarihi mezar ve kalıntılara ulaşıldı. İncelemelerde kalıntıların Roma dönemine ait olduğu belirlendi.Yapılan kazılar sonucu koca mahalle arkeolojik sit alanı ilan edildi. Koruma altına alınan mahallede tüm kazı ve inşaat çalışmaları Samsun Müze Müdürlüğü görevlilerinin önderliğinde yapılmaya başlandı.Roma şehri bulunabilir: Yüzeysel saha incelemesi yapılan alanda Roma yolunun temelleri ve mil taşlarının bulunması üzerine arkeologlar, Cumhuriyet Mahallesi'nin altında antik Roma şehri bulunabileceğini işaret etti. İlçenin altında bir antik şehir olup olmadığı araştırılıyor.Kapsamlı çalışma isteniyor: Vezirköprü Belediyesi de bölgede var olduğu öne sürülen kentin kalıntılarının ortaya çıkarılması için girişimde bulundu. İlçede kapsamlı bir kazı çalışması yapılması isteniyor. Antik şehre bağlı olabilir: Vezirköprü ilçesinin altında bir antik şehir olduğunu dile getiren Alman asıllı Türk vatandaşı Arkeolog Prof. Dr. Rainer Czichan, kazıların sürdüğü Oymaağaç Höyüğü'nün Cumhuriyet Mahallesi altındaki antik şehre bağlı olabileceğini söyledi. Ne zaman kazılsa bir şey çıkıyor: Czichan, "Bu mahallede ne zaman bir kazı yapılsa malzemeler ortaya çıkıyor." diyerek konuşmasına şu şekilde devam etti:bin 500 yıl öncesine ait: Çıkartılan eserler için müzedeki yetkili kişiler gelip bunların tespitini yapıp kayıt altına alıyor. Buradaki şehrin günümüzden bin 500 yıl öncesine ait olduğunu söyleyebiliriz. Buradaki şehir kalıntı olarak duruyor.Tahrip ediliyor: Ancak her temel kazılmasında bir kısmı tahrip ediliyor. Mahallenin altındaki şehir, o dönemde Roma-Bizans toplumunun buradaki merkez şehri konumunda. Maalesef buradaki çalışmaları sadece belgelemekle kalabiliyoruz"