Saddam'ın sinsi işgal planı neydi?

Wikileaks internet sitesi, Irak'ın idam edilen eski Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in, Kuveyt'i 1990 yılında işgal etmeden bir hafta önce ABD'nın Bağdat Büyükelçisi April Glaspie ile yaptığı tartışmalı görüşmeyle ilgili olarak Büyükelçi'nin Washington'a gönderdiği notu yayımladı.

Irak ordusu Kuveyt'i 2 Ağustos 1990'da işgal etmiş, işgalden bir hafta önce Saddam, Büyükelçi Glaspie'i kabul etmişti. Büyükelçi'nin bu görüşmedeki tutumunun işgale yol açtığı savunulmuş, bu yorum ve iddialar işgalin hemen sonrasında Batı basınında geniş biçimde yer almıştı.

Iraklı yetkililer, Saddam-Glaspie görüşmesinin tutanaklarını Batı basınına vermişti. Irak'ın verdiği bu tutanaklara dayanılarak, "ABD Saddam'ı, Kuveyt'i işgal etmeye teşvik etti" iddiası ortaya atılmıştı. Bu iddia da büyük ölçüde, Büyükelçi'nin görüşme sırasında, "biz Araplar arası sorunlara karışmayız" şeklinde, Büyükelçi'nin tutanaklarda yer aldığı belirtilen ifadelerine dayandırılmıştı.

DOSTLUK MESAJI

Wikileaks tarafından dün açıklanan belgelere göre de Büyükelçi Glaspie, Saddam ile yaptığı bu görüşmesine ilişkin notunu aynı gün, 25 Temmuz 1990'da ABD Dışişleri Bakanı'na gönderiyor. Notun başlığı, "Saddam'ın Başkan Bush'a Dostluk Mesajı" şeklinde. Büyükelçi'nin bu notta, Saddam'ın Kuveyt'i işgale hazırlandığına ilişkin bir izlenim edindiğine dair bir ifadesi olmadığı gibi, oldukça olumlu bir başlık kullanması dikkati çekiyor.

Büyükelçi'nin notuna göre Saddam Hüseyin görüşmede, Kuveyt dahil bazı Arap ülkelerinin politikaları sonucunda ekonomik açıdan zarara uğradıklarını anlatıyor ve oldukça uzun süren bu kabul sırasında Büyükelçi Glaspie, Irak liderine, Kuveyt sınırındaki Irak askeri yığınağını anımsatıyor ve "düşünceniz, planlarınız ne?" diye soruyor.

Saddam da bunun haklı bir soru olduğunu ifade ediyor ve ülkesinin ekonomik kayıpları gibi konulara değindikten sonra, Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek'in arabuluculuk çabalarına geçiyor, bu çabalar çerçevesinde Kuveytlilerin Irak ile müzakerelere girişmeye hazır olduklarının kendilerine iletildiğini, Kuveyt Veliaht Prensi (Başbakan) ve Irak'ın iki numarası olan İzzet İbrahim'in Riyad'da görüşeceklerini, daha sonra Kuveytlilerin cumartesi, pazar veya pazartesi günü, en geç 30 Temmuz 1990'da Bağdat'a geleceklerini ekliyor.

MÜBAREK'E SÖZ VERDİM

Saddam daha sonra, "Mübarek'e, bu toplantıya kadar hiç birşey olmayacak diye söz verdim" diyerek, müzakerelerden olumlu sonuç çıkacağı, Kuveytlilerin taviz vereceği umudunu dile getiriyor.

Büyükelçi Glapsie, olası müzakerelerden memnuniyetini, "bu güzel haberi duymaktan ötürü mutluyum" şeklinde ifade ediyor ve Saddam'ın da karşılık olarak, "Başkan Bush'a sıcak duygularımı iletiniz" dediğini ekliyor.

ARAPLARIN İŞLERİNE TARAF OLMAYIZ

ABD'nin bu görüşme sırasında, "Kuveyt'i işgal etmene ses çıkarmayız" mesajı verdiğine dair iddialara yol açan o meşhur cümle de Büyükelçi Glaspie'in notunun devamında yer alıyor. Büyükelçi, Saddam'ın Başkan Bush'a sıcak selamlarını ilettiğini yazmasından sonraki paragrafta, Irak-Kuveyt sınır anlaşmazlığı konusunda kısa bir bilgi notu düşüyor ve ardından, Saddam'a şöyle dediğini yazıyor:

"Büyükelçi (Saddam'a), 20 yıl önce Kuveyt'te görev yaptığını, o zaman da şimdi olduğu gibi, bu Araplar arası işlerde taraf olmadığımızı (ABD'nin belirli bir tavır geliştirmediğini) söyledi."

Glaspie bu görüşmeyle ilgili haberlerin ardından Dışişleri Bakanlığı'ndaki görevinden ayrılarak akademik hayatı seçmişti