Rusya Türkiye krizinde son durum ne olacak?

RUSYA'ya ait savaş uçağının dün sınır ihlali yaptığı gerekçesiyle Türk jetleri tarafından düşürülmesi dünya gündeminde birinci sırada. Rusya ve Türkiye arasındaki diplomatik ve ekonomik kriz karşılıklı açıklamalara nedeniyle gergin.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve bugünkü Türkiye ziyaretini iptal eden Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'dan kritik açıklamalar geldi.

RUSYA Devlet Başkanı Vladimir Putin bugün Suriye Lazkiye'deki Hmeymim askeri üssüne S-300 hava savunma sistemi yerleştirileceğini açıkladı. Putin açıklamasının devamında "Mevcut Türk yönetimi, kendi ülkesinin 'İslamlaştırılmasını' kasten destekliyor" dedi.

 Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov ise, "Teröristlerin Türkiye topraklarını kullandığı bir sır değil. Türkiye'ye karşı savaş açacak değiliz ama ilişkilerimizi ciddi şekilde gözden geçireceğiz" dedi.

İşte Türkiye-Rusya arasında yaşanan son dakika gelişmeler:

Kırım Başbakanı Sergey Aksenov, Kırımlılara Türkiye'ye seyahat etmeme ve Türk ürünleri satın almaktan kaçınma çağrısında bulundu.

"Kırımlılara Türkiye'ye seyahat etmekten kaçınmalarını tavsiye ediyorum. Bunun nedeni de Türkiye'nin tehlikeli olması değil, bu devletin Rusya'ya karşı düşmanca davranmasıdır" diyen Aksenov, "Bununla birlikte gelişmelerin ardından Türk işadamları ile de işbirliği yapmaya hazır değiliz. Bunu açıkça söylüyorum ve Kırımlıların da bunu destekleyeceğini umuyorum" ifadelerini kullandı.

Türkiye'nin düşürdüğü Rus uçağından paraşütle atlayıp sağ kurtulan ikinci pilot, Türk hava sahasını ihlal etmediklerini söyledi. "O bölgeyi avcumuzun içi gibi iyi biliyoruz. Türk hava sahasına bir saniye bile girmedik. Türkiye’den görsel ya da sesli hiçbir uyarı almadık" diyen uçağın yardımcı pilotu Konstantin Murahtin, şunları söyledi:

"İşin aslı bize hiçbir uyarı yapılmadı. Ne radyo trafiği yoluyla ne de görsel olarak uyarıldık. Hiçbir şekilde iletişim yoktu. Bu nedenle normal rejimde uçuyorduk. Su-24 bombardıman uçağı, F-16 jetleriyle aynı hız kapasitesine sahip. Eğer bizi uyarmak isteselerdi, paralel seviyeye gelerek kendilerini gösterebilirlerdi. Ama böyle bir şey olmadı. Uçağın kuyruk tarafına birden füze geldi. Füzeyi göremediğimiz için karşı manevra da yapamadık."

Hayatını kaybeden kaptan pilotu da anan Murahtin, "Bir an önce tedavimin bitmesi için sabırsızlanıyorum. Böylece göreve geri dönebileceğim. Komutanımsan beni üste tutmasını isteyeceğim. Komutanıma borcum var” dedi. Murahtin “Daha önce o bölgede birçok uçuş gerçekleştirdik. Sorti düzenleyip daha önce belirlenen rotada üssümüze geri dönüyorduk. Ben bir pilotum. Oradaki her tür yüksekliği bilirim. Uçağı gözüm kapalı kullanabilirim" diye konuştu.

Adil Rusya partisi lideri Sergey Mironov, 'Ermeni soykırımını inkarın suç sayılmasını öngören bir yasa tasarısının Rusya Devlet Duması'na sunulduğunu' duyurdu.

Mironov Twitter'dan yaptığı açıklamada "Az önce, Türkiye tarafından 1915'te gerçekleştirilen Ermeni soykırımını inkar edenlerin sorumlu tutulmasıyla ilgili bir yasa tasarısı sunduk" diye yazdı.

Rusya'dan, Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov'un Türkiye Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ile bugün yaptığı telefon görüşmesine dair bir açıklama yapıldı.

Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada Lavrov'un görüşme sırasındaki şu sözlerine yer verildi: "Türkiye, Rus hava kuvvetlerinin Suriye'deki terörle mücadele sırasında görevini yerine getiren ve Türk hava sahasını ihlal etmeyen Rus uçağını vurarak aslında IŞİD'in yanında yer almış oldu."

 Sovyetler Birliği’nin son lideri Mihail Gorbaçov, Türk jetlerinin Rus uçağını düşürmesinin ardından barışa yönelik tehdidin arttığını söyledi. İnterfax ajansına konuşan Gorbaçov, "24 Kasım'da yaşanan gelişme, Rusya, Avrupa ve dünyadaki birçok kişiyi olduğu gibi beni de rahatsız etti. Birçok kişide, barışa yönelik tehdidin arttığı hissi oluştu. Uluslararası terörle mücadele büyük bir darbe aldı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in sert ve keskin tepkisini anlaşılır ve haklı buluyorum" dedi.

 Moskova'dan yapılan 'karşı açıklama' nedeniyle gözler yeniden Ankara'ya döndü. Ankara'daki Dışişleri kaynakların, 'açıklamanın arkasındayız' dediği öne sürüldü.  Aynı kaynaklar Lavrov-Çavuşoğlu görüşmesinde, iki bakanın bir araya gelmesi konusunun gündeme gelmesi ve bu konuda anlayış birliği konusunda ısrarlı.

Edinilen bilgiye göre, iki bakanın Moskova ya da Ankara'da yapılacak bir görüşme üzerinde değil, her ikisinin de katılacağı bir uluslararası toplantıda görüşmeleri söz konusu oldu.

Bu çerçevede gözler de önümüzdeki günlerde iki bakanın da katılacağı Belgrad'da yapılacak AGİT Dışişleri Bakanları toplantısına çevrildi.

İngiltere Başbakanı David Cameron, Türkiye’nin hava sahasını koruma hakkına saygı gösterilmesi gerektiğini söyledi.

İngiltere Parlamentosu'nda konuşan Cameron, “Gerçekler henüz açığa çıkmadı ama bizim kendi hava sahamızı koruduğumuz gibi, Türkiye’nin de kendi hava sahasını koruma hakkına saygı göstermemiz gerek” dedi.

Cameron, Rusya ile Suriye krizine ilişkin hassas konuları müzakere edebileceklerini de söyledi.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un, Türk mevkidaşı Çavuşoğlu ile görüşmeyi kabul etmediği duyuruldu. 

Açıklama, İnterfax ajansına konuşan Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova'dan geldi. "Lavrov, Türkiye'den gelen çok sayıda görüşme tekliflerinden hiçbirine olumlu cevap vermedi" diyen Zaharova şöyle devam etti:

''Buna rağmen Türkiye Dışişleri Bakanlığı'ndan görüşmenin gerçekleşeceğine dair bir açıklama gelmesi, (Türkiye'nin) ahlakın en temel fikirlerinden ve saygıdan yoksun olduğunu ve Ankara'dan duyduklarımızın doğruluğunu sorgulayabileceğimizi gösteriyor"

Rusya Federasyon Konseyi Başkanı Valentina Matviyenko, "Su-24 uçağına saldırı, geniş katılımlı terörle mücadele koalisyonu kurulmasını engellemeye yönelik bir girişim. Türkiye'den izahat ve özür bekliyoruz. Türkiye'nin yaşanan eylemin yasalara aykırı olduğunu kabul etmesini, Rusya'nın ve ölen subaylarımızın ailelerinin zararlarını temin etmesini bekliyoruz. Su-24'ün düşürülmesini cezasız bırakmayacağız. Bu olayı unutmayacağız" dedi.

 Rusya Devlet Duması Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Aleksey Puşkov, önümüzdeki hafta yapacakları toplantıda Türkiye'ye yönelik cevabi önlemleri tartışacaklarını açıkladı.

Puşkov, "Rusya'daki memnuniyetsizlik çok belirgin şekilde görülüyor. Turistlerin sayısı azalıyor, insanlar kendi iradeleriyle Türkiye'ye gitmekten vazgeçiyor. Toplumun bir parçası olarak biz de yaşananlara bir tepki vermeliyiz" ifadelerini kullandı.

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tanju Bilgiç, Lavrov ile Çavuşoğlu arasındaki telefon görüşmesi hakkında bilgi verdi.

Bilgiç, "Görüşmede, konuya ilişkin detayların diplomatik ve askeri kanallardan paylaşılması hususunda mutabakata varılmıştır. Her iki bakanın önümüzdeki günlerde bir araya gelmesi de kararlaştırılmıştır" dedi.

Rusya Finans Bakanı Anton Siluanov, dün yaşananların hem Türk hem de Rus ekonomisi için ciddi sonuçları olacağını söyledi. Siluanov, "Elbette, ticaret hacmimizde ve turizm gelirlerimizde değişiklik olacak" diye konuştu.

 Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hong Lei, düzenlediği olağan basın toplantısında Rusya’ya ait savaş uçağının Türkiye tarafından düşürülmesine ilişkin olarak, Çin tarafının olayı yakından takip ettiğini ve konunun pek çok yönünün halen açıklığa kavuşmadığını söyledi.

Hong ayrıca, “Çin tarafı uluslararası toplumun terörle mücadele çabalarını desteklemektedir. Tüm tarafların diyalog ve istişareyi güçlendirmesini umuyoruz” dedi.

 RUSYA Dışişleri Bakanı Lavrov, Türkiye ile Rusya arasında yaşanan gerilim hakkında son dakika açıklamalar yaptı. Lavrov, bugün Türkiye'ye ziyaret gerçekleştirecekti fakat Rus uçağının düşürülmesi nedeniyle ziyaretini iptal etti.

Russia Today'e konuşan Sergey Lavrov, Rus jetinin Bayırbucak bölgesinde operasyon düzenlerken Türkiye'nin hava sahası ihlalini ihlal ettiği gerekçesiyle düşürülmesiyle ilgili olarak, "Kanıtlar, uçağın düşürülmesinin önceden planlandığını gösteriyor" dedi.

Rusya Devlet Duması Başkanı Sergey Narışkin, Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim ile görüşmesinden sonra yaptığı açıklamada, Su-24 uçağının düşürülmesini ‘Türkiye yönetiminin kendi halkına ihaneti’ olarak değerlendirdi: “Türkiye’nin Rus uçağını düşürmesi, dostluk hatta ortaklık ilişkileri kurduğumuz Türk halkının tamamının bakış açısını yansıtmıyor. Dahası biz bu eylemi, Türkiye’nin kendi halkına ihanet etmesi olarak değerlendiriyoruz.”

Rusya Müslümanları Din İdaresi Müftüsü Talgat Tacettin, Türkiye'nin Rusya'dan özür dilemesi gerektiğini söyledi. Tacettin, "Dostça olmayan bu eylem, uluslararası hukuku ihlal ediyor. Bu, Rusya halkının iyi niyetine vurulan bir darbedir. Rusya, uçağı düşürenlerden izahat talep etmeli, Türkiye de Rusya'dan özür dilemeli" dedi.

 İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Türk jetleri tarafından düşürülen Rus uçağıyla ilgili açıklama yaptı. Ruhani, "Türkiye ve Rusya olayı değerlendirmeli, soğukkanlı olmalı" dedi.

 İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, Rus mevkidaşı Lavrov'u arayarak Türkiye'nin Rus uçağının düşürmesinin 'Suriye'deki teröristlere yanlış mesaj gönderdiğini' söyledi.

Dışişleri Bakanlığı Sözcülüğü'nden yapılan açıklamaya göre, Zarif "Bu tür eylemler Suriye krizinin tırmanmasına yol açacak ve terör gruplarına yanlış mesaj gönderecek. Taraflar arasındaki görüş farklılıklarını kullanarak terör eylemlerine devam edebileceklerine inanacaklar" ifadelerini kullandı.

 İran Genelkurmay Başkanı Yardımcısı Mesud Cezayiri de "Rusya, uçağı düşürüldü diye Suriye'deki aktif konumunu bırakmayacak" dedi. ABD önderliğinde IŞİD'e karşı oluşturulan koalisyonu 'yalancı' olarak tanımlayan Cezayiri, "Bu koalisyon gün geçtikte zayıflıyor çünkü başta Türkiye ve Suudi Arabistan olmak üzere bölgedeki ülkeler ve ABD teröristlerin güçlenmesi için büyük çaba harcıyor " diye konuştu.

 Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim, Türkiye’nin Rus uçağını düşürerek Suriye’nin egemenliğini saldırgan biçimde ihlal ettiğini söyledi. Muallim açıklamasında "Düşürülen uçaktan fırlatma koltuğuyla atlayan Rus pilotuna ateş açılması savaş suçudur. Su-24 uçağının düşürülmesi (Türkiye Cumhurbaşkanı) Erdoğan’ın teröristleri desteklediğini tüm dünyaya kanıtladı. Ankara uzun yılladır radikal gruplarla ilişki içinde.

Rusya Suriye’de terörle mücadele konusunda koalisyon güçlerinden daha çok şey yaptı. Rus Hava Kuvvetleri’nin eylemleri sayesinde Suriye’de teröristlerin yok edilmesinden bahsedebiliyoruz" dedi.

Kremlin Sarayı'ndan Türkiye ile Rusya arasında yaşanan kriz hakkında açıklama yapıltı. Açıklamada "Rusya, Suriye'nin Türkiye sınırındaki hava operasyonlarına devam edilecek" denildi.

 Putin, dün ilk olarak Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un yaptığı uyarıya ilişkin "Bu, uçağımızın tahrip edilmesi ve pilotumuzun ölümü gibi böylesi trajik olayların ardından alınması gereken bir önlem"  değerlendirmesinde bulundu.

Dün de konuyla ilgili çok sert bir açıklama yapan ve Türkiye’nin Rusya’yı “sırtından vurduğunu” öne süren Putin, siyasi eleştirilerini bugün de sürdürdü.

Rus resmi ajansı ITAR-TASS’a göre Putin, bugün şunları söyledi: “Sorun dün tanık olduğumuz trajedi değil. Sorun çok daha derin. Görüyoruz ki mevcut Türk liderliği uzun süredir ülkelerinin İslamlaşmasına destek politikasını kasten sürdürüyor.”

Rusya Genelkurmay Başkanlığı yetkilisi General Sergey Rudiskoy da dünkü açıklamasında, Suriye'de 'hava savunmasını güçlendirmek için önlemler alınacağını' söylemişti. Moskova kruvazörünün de Suriye'deki Rus uçakları için koruma sağlayacağı belirtilmişti.

Rusya'nın Fransa Büyükelçisi Alexandre Orlov, Suriye'de düşürülen Rus savaş uçağındaki pilotlarından birini Suriye ordusunun bulduğunu söyledi. Europe 1 radyosuna konuşan Orlov, "Uçaktaki pilotlardan biri paraşütle atlarken yaralandı ve karadaki cihatçılar tarafından vahşice öldürüldü. Diğer pilot ise kaçmayı başardı ve son bilgilere göre, Suriye ordusu tarafından bulundu. Bu pilotun şu anda Rusya'nın hava üssüne götürülüyor olması lazım" ifadelerini kullandı.

"TÜRKİYE'YLE BİLE ORTAK KOMUTA MERKEZİ KURMAYA HAZIRIZ"

Öte yandan Orlov Rusya'nın IŞİD'i vurmak için Fransa, ABD ve Türkiye'yle bile ortak bir komuta merkezi kurmaya hazır olduğunu belirtti.

RİA Novosti ajansının haberine göre, Rusya Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’nin Moskova Büyükelçisi Ümit Yardım’a dün düşürülen Rus uçağı konusunda ‘sert bir tepki’ verdiklerini açıkladı.

Sputnik'in haberine göre, Rusya Federasyon Konseyi Başkan Yardımcısı İlyas Umahanov, gerekirse Rusya’nın Ankara Büyükelçisi'ni geri çağırabileceklerini açıkladı. RİA Novosti ajansına konuşan Umahanov, “Rusya Dışişleri Bakanlığı, büyükelçinin çağrılması konusunu değerlendiriyor. Üstelik bu adımın diplomatik ilişkilerin kopması anlamına gelmesi ve ‘en uç önlem’ olmasına rağmen” dedi.

Rusya’nın Ankara Büyükelçisi'nin istişareler için de çağrılabileceğini ifade eden Umahanov, “İstişareler yapılmalı ama bu durumun nasıl gelişeceğine bağlı. Tüm artı ve eksileri tartmalıyız. Ben gerilimin düşürülmesi adına büyükelçilerin merkeze çağrılmasına kategorik olarak karşıyım, bu ülkeler krizin dinmesi için hiçbir şey yapmamış olsalar da” diye konuştu.

RUS UÇAĞININ VURULDUĞU ANLARIN VİDEOSU

Türkiye dün hava sahasını ihlal eden Rusya savaş uçağını 5 dakika içinde 10 kez ihtar etmiş, uçak yanıt vermeyince vurmuştu. Rus uçağının vurulduktan sonra düşme anları saniye saniye kameralara yansımıştı.