Rus lider Türkiye'ye geliyor

Türkiye, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in bu hafta yapacağı ziyaretle, 32 yıl aradan sonra ilk kez bir Rus liderini ağırlamaya hazırlanıyor. Ankara, 32 yıl aradan sonra Rusya'dan Türkiye'ye resmi temaslarda bulunmak için gelen ilk Rus devlet başkanı olacak olan Putin'in ziyaretine büyük önem veriyor. İki ülke ilişkileri tarihinde Rusya'dan Türkiye'ye en üst düzeydeki ziyaret, 1972 yılında, ''Yüksek Sovyet Prezidyumu Başkanı'' Nikolay Podgornıy tarafından yapılmıştı. Ziyaret, Türk-Rus ilişkilerinin geliştiği, ticari ve ekonomik ilişkilerin güçlenerek çeşitlendiği, uluslararası alanda çok önemli gelişmelerin olduğu bir döneme rastlaması açısından her iki ülke için de büyük önem taşıyor. Putin'in ziyaretinin ardından Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in Moskova'ya gitmesi, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın da bu yıl içinde Moskova'ya bir çalışma ziyaretinde bulunması planlanıyor. GÜNDEMDE NELER VAR? Putin'in Ankara temaslarında özellikle ticari ve ekonomik ilişkiler olmak üzere ikili ilişkilerin tüm yönlerinin yanı sıra bölgesel ve uluslararası sorunların masaya yatırılması öngörülüyor. İki ülke ilişkilerinin son dönemde büyük ivme kazandığını, karşılıklı çok sayıda üst düzey ziyaretler yapıldığını kaydeden kaynaklar, Putin'in temaslarında, çeşitli bölgesel forumlarda Rusya Federasyonu ile olan ilişkilerin, Kafkasya ve Orta Asya cumhuriyetlerindeki önemli gelişmelerin masaya yatırılacağını, ayrıca enerji konusunun iki ülkenin gündeminde geniş yer tuttuğunu belirtiyor. Ziyaret sırasında Türk tarafının iki ülke arasındaki ticarette Türkiye aleyhine olan dengeyi gündeme getirmesi beklenirken, Rus tarafı çeşitli vesilelerle yaptığı açıklamalarla, ticaret dengesinin Rusya'daki müteahhitlik işleri ve turizmle dengelendiğini savunuyor. Görüşmelerde gündeme gelecek olan en önemli konulardan birini de Boğazlardaki tanker trafiği konusu oluşturacak. Ankara, Boğazlardan yılda 135 milyon ton petrol geçtiğini ve Kazak petrollerinin de Karadeniz'e indirilmesiyle bu rakamın 2010 yılında yüzde 50 oranında artacağını hatırlatacak ve Boğazların bu trafiği kaldırmasının mümkün olmayacağını vurgulayacak. Ankara, Boğazları bu yükten kurtaracak alternatif tüm projelere açık olduğu mesajını vererek, alternatif yollara tüm şirketlerin uyması gerektiğine dikkati çekecek. Aksi takdirde, alternatif yollara uyanların maliyeti artarken, Boğazlarda trafik rahatlayacağı için alternatif hatlar yerine boğazları kullanmaya devam edecek şirketlerin ödüllendirilmiş olması gibi bir durum ortaya çıkacak. Rus tarafının Rus gemilerinin ve denizcilerinin yaşadığı sıkıntıları gündeme getirmesine karşılık, Ankara da Rus sınır kapılarında ve havaalanlarında yaşanan vize sıkıntısını, Türk vatandaşlarına yönelik uygulamalardaki aksaklıkları gündeme getirecek. Türk tarafı, Türk vatandaşlarına yönelik kolaylaştırılmış ve sadeleştirilmiş vize sistemi uygulanmasını da isteyecek. TÜRKİYE ÜZERİNDEN AVRUPA'YA RUS GAZI Ankara'daki görüşmeler sırasında Rus gazının Mavi Akım hattı üzerinden Avrupa'ya taşınması konusu da gündeme gelecek. Başbakan Erdoğan'ın AK Parti Genel Başkanı sıfatıyla 2002 yılında Rusya'da görüştüğü Putin, Mavi Akım boru hattı üzerinden Avrupa'ya gaz taşınmasını önermiş, ancak bu konu daha sonra gündeme gelmemişti. Görüşmelerde ayrıca Çeçen ayrılıkçılar ve PKK/Kongra-Gel terör örgütüyle ilgi konuların da gündeme gelmesi beklenirken, Rus tarafının Çeçen ayrılıkçılar konusunda Türkiye'de eskiye nazaran daha iyi bir işbirliği olduğunu ve bunun daha da ilerletilmesi temennisini dile getirmesi bekleniyor. Kafkaslar, Ortadoğu ve Irak konularının da görüşmelerde gündeme ele alınması öngörülüyor. Hem Moskova, hem Ankara, Irak'ta BM'nin ön planda olması fikrini destekliyor. Putin'in görüşmelerde Türk Silahlı Kuvvetleri'nin taarruz helikopteri ihalesine katılan Rusya-İsrail yapımı ''Erdoğan'' helikopteri için ısrarını sürdürmesi de bekleniyor. İMZALANACAK BELGELER Edinilen bilgiye göre, imzalanması beklenen belgelerin ilki, ''Türkiye ile Rusya Federasyonu arasındaki dostluğun ve çok boyutlu ortaklığın derinleştirilmesine ilişkin ortak deklarasyon'' adını taşıyor. Putin'in ziyaretinde, askeri nitelikli bir anlaşma olan ''karasularının ötesinde tehlikeli olayların önlenmesi anlaşması''na da imza atılması bekleniyor. Anlaşma, örneğin askeri bir geminin batması ya da tehlikeli bir durumla karşı karşıya kalması durumunda işbirliğini öngörüyor. İmzalanması planlanan diğer bir askeri anlaşma da, ''Türkiye ile Rusya Federasyonu arasında ikili askeri teknik işbirliği kapsamında mübadele edilen fikri ve sınai mülkiyet haklarının karşılıklı korunması anlaşması''. İki ülke arasında enerji alanında da, ''BOTAŞ ve GAZPROM arasında enerji alanında işbirliğine dair çerçeve anlaşması''nın imzalanması öngörülüyor. Bu anlaşma da, gaz tedariki, gaz depolama tesislerinin yapımı ve gaz dağıtımı gibi konularda işbirliğini içeriyor. ''Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi ile Rusya Federasyonu Diplomasi Akademisi'' arasında işbirliğine ilişkin memorandum da, iki ülke arasında imzalanması planlanan belgeler arasında yer alıyor. Son olarak, ''Türk ve Rus Eximbank ve Vneşekonombank Arasında Güçlü İşbirliği Protokolü''nün imzalanması da bekleniyor. Bu protokol, Orta ve Batı Asya cumhuriyetleri başta olmak üzere üçüncü ülkelerde hayata geçirilecek ortak projeler kapsamında Türk ve Rus sermaye mallarının ihracatını teşvik etme amacını taşıyor. PROGRAM Rusya Devlet Başkanı Putin'in Soçi'de Ürdün Kralı Abdullah ile yapacağı görüşmenin ardından 2 Eylül Perşembe akşam saatlerinde Ankara'ya gelmesi planlanıyor. Camlı Köşk'te ikamet edecek Putin'in, aynı akşam resmi bir faaliyeti öngörülmüyor. Putin'i ertesi gün ise hayli yoğun bir gündem bekliyor. Putin 3 Eylül sabahı Anıtkabir'i ziyaret etmesinin ardından Çankaya Köşkü'nde Cumhurbaşkanı Sezer tarafından resmi törenle karşılanacak. Heyetler arası görüşmeler ve çeşitli anlaşma ve belgelerin imza töreninden sonra ortak basın açıklaması yapılacak. Daha sonra Başbakan Erdoğan'ı kabul ederek Ankara'daki temaslarını sona erdirecek Putin, görüşmeden sonra Başbakan Erdoğan ile birlikte İzmir'e gidecek. Putin, İzmir'de aynı gün akşam Türk ve Rus işadamlarıyla bir araya gelecek ve ardından Erdoğan tarafından onuruna verilecek akşam yemeğine katılacak. Rus lider, ülkesinin onur konuğu olduğu İzmir Fuarı'nın açılışını yapmasının ardından da Rusya Deniz Kuvvetleri'ne ait bir gemiyle Türkiye'den ayrılacak. Putin'e, Türkiye'deki temasları sırasında Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Savunma Bakanı Sergey İvanov da eşlik edecek. Türkiye'ye aynı gün Putin'den önce gelmeleri beklenen Lavrov ve İvanov'un, 2 Eylül günü öğleye doğru Ankara'da olmaları planlanıyor. Rus Savunma Bakanı İvanov, Türkiye'ye ikili ziyaret çerçevesinde gelecek, ancak yine de Putin'e temasları sırasında refakat edecek. Rus Dışişleri Bakanı Lavrov ise 2 Eylül'de, Putin ile İzmir'e gitmeden Türkiye'den ayrılacak.