Refik Fersan CRR’de anılıyor
Abone olTürk Müziği’nin Aristokratı Refik Fersan, 27 Aralık Salı günü saat 20.00’de Cemal Reşit Rey Konser Salonu’nda Golden Horn Ensemble tarafından, besteleri sesl
Tanburi Cemil’in sanat dehâsının ışığı altında yetişmiş en eski
çıraklarından biri olan olan Türk Müziği’nin Aristokratı Refik
Fersan, 20.yüzyılın Türk Musikisi bestekârlarının en önemlilerinden
birisidir. Özellikle saz mûsikîmizin kuvvetli bir bestekârı olan
Refik Fersan’ın, Çankaya Köşkü'nde bulunduğu yıllarda büyük
önderimiz Atatürk'ün arzusu üzerine bir gecede Nikriz makamındaki
saz semâisini besteleyerek icra ettiği bilinmektedir. Türk
müziğinin eski metinleri üzerine yaptığı çalışmalarla da tanınan
Refik Fersan, Hamparsum notasıyla yazılmış çok sayıdaki besteyi
batı notasına çevirmiştir. İcrâcılığının yanı sıra klasik Türk
müziğinin dinsel ve din dışı hemen her formunda besteler yapmış
olan Refik Fersan, kuvvetli nazariyat bilgisi, usûllere hakimiyeti,
eski makamların seyir ve karakterini çok iyi bilmesi nedeni ile
metin eserler de bestelemiştir. Refik Fersan unutulmuş makamlardan
olan selmek makamını yeniden canlandırmış, hayli eser besteleyerek
zenginleştirmiştir. Bu bilgilerin ışığı altında bestelediği ve 49
makamı içine alan bir de "Kar-ı Natık"ı vardır. Çeşitli form ve
nitelikteki bilinen eserleri; Rast ve Selmek makamlarında 2 Mevlevi
Ayini, 2 ilahi, 2 sirto, 16 peşrev, 27 Saz Semaisi, 1 medhal, 1
Kar-ı natık, 1 Karçe, 2 Beste, 1 Aksak Semai, 1 Yürük Semai, 6
taksim plağı ve 80 şarkıdan oluşmaktadır. Bilet Fiyatları : 7.50 ve
9.00 YTL. den satılan biletler, ana bilet satış gişesi olan, CRR
gişelerinden (0212 232 98 30) AKM Senfoni Gişesi’nden (0212 251 56
00) , Biletix (0216 454 15 55) ve biletix.com’dan temin edilebilir.
CRR Konser Salonu’nun tüm fiyat kademelerinde en az 30 kişilik
gruplara %20 indirim yapılmaktadır. Golden Horn Ensemble Ahmet
Kadri Rizeli (Kemençe), Safinaz Rizeli (Kanun), Uğur Işık
(Viyolonsel) Solistler: Şehnaz Uğurel, Gül Yazıcı, Gülnaz Ataman,
Serdar Kaşıkçılar, Nusret Yılmaz, Bekir Ünlüataer REPERTUAR Refik
Fersan : Kemençe Taksimi Rast Medhal Rast Şarkı: “Bir alev
yağmurudur gözlerinin her bakışı” Viyolonsel Taksimi Mâhûr Saz
Semâîsi Mâhûr Şarkı:“Dün yine günümüz geçti beraber” Karşılıklı
Taksim Nihavend Peşrev Nihavend Şarkılar: “Kadıköylü”, “Kelebek”,
“Ne olur” Nikriz Sirto Kanun Taksimi Hicaz Peşrev Acemaşiran Saz
Semâî Acemkürdî Şarkı: “Rüzgâr uyumuş ay dalıyor her taraf ıssız”
Kürdîlihicazkâr Şarkı: “Gözlerin mavi mine vuruldum perçemine”
Nikriz Saz Semâî Refik Fersan (1893-1965) Klasik Türk müziği
bestecisi, müzikbilimci ve tanbur sanatçısı Refik Fersan,
Galatasaray Mekteb-i Sultanisi’ni (Galatasaray Lisesi) bitirdi. İlk
müzik bilgilerini babasından alan Refik Bey, 1905’ten başlayarak
yedi yıl boyunca Tambûrî Cemil Bey’den ders aldı. 1914’te kimya
öğrenimi görmek üzere İsviçre’ye gitti. Öğrenimini tamamlayamadan
1917’de İstanbul’a döndü ve aynı yıl Dârü’l-elhân’da tanbur
öğretmeni oldu. 1919’da yüzbaşı rütbesiyle Muzıkâ-yı Hümâyûn’un
Türk müziği bölümüne geçti. 1924’te Riyâset-i Cumhur
(Cumhurbaşkanlığı) İncesaz Heyeti Şefliği’ne getirildi ve ilk
plağını bu görevden ayrıldığı 1927’de doldurdu. İstanbul
Radyosu’nun ilk yayımlarına katıldı, eşi Fahire Hanım (Fersan) ve
Münir Nurettin Bey (Selçuk) ile yurt içinde ve Mısır, Yunanistan,
Irak gibi ülkelerde konserler verdi, Macaristan Radyosu’nda solo
programlar gerçekleştirdi. 1938’de yeni bir konservatuar kurmak
üzere davet edildiği Şam’a gitti. 1950-1957 yılları arasında,
atandığı İstanbul Radyosu ve İstanbul Belediye Konservatuarı’nda
icrâcı, ilmi kurul başkanı ve icrâ heyeti şefi olarak çalıştı.
1950’de getirildiği Konservatuar Tasnif Heyeti Başkanlığı görevini
ölümüne değin sürdürdü. Türk müziğinin eski metinleri üzerine
yaptığı çalışmalarla da tanınan Refik Fersan, Hamparsum* notasıyla
yazılmış çok sayıdaki besteyi Batı notasına aktardı. İcrâcılığının
yanı sıra klasik Türk müziğinin dinsel ve din dışı hemen her
formunda besteler yaptı ve özellikle saz yapıtları bestecisi olarak
öne çıktı. Saz yapıtları ezgilerinin özgürlüğü ve kuruluşlarındaki
sağlamlıkla dikkati çekti. Sözlü yapıtlarında ise güfte-beste
uyumuna büyük özen gösterdi. En tanınmış saz yapıtları rast
makamındaki medhal; rast, şedd-i araban ve acemkürdî makamlarındaki
peşrevleri; nikriz ve sultânîyegâh makamlarındaki saz semâîleridir.
Mâhûr makamındaki “Bir neşe yarat hasta gönül, sen de biraz gül” ve
“Dün yine günümüz geçti beraber”, acemkürdi makamındaki “Rüzgâr
uyumuş ay dalıyor, her taraf ıssız” ve segâh makamındaki “Düştü
enginlere bir ince hüzün” en bilinen şarkılarından birkaçıdır. *
Hamparsum nota sistemini 19. yüzyıl başında, III. Sultan Selim'in
isteği ve desteği ile Ermeni asıllı müzisyen Hamparsum Limonciyan
geliştirdi. Gerek Türk müziğinde gerek Gregoryan kilisesi dini
müziğinde kullanılan Hamparsum notası, iki yüzyıl boyunca binlerce
eserin kaybolmasını önleyerek müzik dünyasına paha biçilmez bir
hizmet verdi.