Refik Fersan CRR’de anılıyor

Tanburi Cemil’in sanat dehâsının ışığı altında yetişmiş en eski çıraklarından biri olan olan Türk Müziği’nin Aristokratı Refik Fersan, 20.yüzyılın Türk Musikisi bestekârlarının en önemlilerinden birisidir. Özellikle saz mûsikîmizin kuvvetli bir bestekârı olan Refik Fersan’ın, Çankaya Köşkü'nde bulunduğu yıllarda büyük önderimiz Atatürk'ün arzusu üzerine bir gecede Nikriz makamındaki saz semâisini besteleyerek icra ettiği bilinmektedir. Türk müziğinin eski metinleri üzerine yaptığı çalışmalarla da tanınan Refik Fersan, Hamparsum notasıyla yazılmış çok sayıdaki besteyi batı notasına çevirmiştir. İcrâcılığının yanı sıra klasik Türk müziğinin dinsel ve din dışı hemen her formunda besteler yapmış olan Refik Fersan, kuvvetli nazariyat bilgisi, usûllere hakimiyeti, eski makamların seyir ve karakterini çok iyi bilmesi nedeni ile metin eserler de bestelemiştir. Refik Fersan unutulmuş makamlardan olan selmek makamını yeniden canlandırmış, hayli eser besteleyerek zenginleştirmiştir. Bu bilgilerin ışığı altında bestelediği ve 49 makamı içine alan bir de "Kar-ı Natık"ı vardır. Çeşitli form ve nitelikteki bilinen eserleri; Rast ve Selmek makamlarında 2 Mevlevi Ayini, 2 ilahi, 2 sirto, 16 peşrev, 27 Saz Semaisi, 1 medhal, 1 Kar-ı natık, 1 Karçe, 2 Beste, 1 Aksak Semai, 1 Yürük Semai, 6 taksim plağı ve 80 şarkıdan oluşmaktadır. Bilet Fiyatları : 7.50 ve 9.00 YTL. den satılan biletler, ana bilet satış gişesi olan, CRR gişelerinden (0212 232 98 30) AKM Senfoni Gişesi’nden (0212 251 56 00) , Biletix (0216 454 15 55) ve biletix.com’dan temin edilebilir. CRR Konser Salonu’nun tüm fiyat kademelerinde en az 30 kişilik gruplara %20 indirim yapılmaktadır. Golden Horn Ensemble Ahmet Kadri Rizeli (Kemençe), Safinaz Rizeli (Kanun), Uğur Işık (Viyolonsel) Solistler: Şehnaz Uğurel, Gül Yazıcı, Gülnaz Ataman, Serdar Kaşıkçılar, Nusret Yılmaz, Bekir Ünlüataer REPERTUAR Refik Fersan : Kemençe Taksimi Rast Medhal Rast Şarkı: “Bir alev yağmurudur gözlerinin her bakışı” Viyolonsel Taksimi Mâhûr Saz Semâîsi Mâhûr Şarkı:“Dün yine günümüz geçti beraber” Karşılıklı Taksim Nihavend Peşrev Nihavend Şarkılar: “Kadıköylü”, “Kelebek”, “Ne olur” Nikriz Sirto Kanun Taksimi Hicaz Peşrev Acemaşiran Saz Semâî Acemkürdî Şarkı: “Rüzgâr uyumuş ay dalıyor her taraf ıssız” Kürdîlihicazkâr Şarkı: “Gözlerin mavi mine vuruldum perçemine” Nikriz Saz Semâî Refik Fersan (1893-1965) Klasik Türk müziği bestecisi, müzikbilimci ve tanbur sanatçısı Refik Fersan, Galatasaray Mekteb-i Sultanisi’ni (Galatasaray Lisesi) bitirdi. İlk müzik bilgilerini babasından alan Refik Bey, 1905’ten başlayarak yedi yıl boyunca Tambûrî Cemil Bey’den ders aldı. 1914’te kimya öğrenimi görmek üzere İsviçre’ye gitti. Öğrenimini tamamlayamadan 1917’de İstanbul’a döndü ve aynı yıl Dârü’l-elhân’da tanbur öğretmeni oldu. 1919’da yüzbaşı rütbesiyle Muzıkâ-yı Hümâyûn’un Türk müziği bölümüne geçti. 1924’te Riyâset-i Cumhur (Cumhurbaşkanlığı) İncesaz Heyeti Şefliği’ne getirildi ve ilk plağını bu görevden ayrıldığı 1927’de doldurdu. İstanbul Radyosu’nun ilk yayımlarına katıldı, eşi Fahire Hanım (Fersan) ve Münir Nurettin Bey (Selçuk) ile yurt içinde ve Mısır, Yunanistan, Irak gibi ülkelerde konserler verdi, Macaristan Radyosu’nda solo programlar gerçekleştirdi. 1938’de yeni bir konservatuar kurmak üzere davet edildiği Şam’a gitti. 1950-1957 yılları arasında, atandığı İstanbul Radyosu ve İstanbul Belediye Konservatuarı’nda icrâcı, ilmi kurul başkanı ve icrâ heyeti şefi olarak çalıştı. 1950’de getirildiği Konservatuar Tasnif Heyeti Başkanlığı görevini ölümüne değin sürdürdü. Türk müziğinin eski metinleri üzerine yaptığı çalışmalarla da tanınan Refik Fersan, Hamparsum* notasıyla yazılmış çok sayıdaki besteyi Batı notasına aktardı. İcrâcılığının yanı sıra klasik Türk müziğinin dinsel ve din dışı hemen her formunda besteler yaptı ve özellikle saz yapıtları bestecisi olarak öne çıktı. Saz yapıtları ezgilerinin özgürlüğü ve kuruluşlarındaki sağlamlıkla dikkati çekti. Sözlü yapıtlarında ise güfte-beste uyumuna büyük özen gösterdi. En tanınmış saz yapıtları rast makamındaki medhal; rast, şedd-i araban ve acemkürdî makamlarındaki peşrevleri; nikriz ve sultânîyegâh makamlarındaki saz semâîleridir. Mâhûr makamındaki “Bir neşe yarat hasta gönül, sen de biraz gül” ve “Dün yine günümüz geçti beraber”, acemkürdi makamındaki “Rüzgâr uyumuş ay dalıyor, her taraf ıssız” ve segâh makamındaki “Düştü enginlere bir ince hüzün” en bilinen şarkılarından birkaçıdır. * Hamparsum nota sistemini 19. yüzyıl başında, III. Sultan Selim'in isteği ve desteği ile Ermeni asıllı müzisyen Hamparsum Limonciyan geliştirdi. Gerek Türk müziğinde gerek Gregoryan kilisesi dini müziğinde kullanılan Hamparsum notası, iki yüzyıl boyunca binlerce eserin kaybolmasını önleyerek müzik dünyasına paha biçilmez bir hizmet verdi.