Reel ücretlerde gerileme var

2001 krizinden sonra üretimi, verimliliği ve ihracatı rekorlar kıran imalat sanayiinde azalan tek faktör ücretler oldu. 2000 yılından sonra daha az işçi çalıştırıp daha çok üretim yapan imalat sanayii işyerleri, reel ücretlerdeki gerilemeyle birlikte işçilik maliyetlerinde yüzde 27'ye yakın bir azalma sağladılar. Türk parasındaki değerlenmeye rağmen ihracattaki artış ve enflasyon hızında sağlanan düşüşün temel dinamiğini de reel kazançlardaki bu gerilemenin oluşturduğu belirtiliyor. Devlet İstatistik Enstitüsü'nün (DİE) ayrı ayrı hazırladığı, imalat sanayii üretim, verimlilik, çalışan sayısı, reel kazanç ve ihracat miktar endekslerinin birlikte değerlendirilmesi, 2001 krizinin üzerinden ağır bir silindir gibi geçtiği imalat sanayi sektörünün, krizin faturasını tümüyle çalışanlarının üzerinde bıraktığını otaya çıkardı. Sektör hem üretimde çalışan sayısını hem de reel ücretleri azaltırken, üretim ve ihracatta ise rekorlar kırdı. 2000 yılına ilişkin imalat sanayiinde çalışan, üretim, kişi başına verimlilik ve çalışan başına reel kazanç 100 kabul edilerek oluşturulan endekslere göre, 2000-2004 yılları arasında sektörde çalışan sayısında yüzde 4.2 oranında azalma yaşanırken, üretim yüzde 21.1 oranında arttı. 2000 yılında 100 olan ortalama çalışan sayısı 2004 yılında 95.8'e gerilerken, yine aynı yıl 100 olan üretim miktarı ise 2004 yılında 121.1'e indi. Bu dönemde çalışan başına verimlilik ise yüzde 26.5 oranında artarak 100'den 126.5'e yükseldi. Ancak imalat sanayinde üretimde çalışan kişi başına reel kazançta söz konusu dönemde yüzde 24.3'e kadar ulaşan bir azalma yaşandı. İşçilerin 2000 yılında 100 olan reel kazancı 2004 yılında 75.7 düzeyinde oluştu. İşçi başına ortalama reel kazanç ise çalışan işçi sayısının çarpımıyla oluşturulan reel işgücü maliyeti ise 2004 yılında 2000 yılına göre yüzde 27.5 oranında azaldı. Başka bir ifadeyle 2000 yılında 100 olan imalat sanayi sektöründeki toplam işgücü maliyeti 2004 yılında 72.5 olarak gerçekleşti. Bu hem sektörde çalışan sayısının azalmasından hem de çalışanların reel ücretlerindeki azalmadan kaynaklandı. Bu gelişme, özellikle imalat sanayi sektörünün ihracatını 2000-2004 yılları arasında miktar olarak yüzde 103.2 gibi çok yüksek bir oranda artırmasında önemli rol oynadı. Özellikle 2001 yılından sonra Türk parasında yaşanan değerlenmeye karşı, işgücü maliyetlerinde reel azalma ve verimlilikteki artış sektördeki birim maliyetlerin ihracatta rekabet edilebilir bir düzeyde kalmasına yol açtı. 2000 yılında 100 olan imalat sanayi ihracat miktar endeksi 2004 yılında ortalama 203.3 düzeyine çıktı. Verimlilik artışı ve reel ücretlerdeki düşüşün 2001 sonrası en önemli ekonomik etkilerinden biri de enflasyon hızındaki düşüşe yaptığı katkı oldu. İmalat sanayi sektörünün maliyetlerini işgücü ödemelerini ve verimliliklerini artırarak kontrol etmesi, fiyat artışlarının önünü kesti. KATKI DEVAM EDECEK Mİ Bu arada, 2004 yılına ilişkin olarak DİE'nin açıkladığı, verimlilik ve reel kazanç endeksleri, verimlilik artışı ve reel ücretlerdeki gelişimin bu yıldan başlayarak önceki yıllarda olduğu kadar ihracata ve enflasyon hızındaki düşüşe katkı sağlamayacağını ortaya koydu. Geçen yılın son çeyreğindeki yüzde 0.5'lik azalmaya rağmen yılın tümünde reel kazançlarda yüzde 1.3 oranında bir artış kaydedilirken, verimlilik artış hızında da 2004'ün son çeyreğinde önceki çeyreklere göre önemli bir yavaşlama ortaya çıkmıştı.