Reel sektör iyimserlik içinde

TOBB’un yaklaşık 5 bin firma arasında yaptığı araştırmaya göre, reel sektörün beklentisi olumluya dönerken; firmalar 2004’te ciddi ciro artışı öngörüyor. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) 4 bin 872 firma arasında gerçekleştirdiği “Ekonomik Barometre Anketi” firmaların önümüzdeki dönemden olumlu beklentileri olduğunu otaya koydu. Anketten, firmaların ciroları bakımından 2004 yılında oldukça iyimser olduğunu ancak, istihdam konusuna aynı iyimserliği göstermedikleri sonucu çıktı. Söz konusu anket, bu yılın Ocak ayında, TOBB’a bağlı 362 oda ve borsanın meclis üyeleri arasında yapıldı. Optik ortamda gerçekleştirilen anketin, bu özelliği nedeniyle sıfır giriş hatasıyla tamamlandığı bildirildi. Söz konusu ankette kullanılan sorular, Avrupa Odalar Birliği’nin (EUROCHAMBERS) AB ülkeleri ile AB’ye aday ülkeler için periyodik olarak yapmakta olduğu çalışmaya paralel hazırlanarak, Türkiye ekonomisinin AB ülkeleriyle aynı standartta değerlendirilmesi hedeflendi. Ankette firmalara 12 adet soru yöneltilirken, bu sorulara verilen yanıtlar, genel, sektörel, bölgesel ile ihracat yapan ve yapmayan firmalara göre de ayrıca değerlendirildi. Ankete göre, firmaların yüzde 46.6’sı geçen yıla göre cirolarının bir önceki yıla göre arttığını belirtirken, yüzde 23.3’ü azaldığını, yüzde 30.1’i de değişmediğini bildirdi. FİRMALARIN YÜZDE 65.9’U CİRO ARTIŞI BEKLİYOR Ankette, firmaların, 2004 yılı ciroları konusundaki beklentilerinin iyimser olduğu görüldü. 2004 yılı ciroları hakkındaki beklentilerini “Artacak” şeklinde bildiren firmaların oranı yüzde 65.9 olurken, “Değişmeyeceğini” belirtenlerin oranı yüzde 21.9, “Azalacağını” söyleyenlerin oranı da yüzde 12.2 olarak saptandı. TOBB’un anketinde, 2003 yılında cirolarının bir önceki yıla göre arttığını belirten toplam 2 bin 268 firmadan bin 33’ü imalat, bin 235’i ise hizmet sektöründe yer alıyor. Bu durumu yüzde olarak değerlendirmek gerektiğinde imalat sektöründe bulunan firmaların yüzde 54.3’ü geçen yıl cirolarının bir önceki yıla göre “Arttığını” belirtirken, yüzde 18’i “Azaldığını”, yüzde 27’si de “değişmediğini” ifade etti. Yine yüzde olarak ifade edildiğinde geçen yıl hizmet sektöründe yer alan firmaların yüzde 41.6’sı bir önceki yıla göre cirolarının “Arttığını”, yüzde 26.2’si “Azaldığını” yüzde 32.2’si de “Değişmediğini” kaydetti. YURTİÇİ SATIŞ KARLARI YÜKSELECEK Ankete katılanların, yurt içi satışlarından elde ettikleri kara bakıldığında ise geçtiğimiz yıl karlarının “Arttığını” söyleyenlerin oranı yüzde 28.2 olurken, “Azaldığını” bildirenlerin oranı yüzde 41.1 gibi yüksek bir düzeyde seyretti. Ancak aynı firmaların yurtiçi satışlardan elde ettikleri karlar bakımından 2004 yılı beklentileri sorulduğunda, yüzde 58 gibi yüksek bir kısmının karlarının “Artacağı”, yüzde 21.8’inin “Azalacağı”, yüzde 20.2’sinin de “Değişmeyeceğini” bildirdikleri saptandı. İSTİHDAM DA DURUM İÇ AÇICI DEĞİL Ankete katılanların yüzde 21.5’i geçen yıl çalıştırdıkları kişi sayısının bir önceki yıla göre “Arttığını” belirtirken, yüzde 50.3’ü “Değişmediğini”, yüzde 28.2’si de “Azaldığını” bildirdi. Ancak aynı firmaların 2004 yılında çalıştıracakları kişi sayısı hakkındaki beklentilerine bakıldığında, yüzde 47.6’sı gibi yüksek bir kısmının, çalıştıracakları kişi sayısında “Değişme olmayacağını” bildirdikleri dikkat çekti. 2004’te çalıştıracakları kişi sayısında artış beklediklerini ifade eden firmaların oranı ise yüzde 38.5 oldu. Firmaların yüzde 13.9’u da bu yıl içinde çalıştıracakları kişi sayısında “Azalma” olmasını beklediklerini bildirerek, cirolarındaki yüksek beklentilerinin aksine istihdam konusunda daha “temkinli” olduklarını ortaya koydular. TOBB’un anketinde “Güven” başlığı altında firmalara yöneltilen “2002 yılıyla karşılaştırıldığında 2003’te gelişmelerin firmaları açısından nasıl olduğuna” ilişkin soruya firmaların yarıya yakınının olumlu yanıt verdiği görüldü. Ankete katılan 4 bin 872 firmadan yüzde 45.6’sı 2003’te bir önceki yıla göre “Gelişmelerin Olumlu”, yüzde 23.1’i “Olumsuz” olduğunu söyledi. Firmaların yüzde 31.3’ü de bu dönemdeki gelişmelerin “Değişmediği” görüşünde. Öte yandan ankette “2004 yılı için yurtiçi gelişmelerin firmaları için doğuracağı sonuçlar hakkındaki beklentileri” de sorulan firmaların yüzde 54.9 gibi yüksek bir kısmı “Daha olumlu” olacağı yönünde görüş belirtti. Aynı konuda “Olumsuz” beklenti içinde olduklarını söyleyenlerin oranı yüzde 16.3 olurken, “Değişme olmayacağı” beklentisi içinde olduklarını ifade edenlerin oranı da yüzde 28.7 olarak belirlendi. Ankete katılan firmaların yüzde 31.7’si, 2003’te yatırımlarının bir önceki yıla göre azaldığını belirtirken, yüzde 22.3’ü arttığını kaydetti. Firmaların yüzde 48.1’i 2004 yılında yatırımlarının artmasını beklediklerini, yüzde 31.8’i ise azalacağını söyledi. Ankette ihracat konusu ise ihracat yapan ve yapmayan firmalar açısından ayrı ayrı değerlendirildi. Ankete katılan 4 bin 872 firmadan, 2 bin 260’ı ihracat yaptığını, 2 bin 612’si de ihracat yapmadığını belirtirken, ihracat yapan firmaların yüzde 31.7’si geçen yıl ihracattan elde ettikleri karın bir önceki yıla göre arttığını bildirdi. İhracattan elde ettikleri karın azaldığını ifade eden firmaların oranı ise yüzde 36.1 oldu. Yine ihracat yapan firmaların 2004 yılı beklentilerine bakıldığında, ihracat yapan 2 bin 260 firmanın yüzde 58.1’i 2004’te ihracattan elde ettikleri karın artacağı, yüzde 22’si de azalacağı beklentisi içinde olduklarını bildirdi.