Rakı resmen Türkiyenin içkisi oldu
Abone olÜretim alanı Türkiye Cumhuriyeti olarak belirtilen rakı, “menşe adı” olarak tescillendi.
Üretim alanı Türkiye Cumhuriyeti olarak belirtilen rakı,
“menşe adı” olarak tescillendi.
“Rakı”nın coğrafi işaret olarak tescillenmesi için Geleneksel
Alkollü İçki Üreticileri Derneği'nin (GİSDER) Türk Patent
Enstitüsü'ne (TPE) yaptığı başvuru sonuçlandı.Rakı, TPE'nin tescil
metninde, “karakteristik özelliğini Türkiye Cumhuriyeti sınırları
içinde yer alan doğal unsurlardan, özellikle Türkiye'de yetişen
üzüm, anason ve Türkiye'de uygulanan geleneksel üretim
yöntemlerinden alan üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin
tamamıyla Türkiye sınırları içinde yapıldığı kendine has, renksiz
bir distile (damıtılmak rafine edilmek) alkollü içki” olarak
tanımlanıyor.
Rakının tadım sırasında ilk algılamada ön burunda oldukça güçlü bir
anason kokusu, damakta yoğun ve dengeli anason-alkol tadının yanı
sıra üzümden gelen aroma, arka damakta ise kaygan bir iz bıraktığı
ifade edilerek, rakıdaki alkolün yakıcı tadının, anason aromasının
şeker ve demineralize suyun etkisiyle uzaklaştırılarak
dengelendiği, üzüm alkolü aromasının dengeli bir şeker oranıyla
sunumunun rakıya “geleneksel bir tat” kazandırdığı
vurgulanıyor.
Rakının ayırt edici özelliği olarak ise yalnızca suma (üzüm ve
incir mayeşesinin damıtılmasıyla elde edilen bir içki alkolü) veya
tarım kökenli etil alkolle karıştırılmış sumanın, 5 bin litre veya
daha küçük hacimli geleneksel bakır imbiklerde, anason tohumuyla
ikinci kez distile edilmesiyle sadece Türkiye'de üretilen, alkol
miktarı hacmen en az yüzde 40 olan distile alkollü bir içki olması
gösteriliyor.
Tescil metninde “ikinci distilasyondan alınan toplam alkolün en az
yüzde 65'inin suma olarak kullanılması geleneksel bir uygulamadır.
Rakı üretiminde ikinci kez distilasyona alınan toplam alkolün en
fazla yüzde 35'i tarım kökenli etil alkol olmalıdır. Rakı dışındaki
herhangi bir distile alkollü içki üretiminde, tamamen veya en az
yüzde 65 oranında suma kullanılmamaktadır” deniliyor.
Rakının ülke topraklarında yaşayan çeşitli uygarlıkların kültürel
mirasının bir sentezi olduğu ve özgün karakterini Türkiye'de
yetişen üzüm ve anasondan aldığı vurgulanıyor.
“NADİR TİCARİ DEĞERLERDEN...”
Rakının, ana hammaddesinin kuru üzüm, yaş üzüm veya her iki üzümün
birlikte kullanılmasıyla üretilen ve baskın aromasını anason
tohumundan distilasyon esnasında alan geleneksel bir içki olduğu
ifade edilen tescil metninde şöyle deniliyor:
“İç tüketime sunulan distile alkollü içkinin yaklaşık yüzde 85'i,
ihraç edilen distile alkollü içkinin ise yüzde 95'i rakıdır.
Ülkemizdeki toplam distile alkollü içki tüketiminin yaklaşık yüzde
85'ini karşılayan rakı, gerek üzüm ve anason girdileri nedeniyle
ülkenin tarım ekonomisindeki rolü, gerekse ülkemizin dünya pazarına
özgün ve geleneksel ürün olarak sunabildiği nadir ticari
değerlerden biridir.
Rakıda, ikinci kez distilasyona alınan toplam alkolün en az yüzde
65'inin suma olarak kullanılması geleneksel bir uygulamadır. Suma
üretiminde sadece Türkiye'de yetiştirilen üzüm çeşitleri
kullanılır.
Alkollü içkiler içinde rakının en belirgin özelliği, içerdiği
anason tohumundan gelen anason eteri yağıdır. Rakının diğer
anasonlu distile alkollü içkilerden ayırt edici özelliği,
üretiminde Türkiye'de yetiştirilen anason bitkisi tohumunun
kullanılmasıdır.”
Rakının hazırlanmasında rafine beyaz şeker kullanıldığı, şeker
miktarının da ürün litresinde en fazla 10 gram olması gerektiğini
belirtiyor.
Rakının diğer bir ayırt edici özelliği ise üretiminde renklendirici
kullanılmamasının mevzuatla belirlenmiş olması.
TPE, rakının süreç içinde çıkarılan mevzuatla, gelenekselliği
korunarak kaliteli, güvenli ve tekniğine uygun olarak üretilmesinin
Osmanlı döneminden beri devletin kontrolü altında sürdürüldüğünü
ifade ediyor.
DENETLEME
Rakının denetimi, 555 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında
GİSDER'in koordinasyonuyla kurulacak komisyon tarafından yılda 1
kez yapılacak.
Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu, Tarım ve Köyişleri
Bakanlığı yetkilileri ve rakı konusunda çalışmalar yapan Çukurova
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü ile Ankara Üniversitesi Fen
Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı öğretim
görevlilerinden oluşan denetim komisyonu, üretimde kullanılan
hammaddelerden başlayarak uygulanan üretim teknolojisi ve son
ürünün özellikleri açısından denetim yapacak.
Denetim sırasında alınan rakı numuneleri, Tarım ve Köyişleri
Bakanlığının TÜRKAK tarafından akredite edilen İl Kontrol
Laboratuvar Müdürlüklerinde analiz ettirilerek
değerlendirilecek.
“Rakı” coğrafi işaretini kullanmak isteyenler başvurularını
GİSDER'e yapacaklar.
6 AYLIK İTİRAZ SÜRESİ
TPE, GİSDER'in rakının tescil edilmesine ilişkin başvurusunu, Resmi
Gazete'de yayımlanmak üzere Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme Genel
Müdürlüğü'ne gönderdi.
İlanın Resmi Gazete'de yayımlanmasını takip eden 6 ay içinde ilgili
herkes tescil talebine itiraz edebilecek. Bu süre içinde herhangi
bir itirazın gelmemesi durumunda tescil kesinleşmiş olacak.
COĞRAFİ İŞARET NEDİR?
Belirli bir bölgeden kaynaklanan bir ürünün, sadece o bölgede
bulunabilecek karakteristik özellikler taşıdığını ifade eden ad ve
işaretlere “coğrafi işaret” deniliyor.
Coğrafi işaretler “menşe adı” ve “mahreç işareti” olmak üzere ikiye
ayrılıyor.
Belirli bir bölgeden kaynaklanan ve bu bölgeye ait karakteristik
özellikler taşıyan ürünün, söz konusu karakteristik özellikleri
veren tüm aşamaları o bölgede gerçekleşmek zorundaysa bu durumda
bulunan coğrafi işaretlere “menşe adı” deniyor. Menşe adına örnek
olarak “Antep Fıstığı” verilebilir.
Ürüne karakteristik özellikler veren aşamalardan en az biri söz
konusu bölgede gerçekleşmek kaydıyla, başka yerlerde üretim
yapıldığında da aynı karakteristik özellikler elde edilebiliyorsa,
bu durumdaki coğrafi işaretlere de “mahreç işareti” deniliyor.
Mahreç işaretine örnek olarak da “Antep Baklavası”
gösterilebilir.