Polisin yetkisi genişliyor

TBMM Adalet Komisyonu, Terörle Mücadele Kanunu'nda değişiklik öngören tasarıyı kabul etti. TMY'deki “terör” tanımının korunduğu tasarı, “örgüt” tanımının ise kanundan çıkarılmasını içeriyor.

Tasarı, terör amacıyla işlenen suçların kapsamını genişletiyor. Tasarıya göre, terör amacıyla işlenen suçlar şöyle:

Göçmen kaçakçılığı, insan ticareti, kasten öldürme, başkasını intihara teşvik, kasten yaralama, eziyet, bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına bir saldırı gerçekleştireceği şeklinde tehdit etme, şantaj, cebir, kişiyi özgürlüğünden yoksun bırakma, eğitim ve öğretimin engellenmesi, kamu kurumu veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının faaliyetlerinin, siyasi hakların, inanç, düşünce ve kanaat hürriyetinin kullanılmasının engellenmesi, konut dokunulmazlığının, iş ve çalışma hürriyetinin ihlali, sendikal hakların engellenmesi, nitelikli hırsızlık, yağma, nitelikli yağma, mala zarar verme, genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması, radyasyon yayma, atom enerjisiyle patlamaya neden olma, tehlikeli maddelerin izinsiz bulundurulması veya el değiştirmesi, içilecek sulara, her çeşit besine zehir katarak veya başka şekillerde bozarak kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye düşürme, uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti, para ve kıymetli damgaların üretiminde kullanılan alet ve malzemenin izinsiz üretimi, mühürde sahtecilik, resmi belgede sahtecilik, halk arasında korku ve panik yaratmak amacıyla tehdit, suç işlemeye tahrik, suçu veya suçluyu övme, ulaşım araçlarının kaçırılması veya alıkonulması, kıt'a sahanlığında veya münhasır ekonomik bölgedeki sabit platformların işgali, bilişim sistemine girme, sistemi engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme, görevi yaptırmamakta direnme, kaçmaya imkan sağlama, devletin egemenlik alametlerini aşağılama, suç için anlaşma, askeri komutanlıkların gaspı, halkı askerlikten soğutma ve askerleri itaatsizliğe teşvik ve cumhurbaşkanına suikast dışındaki fiili saldırılar.

YURTDIŞINA TARİHİ ESER KAÇIRMA

Suç işlemek üzere kurulmuş bir terör örgütünün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde; Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun'da tanımlanan suçlar, kasten ormanların yakılması, terör amacıyla bir örgüte mensup kişi veya kişilerce devlet ormanlarının yakılması, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nda tanımlanan ve hapis cezası gerektiren suçlar, olağanüstü hal ilan edilen bölgelerde, olağanüstü halin ilanına neden olan olaylara ilişkin suçlar ile kültür ve tabiat varlıklarını yurtdışına çıkarma da terör suçu kapsamında olacak.

Bu suçları işleyenler hakkında verilecek hapis cezaları veya adli para cezaları, yarı oranında artırılacak. Cezalarda, gerek o fiil için, gerek her tür ceza için belirli olan cezanın yukarı sınırı aşılabilecek. Ancak, müebbet hapis cezası yerine, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmolunacak.

Örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmiş olması dolayısıyla, ilgili maddelerde cezanın artırılması öngörülüyorsa, sadece bu düzenlemeye göre cezada artırım yapılacak. Yapılacak artırım, cezanın üçte ikisinden az olmayacak.

BASINA HAPİS CEZASI

İsim ve kimlik belirterek veya belirtmeyerek, kime yönelik olduğunun anlaşılmasını sağlayacak şekilde kişilere karşı terör örgütleri tarafından suç işleneceğini veya terörle mücadelede görev alan kamu görevlilerinin kimliklerini açıklayanlar, yayınlayanlar veya bu yolla kişileri hedef gösterenler, terör örgütlerinin bildiri veya açıklamalarını basanlar veya yayınlayanlara, muhbirlerin kimliklerini açıklayanlar veya yayınlayanlara verilen para cezası, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası olarak uygulanacak.

Bu eylemlerin basın ve yayın yoluyla işlenmesi halinde, basın ve yayın organlarının suçun işlenişine iştirak etmemiş olan sahipleri ve yayın sorumluları hakkında bin günden 10 bin güne kadar adli para cezası verilecek. Yayın sorumluları hakkında, bu cezanın üst sınırı 5 bin gün olacak.

Terör örgütünün faaliyeti çerçevesinde suç işlemeye alenen teşvik, işlenmiş suçları ve suçluları övme veya terör örgütünün propagandasını içeren süreli yayınlar, hakim kararıyla; gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de Cumhuriyet savcısının emriyle tedbirli olarak durdurulacak. Cumhuriyet savcısı, bu kararını en geç 24 saat içinde hakime bildirecek. Hakim, 48 saat içinde onaylamazsa, durdurma kararı hükümsüz sayılacak.

SİLAHLI ÖRGÜT

Cebir ve şiddet kullanılarak; baskı, korkutma, yıldırma, sindirme veya tehdit yöntemleriyle, Anayasal düzeni değiştirmeye, ülke ve milletin bölünmez bütünlüğünü bozmaya yönelik olarak suç işlemek üzere terör örgütü kuran, yöneten ve üye olanlar; TCK'nın 314. maddesindeki ”silahlı örgüt” hükümlerine göre cezalandırılacak. Örgütün faaliyetini düzenleyenler de örgütün yöneticisi olarak cezalandırılacak.

ÖRGÜT PROPAGANDASI

Terör örgütünün propagandasını yapan kişi, 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak. Basın ve yayın yoluyla işlenmesi halinde ceza; yarı oranında artırılacak. Bu eylemlerin basın ve yayın yoluyla işlenmesi halinde, basın ve yayın organlarının suçun işlenişine iştirak etmemiş olan sahipleri ve yayın sorumluları hakkında, bin günden 10 bin güne kadar adli para cezası verilecek. Ancak, yayın sorumluları hakkında bu cezanın üst sınırı 5 bin gün olacak.

YÜZÜN SAKLANMASI

Terör örgütünün propagandasına dönüştürülen toplantı ve gösteri yürüyüşlerinde, kimliklerin gizlenmesi amacıyla yüzün tamamen veya kısmen kapatılması; terör örgütünün üyesi veya destekçisi olacak şekilde örgüte ait amblem ve işaretlerin taşınması, slogan atılması veya ses cihazlarıyla yayın yapılması ya da terör örgütüne ait amblem ve işaretlerin üzerinde bulunduğu üniformaların giyilmesi halinde de 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilecek. Bu suçların, dernek, vakıf, siyasi parti, işçi ve meslek kuruluşlarında veya bunların yan kuruluşlarına ait bina, lokal, büro veya eklentilerinde, öğretim kurumlarında, öğrenci yurtlarında veya bunların eklentilerinde işlenmesi halinde, ceza, 2 katı olarak uygulanacak.

TERÖRÜN FİNANSMANI

Terörün finansmanı suçu yeniden düzenleniyor. Buna göre; terör örgütünün faaliyetlerinde kullanılacağını bilerek ve isteyerek fon sağlayan veya toplayanlar, örgüt üyesi gibi cezalandırılacak. Fon kullanılmamış olsa dahi, fail aynı şekilde cezalandırılacak. Suçların, kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılarak işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılacak. Bu suçun bir tüzel kişiliğin faaliyeti kapsamında işlenmesi durumunda, tüzel kişiliğin faaliyet izni iptal edilecek.

Terör suçlarına bakan ağır ceza mahkemelerinde, 15 yaşın üzerindeki çocukların da davalarına bakılacak.

SADECE BİR YAKININA BİLGİ VERİLECEK

Soruşturmanın amacının tehlikeye düşebileceği durumlarda; yakalanan, gözaltına alınan veya gözaltı süresi uzatılan kişinin durumu hakkında, Cumhuriyet savcısının emriyle sadece bir yakınına bilgi verilecek.

Şüpheli, gözaltı süresince yalnız bir avukatın hukuki yardımından yararlanabilecek. Gözaltındaki şüphelinin avukatıyla görüşme hakkı, Cumhuriyet savcısının istemi üzerine, hakim kararıyla 24 saat süreyle kısıtlanabilecek ancak, bu süre içinde ifade alınamayacak. Şüphelinin kolluk tarafından ifadesi alınırken, sadece bir avukatı hazır bulunabilecek.

BELGELERİN İNCELENMESİNE KISITLAMA

Şüpheli avukatının dosya içeriğini incelemesi veya belgelerden örnek alma yetkisi, soruşturmanın amacını tehlikeye düşürebileceği durumlarda, Cumhuriyet savcısının istemi üzerine hakim kararıyla kısıtlanabilecek.

Avukatların, terör örgütü mensuplarının örgütsel amaçlı haberleşmelerine aracılık ettiğine ilişkin bulgu veya belge elde edilmesi halinde, Cumhuriyet savcısının istemi ve hakim kararıyla, bir görevli görüşmede hazır bulundurulabilecek. Ayrıca, bu kişiler ile avukatları arasında alınıp verilen belgeler, hakim tarafından incelenebilecek.

Terör örgütü üyesi ve bu örgütlere bilerek ve isteyerek yardım eden kişilerle ilgili soruşturma ve kovuşturmalarda, iletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması, gizli soruşturmacı görevlendirilmesi ve teknik araçlarla izleme yapılabilecek.

KORUMA ÖNLEMLERİ

Terörle mücadelede görev veren veya bu görevi ifa eden adli, istihbari, idari ve askeri görevliler, kolluk görevlileri, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürü ve Genel Müdür Yardımcıları, terör suçlularının muhafaza edildiği ceza ve tutukevlerinin savcıları ve müdürleri, kapatılan DGM'lerde görev yapmış hakim ve savcılar, ağır ceza mahkemelerinde görevli hakim ve savcılar ile bu görevlerinden ayrılmış olanlar ve terör örgütlerinin açık hedefi haline gelen veya getirilenler ile suçların aydınlatılmasında yardımcı olan tanık ve ihbarcılar hakkında gerekli koruma tedbirleri, devlet tarafından alınacak.

HSYK tarafından görevlendirilecek ağır ceza mahkemelerinin başkan ve üyeleri ile bu mahkemelerin görev alanına giren suçları soruşturmak ve kovuşturmakla görevli Cumhuriyet savcılarının korunma ve güvenlik talepleri, ilgili makam ve mercilerce öncelikle ve ivedilikle yerine getirilecek. Koruma ihtiyacı için ihtiyaç duyulan araç ve gereçler, Adalet Bakanlığınca temin edilecek.

Bu koruma tedbirleri; talep halinde estetik cerrahi yoluyla fizyolojik görünümün değiştirilmesi dahil, nüfus kaydı, ehliyet, evlenme cüzdanı, diploma ve benzeri belgelerin değiştirilmesi, askerlik işleminin düzenlenmesi, menkul ve gayrimenkul mal varlıklarıyla ilgili hakları, sosyal güvenlik ve diğer hakların korunması gibi hususlarda alınacak.
Korumaya alınmış emekli personelden, meskende korunmaları mutlak surette zorunlu bulunanlar; görev yaptıkları bakanlık veya kamu kurum ve kuruluşlarına ait konutlardan Maliye Bakanlığınca rayiç kiralar dikkate alınarak tespit olunacak kira bedeliyle kiralama esaslarına göre yararlandırılacak.

Kamu görevlisi sayılanlar, görevlerinden ayrılmış olsa dahi, terör suçluları tarafından kendilerine veya eş ve çocuklarının canına karşı vuku bulan bir saldırıyı savmak için silah kullanmaya yetkili olacak.

SİLAH KULLANMA

Kolluk kuvvetleri, terör örgütlerine yönelik operasyonlarda ”teslim ol” emrine itaat etmeyen veya silah kullanmaya teşebbüs edenlere karşı, tehlikeyi etkisiz kılabilecek ölçü ve orantıda, doğrudan ve duraksamadan silah kullanabilecek.

HAPİS CEZASI ERTELENMEYECEK

TMY kapsamına giren suçlardan dolayı verilen hapis cezaları, seçenek yaptırımlara çevrilemeyecek ve ertelenemeyecek. Ancak, 15 yaşını tamamlamamış çocukların cezaları, seçenek yaptırımlara çevrilebilecek ve ertelenebilecek.

TBMM Adalet Komisyonu, kamuoyunda tartışma konusu olan, CHP'nin, terör örgütü elebaşı Abdullah Öcalan'ın da yararlanacağı gerekçesiyle karşı çıktığı “etkin pişmanlık” hükmünün, tasarıdan çıkarılarak TCK'nın 221. maddesine alınmasına ilişkin alt komisyonda yapılan düzenlemeyi de herhangi bir değişiklik yapmadan benimsedi.