Polisin yetkileri artırıldı

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, kolluk kuvvetlerine, suçun önlenmesine ilişkin yeni yetkiler tanıyan, 5681 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu onaylayarak, yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderdi.
    
Kanuna göre, polis, kişileri ve araçları; bir suç veya kabahatin işlenmesini önlemek, suç işlendikten sonra kaçan faillerin yakalanmasını sağlamak, işlenen suç veya kabahatlerin faillerinin kimliklerini tespit etmek, hakkında yakalama emri ya da zorla getirme kararı verilmiş kişileri tespit etmek, kişilerin hayatı, vücut bütünlüğü veya malvarlığı bakımından ya da topluma yönelik mevcut veya muhtemel bir tehlikeyi önlemek amacıyla durdurabilecek.
    
Durdurma yetkisinin kullanılabilmesi için, polisin tecrübesine ve içinde bulunulan durumdan edindiği izlenime dayanan makul bir sebebin bulunması gerekecek. Süreklilik arz edecek, fiili durum ve keyfilik oluşturacak şekilde durdurma işlemi yapılamayacak.
    
Polis, durdurduğu kişiye durdurma sebebini bildirecek ve durdurma sebebine ilişkin sorular sorabilecek; kimliğinin veya bulundurulması gerekli diğer belgelerin ibraz edilmesini isteyebilecek.
    
Durdurma süresi, durdurma sebebine esas teşkil eden işlemin gerçekleştirilmesi için zorunlu süreden fazla olamayacak.
    
Durdurma sebebinin ortadan kalkması halinde, kişilerin ve araçların ayrılmalarına izin verilecek.
    
Polis, durdurduğu kişi üzerinde veya aracında silah veya tehlike oluşturan diğer bir eşya bulunduğu konusunda şüphelenirse, kendisine veya başkalarına zarar verilmesini önlemek amacına yönelik gerekli tedbirleri alabilecek. Ancak bu amaçla kişinin üzerindeki giysinin çıkarılması veya aracın dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen bölümlerinin açılması istenemeyecek.
    
Görevlerin yerine getirilmesi sırasında, polis tarafından gerekli işlemler için durdurulan kişiler ve araçlarla ilgili hükümler saklı kalacak.
    
Polis, görevini yerine getirirken, kendi kimliğini gösterdikten sonra, kişilere kimliğini sorabilecek. Bu kişilere, kimliğini ispatlamalarında gerekli kolaylık gösterilecek.
    
Belgesinin bulunmaması, açıklamada bulunmaktan kaçınması veya gerçeğe aykırı beyanda bulunması dolayısıyla ya da diğer nedenlerle kimliği belirlenemeyen kişi tutularak, durumdan derhal cumhuriyet savcısı haberdar edilecek. Bu kişi, kimliği açık bir şekilde anlaşılıncaya kadar gözaltına alınacak ve gerekirse tutuklanacak. Gözaltına ve tutuklamaya karar verme yetkisi ve usulü bakımından Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uygulanacak.
    
Kimliğinin tespiti amacıyla tutulan vatandaşa, kimliği tespit edildikten sonra ve talepte bulunması halinde, bu amaçla tutulduğuna ve tutulma süresine dair bir belge verilecek. Kişinin kimliğinin belirlenmesi durumunda, bu nedenle gözaltına alınma veya tutuklanma haline derhal son verilecek.
    
Nüfusa kayıtlı olmadığı için kimliği tespit edilemeyen kişilerin nüfusa kayıtlarının temini için gerekli işlemler yapıldıktan sonra, fotoğraf ve parmak izi tespit edilerek kayda alınacak.
    
Kimliği tespit edilemeyen kişinin yabancı olduğunun anlaşılması halinde, Pasaport Kanunu ve Yabancıların Türkiye'de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun hükümlerine göre işlem yapılacak.

PARMAK İZİ VE FOTOĞRAFLARIN KAYDA ALINMASI
Polisin, parmak izi ve fotoğraf kaydı almasına ilişkin yetkisi yeniden düzenleniyor. Polis, suç işleyenlerin dışında, bazı kişilerin parmak izini de alacak.
    
Buna göre, polis; her çeşit silah ruhsatı, sürücü belgesi, pasaport veya pasaport yerine geçen belge almak için başvuruda bulunan, başta polis olmak üzere, genel veya özel kolluk görevlisi ya da özel güvenlik görevlisi olarak istihdam edilen, Türk vatandaşlığına başvuruda bulunan, sığınma talebinde bulunan veya gerekli görülmesi halinde, ülkeye giriş yapan diğer yabancı, gözaltına alınan kişilerin parmak izini alacak. Gönüllü olan kişilerden rızalarıyla alınacak parmak izleri de sisteme kaydedilecek.
    
Alınan parmak izi, ait olduğu kişinin kimlik bilgileriyle birlikte, ne zaman ve kim tarafından alındığı belirtilerek, bu amaca özgü sisteme kaydedilerek saklanacak. Ancak parmak izinin hangi sebeple alındığı, sisteme kaydedilmeyecek.
    
Olay yerinden elde edilen ve kime ait olduğu henüz tespit edilemeyen parmak izleri, kime ait olduğu tespit edilinceye kadar ilgili soruşturma dosya numarasıyla birlikte sisteme kaydedilecek.
    
Bu sistemde yer alan bilgiler, kimlik tespiti, suçun önlenmesi veya yürütülen soruşturma ve kovuşturma kapsamında maddi gerçeğin ortaya çıkarılması amacıyla, mahkeme, hakim, cumhuriyet savcısı ve kolluk tarafından kullanılabilecek.
    
Kolluk birimleri, kimlik tespiti yapmak ya da olay yerinden alınan parmak izini karşılaştırmak amacıyla doğrudan bu sistemle bağlantı kurabilecek.
    
Sistemde kayıtlı bilgilerin hangi kamu görevlisi tarafından ve ne amaçla kullanıldığının denetlenebilmesine imkan tanıyan bir güvenlik sistemi kurulacak.
    
Sistemde yer alan kayıtlar gizli olacak; amaçları dışında kullanılamayacak.
    
Sisteme kayıtlı olan parmak izi ve fotoğraflar, kişinin ölümünden itibaren 10 yıl; kayıt tarihinden itibaren 80 yıl geçtikten sonra sistemden silinecek.
    
Parmak izi ile fotoğrafların sistemde kaydedilmesi ve saklanmasıyla bu
kayıtlardan yararlanmaya ilişkin diğer esas ve usuller, İçişleri Bakanlığı
tarafından Adalet Bakanlığının görüşü alınarak çıkarılacak yönetmelikle
düzenlenecek.