Polis bastırdı, CMUK değişiyor

Polisin suç takibi sırasında ev, işyeri ve üst araması için hakim veya savcıdan izin alması şartı kaldırılıyor. Polis ve jandarmanın tepkileri üzerine yeni Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) kolluk göreviyle ilgili bazı maddelerinde geri adım atılıyor.

Yeni CMK’daki ev, işyeri ve üst aramalarını hakim veya savcı iznine bağlayan 119. madde değiştiriliyor. Yeni düzenlemeye göre cumhuriyet savcısına erişilemeyen hallerde kolluk sorumlularının yazılı emri ile şüpheli veya sanığın üstü, eşyası, konutu ve işyerinde arama yapılabilecek.

Cumhuriyet savcısına erişilememe ifadesinin belirsizlik içerdiğini vurgulayan hukukçular, değişikliği, yeni kanunla getirilen bir güvencenin geri alınması olarak değerlendiriyor. CMK’nın 119. maddesinde kolluk görevlilerinin hakim kararı ile, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de cumhuriyet savcısının yazılı emri ile arama yapabilecekleri öngörülmüştü.

Ancak polis ve jandarma birimlerinin suçla mücadelede zaaf doğuracağı yönündeki yakınmaları üzerine maddenin değiştirilmesi kararlaştırıldı. Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan taslakta arama iznine ilişkin maddenin şu şekilde değiştirilmesi benimsendi: “Hakim kararı üzerine veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde cumhuriyet savcısının, cumhuriyet savcısına erişilemediği hallerde adli kolluk sorumlusunun yazılı emri ile kolluk görevlileri arama yapabilirler.”

Yeni CMK, uluslararası normlara uygun olarak kişi haklarının korunması amacıyla hazırlanmıştı. Buna karşılık yasa henüz yürürlüğe girmeden yapılan değişikliğin bu amaçla bağdaşmadığı, aramaya ilişkin maddenin suiistimale açık hale getirildiği ifade ediliyor. Yeni CMK çalışmalarını yakından izleyen hukukçular suçüstü halinde kolluk görevlilerine yakalanan şahsın üstünü arama yetkisi verilebileceği yönünde kısmi bir değişiklik yapılmasının yeterli olacağını belirtiyor.

Taslakla getirilmek istenen yeni düzenlemeyle ise “Cumhuriyet savcısına erişilemediği hallerde” şeklinde soyut bir ibare kullanılarak savcıdan izin alınmadan kolluk sorumlusunun yazılı emri ile ev ve işyerlerinde arama yapılmasına imkan tanındığına dikkat çekiliyor. Hukukçular, üst aramalarında olmasa bile en azından konut ve işyeri aramalarında cumhuriyet savcısından izin alınmasından yana.

Öte yandan CMK’nın teknik araçlarla izlemeye ilişkin 140. maddesinde yapılan değişiklik de sakıncalı bulunuyor. Maddenin mevcut şekline göre teknik araçlarla izleme kararı en çok 4 haftalık süre için verilirken gerektiğinde bu süre bir haftaya mahsus uzatılabiliyordu.

Yapılması istenen değişiklikte ise gerek görülmesi halinde teknik araçlarla izleme süresinin hakim kararıyla her defasında 1 haftadan fazla olmamak üzere sınırsız bir şekilde uzatılmasına imkan sağlanıyor. 4422 sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele Yasası’nda bu sürenin 9 ayla sınırlandığına dikkat çekilerek söz konusu maddeye de benzer bir sınırlamanın konulabileceği ifade ediliyor.

Yazı: Murat Aydın
Kaynak: www.zaman.com.tr