Pişmiş toprakta parmak izi
Abone olAntik dönemlerde seramik ustalarının yaptıkları çanak-çömleklere bıraktıkları parmak izleri, arkeolojiye ışık tutacak.
Antik dönemlerde seramik ustalarının kendi yaptıkları
çanak-çömleklere isteyerek veya istemeden bıraktıkları parmak
izleri, arkeolojiye ışık tutacak. Arkeolog Halil Eskici, seramik
ustalarının parmak izlerinin bir veri tabanında toplanarak,
eserlerin tarihlendirilmesinde ve dönemin ticari ilişkilerinin
aydınlatılmasında kullanılabileceğini söyledi. Eskici, üç parmak
izi uzmanı ve bir genetikçi ile 15 kazı yerinden çıkan ve çıkacak
eserlerdeki parmak izlerini toplayarak bir veri tabanı
hazırlayacak. Tarihin çok eski dönemlerinden itibaren, seramik
ustalarının, "kendi özel damgaları" olarak veya istemeden toprak
eserlerde parmak izi bıraktıklarını belirten Halil Eskici, bu
parmak izlerinin arkeoloji dünyası açısından büyük önem taşıdığını
kaydetti. Bu izlerin M.Ö. 5-6. yüzyıllara kadar gittiğini ifade
eden Eskici, Anadolu'da ilk kez yapılacak bir çalışmayla bu parmak
izlerini toplayarak bir veri tabanı hazırlayacaklarını belirtti.
TÜBİTAK'ın verdiği bilgiye göre, iki parmak izinin benzeşme
ihtimalinin 64 milyarda 1 olduğunu vurgulayan Eskici, fırınlar veya
seramik çöplükleri gibi üretim merkezleri veya yaşanılan alanlardan
çıkan seramik eserlerdeki parmak izlerini toplayacaklarını söyledi.
Eskici, "Üretim alanlarındaki ustaların parmak izleriyle,
insanların kullandıkları seramik eserlerin üzerindeki izler
çakışmaya başladıkça, olay çözülmeye başlayacak" dedi. Saptadıkları
parmak izlerini, ustalara birer ad vererek tarihleyeceklerini
bildiren Eskici, şöyle devam etti: "Oradan satılmış olan kap başka
bir merkezde başka bir tabakada ele geçtiğinde, parmak izi bizim
için direkt tarihleyici bir kriter olacak. Bezeksiz, boyasız,
profil vermeyen kaplar, şimdiye kadar hep gözardı edilmiştir. Çünkü
bilimsel olarak bir şey vermez. Ama üzerinde iz olduğu zaman en
ufak parça bile bilimsel anlamda kıymetli olacak, tarihleyici
olacak." Arkeolog Halil Eskici, ustaların parmak izlerinin, o
dönemlerde şehirler arasındaki ticari ilişkilerin net olarak ortaya
konulmasında da kullanılabileceğini belirtti. Tıbbi genetikte
parmak izlerinden yaklaşık 27 hastalığın teşhis edilebildiğini
anlatan Eskici, bu izlerden seramik ustalarının kanserden bazı kalp
hastalıklarına kadar 27 çeşit hastalığa yakalanıp
yakalanmadıklarının da belirlenebileceğini söyledi.