Philip Morris’in, TEKEL oyunu

Star Gazetesi'nin haberine göre, Hükümet sigaraya zam yapılması için vergiyi artırdı. Ancak sigara üreticileri zam yapmamakta ısrar ediyor. Türkiye`de ilk kez görülen bu durum neyin işareti? Sigara üreticilerinin gizli bir niyeti mi var? Hükümet, sigaradan aldığı ÖTV’yi yüzde 12 artırdı. Böylece sigara zammıyla kasasına 750 milyon dolar koyacaktı. Ama Philip Morris, pazar kaybı endişesiyle zamma yanaşmadı. Hesaplar şaştı. İddiaya göre Philip Morris, tüketiciyi düşündüğünden değil, TEKEL’deki planları nedeniyle böyle davrandı Sigara pazarında şu anda kıyasıya bir zam savaşı yaşanıyor. Geçtiğimiz cuma günü sigaradan alınan yüzde 55.3’lük nispi ÖTV’nin üzerine yüzde 12 oranında maktu ÖTV getiren AKP Hükümeti, sigara fabrikalarının zam yapması için diretiyor. Ancak zam bir türlü gerçekleşmedi. Kulislerde konuşulanlara göre, zammın yapılmasını istemeyen Marlboro’nun üreticisi Philip Morris. Sigara pazarı bu noktada kızıştı. Şöyle ki; Hükümet, emekli ve asgari ücretliye yaptığı maaş artışını karşılayabilmek için sigaradan aldığı ÖTV’yi maktu oranda artırdı. Hükümetin hedefi, ÖTV artışı karşısında sigara üreticilerinin zam yapmasıydı. Böylece sigaradan aldığı vergi artacak ve Maliye’nin kasasına ekstra 750 milyon dolar girecekti. HESAPLAR TUTMADI Ancak beklenen olmadı. Yıllardır hükümetin vergileri yükseltmesinin ardından fiyatlarını artıran sigara üreticileri, bu kez zam yapmadı. JTI, BAT ve TEKEL’in zam yapmaya hazır olduğu konuşulurken, Marlboro üreticisi olan Philip Morris’in pazar kaybetmemek için zam yapmak istemediği söyleniyor. Maliye bürokratlarının ise özel sektör üreticileriyle zam yapılması için üç kez toplantı düzenlediği ancak Philip Morris’in çeşitli mazeretler öne sürerek zamdan kaçındığı söyleniyor. Philip Morris’in bu tavrı tiryakiler lehine oldukça olumlu bir gelişme. Ancak hükümet açısından hiç de öyle değil. Çünkü hassas dengeler üzerinde duran pazarda, bir üretici fiyat artırmadığında, diğeri pazar kaybetmemek için zam yapamıyor. KAYIP 600 MİLYON DOLAR Söylenenlere göre zam yapılmadığı için başta TEKEL olmak üzere sigara üreticileri şu anda zarar ediyor. Zam olmadığı için hükümetin sigaradan aldığı nispi ÖTV gelirleri de yükselmeyecek. Böylece zam nedeniyle 750 milyon dolar olarak hedeflenen gelir de fiyat artışı olmadığı için 150 milyon dolarda kalacak. İşte bu ekstra gelirden kaynaklanan 600 milyon dolarlık kayıp, hükümetle IMF arasındaki görüşmeleri olumsuz etkiliyor. Maliye yetkililerinin ise zam yapılmaması halinde maktu ÖTV oranını tekrar artırabilecekleri konuşuluyor. Bu nedenle Philip Morris’e de zam baskısı yapıldığı belirtiliyor. MÜTHİŞ BİR İDDİA Kulislerde konuşulanlar bunlarla da sınırlı değil. Kulislerdeki bir diğer iddia ise Philip Morris’in zam yapmama gerekçesinin altında TEKEL’in özelleştirmesinin yattığı. İddiaya göre, Philip Morris, bütün olarak satılamayan TEKEL’in parçalanarak satılması halinde Türk tütünü ürünlere talip olacak. Zam yapılmaması nedeniyle şu anda en çok Samsun, Maltepe gibi Türk tütünü markalar zarar ediyor. Zarar nedeniyle bu markaların değerleri de düşüyor. İşte kulislerde Philip Morris’in bu markaları ucuza kapatmak için zam yapmadığı konuşuluyor. Dün gün boyu ulaşmaya çalıştığımız Philip Morris yetkilileri ise bu konuda şu an için sessiz kalıyor. PAZARDA 4 FiRMA 22 MARKAYLA CARPISIYOR Türkiye sigara pazarındaki rekabet, üreticileri ürün çeşitliliğine yönlendirdi. 15 milyon sigara kullanıcısı ve 112 milyar adet sigara tüketimi ile dünyanın 7’nci pazarı konumunda olan Türkiye’de üreticiler pazar paylarını artırma çabasında. Pazarda TEKEL başta olmak üzere Philip Morris, JTI, BAT gibi üreticilerin şu anda 22 markası ve 64 sigara çeşidi var. Daha önce satılamayan TEKEL’in özelleştirilmesiyle pazardaki ürün çeşidinin artması bekleniyor. TEKEL’in 10 marka altında 16 çeşidi bulunuyor. Toplam 6 marka ve 28 çeşit ürüne sahip Philip Morris’in Muratti markalı sigaranın ardından, JTI da light ve süper light tipi sigaralarda çeşidi artırıyor. BAT ise Türk pazarına iki yeni ürün ile girdi. Philip Morris’in İzmir Torbalı’daki tesisleri 1992’den beri faaliyette. 200 milyon dolarlık bir yatırımla kurulan tesiste, Marlboro, Parliament, LM ve Chesterfield markaları üretiliyor. Türk ortağı Philsa’nın yıllık üretim kapasitesi ise 28 milyar adet. Japon firma JTI, Torbalı’da bulunan tesislerinde Camel, Salem, Winston ve Monte Carlo markalı sigaralar üretiyor. Yıllık üretimi 25 milyar adet olan JTI fabrikasında dakikada 10 bin adet sigara üretiliyor. 2002’de Tire’de Koç Holding’in satıştaki ortaklığı ile üretime başlayan BAT, Kent ve Viceroy markalarıyla pazarda yer alıyor. 180 ülkede faaliyet gösteren ve Türkiye’de 200 milyon dolarlık yatırım planlayan BAT, 5 yılda Türkiye’de yüzde 10’luk bir pazar payı hedefliyor. Öte yandan, İngiliz Imperial Tobacco da, Mersin’de fabrika kurmayı planlıyor. Ucuz tütün içen tüketiciye yönelmesi beklenen Imperial Tobacco, dünyada Rizla ve Samson markalarıyla tanınıyor.