Petrol fiyatları neden ucuzluyor?

Petrol neden ucuzluyor?

Milliyet gazetesinin usta ekonomi yazarı Güngör Uras, dünyanın merak ettiği bu sorunun yanıtını bugünkü köşesinde aradı.

"Bir ‘tüketici’, saf ve bakir bir Anadolu çocuğu olarak merak ediyorum. Ona soruyorum, buna soruyorum. Rivayet muhtelif. Kimi talep düştü diyor. Kimi, Çin’de ekonomi yavaşladı diyor. Kimi Avrupa’da durgunluk var diyor. Kimi de ABD’nin kaya gazı üretimindeki artış nedeniyle petrol talebinin azaldığını anlatıyor" diyen Uras, petrol arz ve talebinde ciddi bir değişlik olmadığını verilerle ortaya koydu ve isyan etti:

"Bu durumda, bu petrol fiyatı acaba neden ve nasıl ucuzluyor? Bir nedeni olmalı... Hedef acaba Putin’i dize getirmek mi?

(Bir hayır sahibi, petrolün neden ucuzladığını, rakamlara dayalı olarak ‘benim anlayacağım şekilde’ anlatır ise ben de sayın okuyucularıma bilgi veririm.)"

İşte Uras'ın bugünkü köşesinden yazdıkları...

Petrol 43 dolara kadar düşebilir

Merkezi ABD'de bulunan yatırım bankası Morgan Stanley, petrol fiyatlarındaki düşüşün 2015'te devam edeceği ve varil fiyatının 43 dolara kadar gerileyebileceği tahmininde bulundu. Morgan Stanley'nin hazırladığı raporda, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) üretim miktarı üzerinde müdahalesi olmadan piyasalardaki risklerin dengesizleşeceği belirtilirken, petrol arz fazlasının 2015'in ikinci çeyreğinde doruğa ulaşacağı savunuldu. Morgan Stanley, piyasaların ancak 2015'in ikinci yarısında denge bulabileceğini ve bunda düşük olan petrol talebin harekete geçmesinin ve ABD'deki petrol üretiminin yavaşlamasının etkili olacağını vurguladı. Raporda, üçüncü çeyrekte petrolün varil fiyatının 48 dolar, dördüncü çeyrekte ise 65 dolar olacağı öngörüldü.

Uluslararası Enerji Ajansı (International Energy Agency), US Energy Information Administation, OPEC, OECD gibi kuruluşlar dünyada petrol arz ve talebi ile ilgili bilgileri yayınlıyor.

Bu kaynaklardan öğrendiklerimi sayın okuyucularıma arz edeceğim:
- OECD verilerine göre, dünyada günlük petrol üretiminde OPEC ülkelerinin toplam üretimdeki payları yüzde 40 dolayında. Kalan petrolü diğer ülkeler üretiyor.
- OECD verilerine göre, günlük toplam üretim 2013 yılında 90.1 milyon varil, toplam talep 90.4 milyon varil idi. 2014 yılı için tahmin günde 91.9 milyon varil üretim, 91.3 milyon varil tüketimdi.
Arz telep değişmedi (gibi!)
- Uluslararası Enerji Ajansı, üçer aylık dönemler itibariyle günlük üretim ve tüketim rakamlarını veriyor.
2013 yılı son çeyreğinde üretim (arz) günde 91.8 milyon varil, talep (tüketim) 92.7 milyon varildi. Bu yılın 3’üncü çeyreğinde arz 93.6 milyon varile yükseldi ama talep de 93.0 milyon varil oldu. İçinde bulunduğumuz son çeyrekte talebin günde 93.5 milyon varil olduğu belirlenmiş durumda.
Bu verilere göre talepte azalma yok. Geçen yıl sonundan bu yana talep günde 92.7 milyon varilden 93.5 milyon varile yükseldi. Üretimde patlama yok. Üretim arzı karşılayacak ölçüde arttı.
- AB kaynaklarında, 2013 yılında büyük petrol ithalatçısı ülkelerin günlük ithalatı ABD için 6.8 milyar varil, Çin için 5.2 milyon varil, Japonya için 4.4 milyon varil, Hindistan için 2.7 milyon varil, Güney Kore için 2.3 milyon varil, Almanya için 2.2 milyon varil, Fransa için 1.8 milyon varil olarak belirtiliyor. (Bu rakamlar değişik kaynaklarda farklılık gösteriyor.)
- ABD’nin federal verilerine göre (US Energy Information Agency) 2014 yılının ilk çeyreğinde ABD’nin ham petrol üretimi günde 8.8 milyon varil, ithalatı 7.1 milyon varil.
Eylül ayı ham petrol(crude oil) üretimi 8.8 milyon varil, ithalatı 7.5 milyon varil. Geçmiş eylül aylarına göre artış var ama ABD kaynaklarına göre, 2012 Eylül ayında 6.5 milyon varil, 2013 Eylül ayında 7.7 milyon varil olan üretim bu eylülde 8.8 milyon ton oldu. (The Economist’in son sayısında 11 milyon varil üretimden söz ediliyor)

ABD'DE TALEP AYNI

- ABD’de akaryakıt tüketiminde gerileme yok. Farklı ürünlerde 2013 yılına göre talep artışı var. Talep düştü de fiyat ucuzladı denilemez.
- Evet ABD’de ‘kaya gazı’ üretimi şimdilerde doğalgaz üretimi ile başa baş çizgiye ulaştı ama kaya gazı henüz ham petrol talebini azaltacak bir gelişme içinde değil.
- Geliyoruz Çin’in durumuna. Son verilere göre, Çin’de günlük talep 10.7 milyon varil ham petrol. Çin’in üretimi günde 4.5 milyon varil. Bu durumda ithalat ihtiyacı 6.2 milyon varil.
Dünya Enerji Ajansı, Çin’in 2014 ortalama petrol ihtiyacını günde 11.1 milyon varil olarak tahmin ediyor. Günde 6.6 milyon varil ithalat ihtiyacı olduğunu belirtiyor. Açık anlatımıyla Çin’in talebi de daralma göstermiyor.

Sonuç: Arzda (at ile deve) bir değişiklik yok. Talepte tahminlerin aksine (at ile deve) bir değişiklik yok. Bu durumda, bu petrol fiyatı acaba neden ve nasıl ucuzluyor? Bir nedeni olmalı... Hedef acaba Putin’i dize getirmek mi?
(Bir hayır sahibi, petrolün neden ucuzladığını, rakamlara dayalı olarak ‘benim anlayacağım şekilde’ anlatır ise ben de sayın okuyucularıma bilgi veririm.)