21 Ekim 2021’de Tahran’da hayatını kaybeden Kaşkayi’nin
zorluklarla geçen çok ilginç bir hayat hikâyesi var:
Kaşkay Türklerinin Behmenbeylî boyundan Gulam Rıza Han ile aynı
boydan Sudabe Hanım’ın ilk çocukları olarak kışlakta dünyaya gelen
Pervin, altı yaşına kadar konargöçer bir hayatın içinde büyüdü.
Babası sanatsever hanlardan olan Pervin Hanım’ın obasından Kaşkay
sanatçıları eksik olmazdı. Böyle bir otağda büyüyen Pervin Hanım
daha çocukken öz Kaşkayî müziğini ruhuna sindirdi. Yedi yaşına
geldiğinde ailesi yarı yerleşik hayata geçince Şiraz’da okula
başlama imkânı buldu. İlk ve ortaokulun ardından öğretmen okulunu
başarıyla bitirerek Kaşkay obalarının seyyar okullarında
öğretmenliğe başladı. Zagros Dağları’nın yüksek platolarında
konargöçer bir hayat süren obalarda tam 15 yıl boyunca tabiatın
koynunda kendi halkına öğretmenlik yaptı. Bu arada Kaşkay
Türklerinin folklor ürünlerini derledi. Onun Kaşkay Türklerinin
folklor ve kültürüyle ilgilenmesi, çocuklara Türkçe öğretmesi,
zamanın bağnaz yönetimini rahatsız edince görevine son verildi.
Bunun üzerine Pervin Hanım, o günden itibaren kendisini bütünüyle
folklor çalışmalarına adadı. Yüzlerce ninni/lala/layla,
bayatı/mani, türkü, atasözü, darbımesel, destan, halk hikâyesi ve
masal topladı. Ayrıca Kaşkay yazar, şair ve sanatçılar hakkında da
tanıtıcı yazılar kaleme aldı. Yaptığı bu derlemeleri Farsça’ya
çevirip yayımlayarak geniş çevrelere tanıttı.
Pervin Hanım’ın önemli hizmetlerinden biri de halk folkloru
derleme çalışmalarının yanında, yaşadığı bölgede âşıklık geleneğini
canlandırmaya çalışmak oldu. Obaları oymak oymak dolaşarak yaşayan
âşıkları bulup sazı olmayana saz, imkânı olmayana imkân temin etti.
Pek çok ozanı geleneğin saflarına kattı. Bazı âşıkları Tahran’a
davet ederek konser vermelerini sağladı. Akla gelmeyecek zorlukları
göğüsleyerek kadın, erkek pek çok âşık, müzisyen ve sanatçıyı bir
araya getirip musiki toplulukları oluşturdu. Bununla yetinmeyen
Pervin Behmeni, Kaşkay Türklerinin geleneksel müziğini esas alarak
“Kaşkay Hava Müzik Grubu” adlı bir topluluk kurdu. Tahran ve
Şiraz’da bu sanatçıların Kaşkayî eserlerini sergileyip halka
sunabileceği kültür merkezleri oluşturdu.
Pervin Behmenî Kaşkayî’nin yönetici ve ses sanatçısı olarak
görev aldığı bu topluluklarda pek çok ses ve saz sanatçısı yetişmiş
ve icra çalışmalarında bulunmuşlardır.
Ekibiyla Türkiye’deki kültür faaliyetlerine de bizzat katılan
Pervin Hanım, son zamanlarda sanat icra ve eğitim grubunun
yöneticiliğini oğlu Damon Şeşbölük’e bırakmıştı.
Geleceğe yönelik canlı umutlar besleyen Pervin Behmenî Kaşkayî,
“Ümit ediyorum ki çocuklarımız ecdadımızın sazına sahip çıkacak,
onu çalmasını öğrenecek ve Türk âşıklık geleneğini yaşatacaklardır.
” şiarıyla hayata veda etti.
Not: 25.10.2021 Pazartesi günü Tahran’da "Behişt Zehra
Sanatçılar Kabristanı'nda toprağa verilecektir.
Dr. Pervin Behmenî Kaşkayî