Pazarcı artık gel abla demeyecek

Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı, yeni düzenlemelere uymayanlara cezalar öngörüyor.

Tasarıya göre, halde, toptan satış miktarının altında mal satanlar; malların etiketlenmesine, pazar yerine mal getirilmesine, tahsis sahiplerince kullanılacak kimlik kartlarına ve bu kişilerce giyilecek kıyafetlere ilişkin çıkarılan yönetmeliklere aykırı davrananlar, 100 lira idari para cezasına çarptırılacak.

Satış yeri olmadan toptancı halinde veya pazarda satış yapanlara, 500 lira idari para cezası verilecek.

Aracılık hizmeti vermeden komisyon ücreti alanlara, aldıkları malın bedelini 15 gün iş günü içinde üreticiye ödemeyen komisyonculara, üretici ve üretici örgütleri dışında hallerde kendi aralarında mal alıp satanlara, tasarıdaki hükümlere aykırı olarak komisyonculuk yapan üretici ve tüccarlar ile satış yerinde izin almadan değişiklik yapanlara, 2 bin lira idari para cezası uygulanacak.

Toptancı halinden satın alınmayan veya toptancı haline bildirilmeyen malları taşıyanlara veya bunları depolayanlara; Bakanlıkça belirlenen asgari şartları ve bilgileri sözleşmelerde bulundurmayanlara; Bakanlık denetim elemanlarınca istenecek bilgi, belge ve defterler ile bunların örneklerini vermeyenlere veya eksik verenlere ise 2 bin lira idari para cezası verilecek.

Tasarı, malın miktarını, satış değerini, komisyon oranını ve ücretini gerçeğe aykırı bir şekilde üreticiye sunanlara ve haldeki atık malları ayıklayarak hal içinde veya dışında satanlara da 3 bin lira para cezası uygulanmasını öngörüyor.

Kap veya ambalaj üzerine ürünün bilgilerini yazmayanlar, malın kalitesine ve gıda güvenilirliğine ilişkin bilgilerde değişiklik yapanlar, 5 bin lira; serbest rekabeti engellemek amacıyla kendi aralarında veya üreticilerle ticari anlaşmalar yapan ilgili meslek odasının mensupları, fiyatların yükselmesine neden olanlar, düşmesine engel olmak için malları belirli kişilerde toplayanlar ve malları stoklayanlar ile gerçeğe aykırı analiz raporu düzenleyenler ve bu raporun düzenlenmesini sağlayanlara 10 bin lira idari para cezası kesilecek.

Tasarıya göre, geçiş yollarında mal teşhir edenlere ve satanlara, çevreyi rahatsız edecek şekilde satış yapanlara, alıcı veya tüketiciye karşı sözlü veya fiili muamelede bulunanlara ve atık malzemelerini belirlenen alanlarda toplamayanlara ya da satış yerini temiz tutmayanlara, 50 lira idari para cezası verilecek.

Ölçü ve tartı aletlerini hileli bir şekilde kullananlar veya hileli ve karışık olarak mal satanlar; malları gıda güvenilirliğine, teknik ve hijyenik şartlarına aykırı olarak satanlar; kaba, ambalajın üzerinde yazılı miktardan az mal koyanlar hakkında, 200 lira idari para cezası uygulanacak.

Bu cezaların bir takvim yılı içinde tekrarı halinde, idari para cezalar ı her tekrar için 2 katı olarak uygulanacak.

TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Başkanı Hasan Ali Çelik, komisyonlarında kabul edilen tasarı hakkında, soruları yanıtladı.

Çelik, tasarının yasalaşmasıyla, artık üreticilerin, üretici birlikleri vasıtasıyla mallarını pazarlayabileceklerini söyledi. Çelik, tasarıyla, hallerin 3 yıl içinde soğuk hava deposu, müzayede salonu ve laboratuvar oluşturması şart ı da getirildiğini bildirdi.

Hasan Ali Çelik, "Bu şartların yerine getirilmesi zorunlu. Bu eksiklikler giderilmezse 100 bin lira para cezası uygulanacak. Gene eksiklikler giderilmezse, eksikliklerini tamamlaması için bir yıl daha süre verilecek ve bu süre sonunda da yapılmazsa, o haller kapatılacak. Bir halin kapatılması, o belediye için toplum nazarında küçük düşürme olarak algılanacağı için, bu şartların yerine getirileceğini düşünüyorum" dedi.

Komisyoncunun, satın aldığı ürünün bedelini üreticiye 15 iş günü içinde ödemek zorunda olduğunu, bu nedenle sattığı malın bedelini mutlaka alacağını belirten Çelik, üreticinin hale girmeden de sadece bildirimle ürününü satabileceğini vurguladı.

Hasan Ali Çelik, semt pazarlarındaki yerlerin yüzde 20'sinin üretici birliklerine ayrılacağını söyleyerek, "Böylece üretici, doğrudan perakende olarak taze ve güvenilir bir şekilde ürününü satabilecek" diye konuştu.

Hal rüsumunu önemli oranda azalttıklarını kaydeden Çelik, halde sat ılan üründen alınan hal rüsumunu yüzde 2'den yüzde 1'e, hal dışında satı lan üründen alınan rüsumu ise yüzde 15'den yüzde 2'ye düşürdüklerini bildirdi. Hasan Ali Çelik, "Bu durum ürünlerin fiyatının azalmasına neden olacaktır. Tasarıda teknik anlamda fiyatların düşmesine yol açan ciddi iyileştirmeler var. Çünkü yüzde 15 hal rüsumu, kayıtdışılığı tetikleyen ve fiyatları artıran bir şeydi. Bu oranın düşmesiyle kayıtdışılık azalacak ve kayıt içine giriş sağlanacak" dedi.

Hakem heyetlerinin daha işlevsel hale getirileceğine işaret eden Çelik, gıda güvenilirliğinin bu tasarı ile yükseltildiğini söyledi. Çelik, "Bir gıdanın tarladan sofraya kadar geldiği yol takip edilmek suretiyle, ürünün künyesi oluşturulacak. Böylece tüketici, ürünün nerede üretildiğini bilecek" dedi.

Başkan Çelik, tasarının, ürünün üretildiği yerdeki hal ile tüketildiği yerdeki hal arasında, hal rüsumuna dair bir paylaşımı da öngördüğünü ifade ederek, bunun da denetim mekanizmasının daha güçlü bir şekilde işlemesini sağlayacağını belirtti.

Tasarının yasalaşmasıyla, hallerdeki ürün işlem miktarının artacağını söyleyen Hasan Ali Çelik, tasarının; sebze ve meyve dışındaki balık, et, süt gibi diğer gıdaların da uygun şartlar hazırlandığı takdirde hallerde satışı öngörebileceğini bildirdi.

Çelik, balık hallerinin de bu tasarı kapsamına alındığını belirterek, tasarının şubat ayı içinde yasalaşabileceğini ifade etti.