Paranın patronu hedefleri anlattı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Erdem Başçı, 2012 yılında Tüketici Fiyat Endeksi enflasyonunun son 44 yılın en düşük yıl sonu değeri olan 6,2 seviyesinde gerçekleştiğini belirterek, ''Bu yıl yüzde 5 olan hedefimize daha yakın bir gerçekleşme bekliyoruz. Önümüzdeki 3 yıl boyunca enflasyonun yüzde 5'lik hedefe olabildiğince yakın seyretmesini amaçlıyor ve böylece fiyat istikrarına bir adım daha yaklaşacağımızı düşünüyoruz'' dedi.

Başçı, Merkez Bankası'nın 81. Olağan Genel Kurulunun açılışında yaptığı konuşmada, TCMB Olağan Genel Kurul toplantılarının, tamamlanan takvim yılının para politikaları açısından değerlendirilmesi yönüyle güzel bir fırsat sunduğunu ifade etti.

Geçen yıl dünyadaki ve Türkiye'deki önemli ekonomik gelişmeleri ve alınan para politikası tedbirlerini özetlemek istediğini dile getiren Başçı, 2012 yılının dünya ekonomisinde çok önemli gelişmelerin yaşandığı bir yıl olduğuna dikkati çekti.

Avro bölgesinin borç krizinin ikinci raundunun bu yılın ilk yarısında yaşandığına işaret eden Başçı, bu dönem zarfında özellikle İspanya ve İtalya gibi büyük ekonomilerin durumunun Avrupa'daki endişelerin dünya çapına yayılmasına yol açtığını söyledi.

Avrupa Merkez Bankasının 2012 yılı ikinci yarısında aldığı kararlarla para birliğine üye devletlere koşullu sınırsız likidite desteği açıklamasının, kaygıların bir ölçüde hafiflemesine yol açtığını belirten Başçı, büyüme hızında beklentilerin gerisinde kalan ABD ekonomisinde ise ABD Merkez Bankasının üçüncü parasal genişleme paketini yine 2012 yılının sonlarına doğru açıkladığını, benzer şekilde Japonya Merkez Bankasının da giderek artan bir ölçüde parasal genişleme programına devam ettiğini anımsattı.

Gelişmiş ülkelerde 2012 yılında kısa vadeli faiz oranları yüzde 1'in altındaki tarihi düşük değerlerini sürdürürken uzun vadeli faiz oranlarının da daha önce görülmemiş seviyelere indiğini kaydeden Başçı, şöyle devam etti:

 "(Daha önce benzeri görülmemiş düzeydeki bu parasal genişlemenin sebebi nedir) diye sorduğumuzda karşımıza iki cevap çıkıyor. Bunlardan birincisi giderek yavaşlayan ekonomik büyüme hızları, ikincisi ise artık maliye politikasında bir hareket alanı kalmamış olmasıdır. Gelişmiş ülkelerin uyguladıkları sıra dışı parasal genişleme tedbirlerinin gelişmekte olan ülkeler üzerinde de önemli etkileri oldu. Bu etkileri kısaca 'oynak sermaye akımları' başlığı altında özetleyebiliriz.

Gelişmekte olan ülkelerin hem daha güvenilir durumda olduklarının anlaşılması hem de bu ülkelerdeki faiz oranlarının daha yüksek seviyelerde bulunması, bu ülkelere gelen kısa vadeli sermaye akımlarının hem hacmini hem de oynaklığını artırdı. Oynak sermaye akımlarına bazı gelişmekte olan ülkeler, önce sermaye kontrolü benzeri araçlarla karşı durmaya çalıştılar. Bu çabaların bazı sakıncaları vardı ve bunların tam olarak arzu edilen sonucu vermediği kısa zamanda anlaşıldı. Bu durumda geriye tek bir çare kalıyordu, gelişmiş ülkelerdeki düşük faiz ortamına uyum sağlamak.''

DÜŞÜK FAİZ DENGELİ BÜYÜME

Merkez Bankası Başkanı Başçı, sermayeyi çeken başlıca faktör olan riske göre düzeltilmiş faiz farklarının geçen yılın ikinci yarısından itibaren kademeli olarak aşağı çekilmeye başlandığını belirterek, böylece gelişmekte olan ülkelerde de 2009 yılında önemli ölçüde düşürülmüş olan faiz oranlarının yeniden kademeli olarak aşağı çekilmeye başlandığını söyledi.

Düşük faiz ortamının gelişmekte olan ülkeler için pek çok faydası bulunduğuna işaret eden Başçı, bunların artan istihdam, artan tüketim talebi ve artan yatırım talebi olarak özetlenebileceğini bildirdi.

Başçı, düşük faiz ortamının gelişmekte olan ülkeler için beraberinde getirdiği risklerin ise aşırıya kaçan ve bu yüzden istikrarsız seyreden özel kesim borçlanma eğilimi ile döviz kurlarında gözlenebilecek aşırı oynaklıklar olarak özetlenebileceğini dile getirdi. Başçı, bu iki oynaklık türünün ise kısaca ''finansal istikrarsızlık'' olarak adlandırılabileceğini vurguladı.

Gelişmekte olan ülkeler 2008 küresel krizini takip eden yıllarda bir yandan faiz oranlarını kademeli olarak aşağı çekerken diğer yandan makro-ihtiyati politika çerçevelerini güçlendirerek finansal istikrara ilişkin riskleri yönetmeye çalıştıklarını hatırlatan Başçı, şunları kaydetti:

''Ülkemizin de öncülük ettiği bu yaklaşım artık gelişmekte olan ülkeler için bir küresel standart haline gelmektedir. Bu yaklaşıma 'düşük faiz, dengeli büyüme' adını veriyoruz. Dengeli büyüme, iç dengeyi yani fiyat istikrarını, dış dengeyi yani ödemeler dengesini ve finansal istikrarı birlikte gözeterek büyüme anlamına gelmektedir.''

BELİRSİZLİK ARALIĞI

Başçı, TCMB'nin temel amacının fiyat istikrarını sağlamak olduğunu, Bankanın fiyat istikrarını sağlama amacıyla çelişmemek kaydıyla hükümetin büyüme ve istihdam politikalarını desteklediğini anlattı. Başçı, şöyle konuştu:

''2012 yılında Tüketici Fiyat Endeksi enflasyonu son 44 yılın en düşük yıl sonu değeri olan 6,2 seviyesinde gerçekleşti. Bu yıl yüzde 5 olan hedefimize daha yakın bir gerçekleşme bekliyoruz. Önümüzdeki 3 yıl boyunca enflasyonun yüzde 5'lik hedefe olabildiğince yakın seyretmesini amaçlıyor ve böylece fiyat istikrarına bir adım daha yaklaşacağımızı düşünüyoruz.''

Başkan Başçı, Aralık 2012'de 2013 yılına ait belirsizlik aralığını yüzde 5'lik hedef etrafında 2 yüzdelik puan olarak koruduklarını ilan ettiklerini hatırlatarak, bu aralığın bazı ülkelerde daha düşük olabildiğini, Türkiye'de ise bu parametreyi, işlenmemiş gıda ve enerji fiyatlarındaki oynaklık ile döviz kurlarında ve kredi büyüme hızındaki oynaklığın belirlediğini vurguladı.