Para parayı çekiyor

Üç tarafı denizlerle çevrili Türkiye, kendi kıyılarındaki enerji kaynaklarını yeterince araştıramıyor. Karadeniz ve Ege Denizi’ndeki petrol ve doğalgaz sahalarının araştırılması için yeterli kaynak bulamayan Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), bu sahalarda yabancı şirketlerle ortaklık anlaşması yapıyor. Denizde gerçekleştirilen petrol aramalarının maliyetinin yüksekliğine dikkat çeken uzmanlar, arama çalışmaları için yılda 20 milyon dolar bütçeye sahip TPAO’nun ortalama 50 milyon dolara mal olan deniz aramalarını gerçekleştirmesinin mümkün olmadığına işaret ediyor. Uzmanların verdiği bilgiye göre, denizdeki aramalar aynı zamanda uluslararası sularda yaşanan diplomatik sorunlarla da engelleniyor. Son elli yılda Türkiye’nin muhtemel petrol ve doğalgaz rezervine sahip bölgelerin sadece yüzde 20’si araştırıldı. Son günlerde gündemde olan Doğu Karadeniz’deki petrol ve doğalgaz araştırmaları TPAO ile British Petroleum (BP) arasında varılan anlaşmayla ortak gerçekleştiriliyor. Yaklaşık 52 milyon dolar tutarındaki projenin tüm masrafları BP tarafından karşılanıyor. Karadeniz’de gerçekleştirilen arama çalışmalarını TPAO, Rize–Artvin açıklarında, 12 mil karasularının dışında BP ile ortaklaşa yürütüyor. Yunanistan ABD ile birlikte arıyor İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Petrol ve Doğalgaz Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Abdurrahman Satman, denizde gerçekleştirilen petrol aramalarının mali yükünün oldukça ağır olduğuna dikkat çekerek, 20 milyon dolar bütçeye sahip TPAO’nun bu konuda yeterli çalışma yapmasının mümkün olmadığını dile getirdi. Satman, Yunan Milli Petrol Şirketi’nin 1990’ların başından beri Ege Denizi’nde ABD’li şirketlerle petrol çıkardığını hatırlattı. Eski okyanus çöküntüsü olması sebebiyle bölgede petrol varlığının söz konusu olduğunu; ancak rezervlerin ekonomik şartlar yüzünden tam olarak tespit edilemediğine dikkat çeken Satman, Türkiye’deki toplam sahaların henüz yüzde 20’sinde arama yapıldığının altını çizdi. İstanbul Üniversitesi (İÜ) Jeoloji Mühendisliği Öğretim Üyesi Dr. Şamil Şen, Karadeniz dışında Mersin ve İskenderun körfezleri karasuları içinde petrol ve gaz aramalarının yabancı ortaklar ile sürdürüldüğünü söyledi. Bir iç deniz olan Karadeniz’in, tektonik yapısı ile petrolün oluşmasına imkan verdiğini vurgulayan Şen, şu bilgileri verdi: “Bölgesel tüm jeolojik veriler petrol olabileceğini gösteriyor. Petrol ve doğalgazın oluşmasını sağlayan zengin hidrokarbon yataklarına sahip Karadeniz’de kara aramalarında bir sonuç elde edilemedi; ancak denizde hâlâ ümit var.” ABD’li petrol uzmanlarının İzmir Alaçatı’dan Gökçeada’ya kadar uzanan koridor boyunca Ege’nin Türk ve Yunan taraflarında petrol ve doğalgaz bulunduğuna ilişkin açıklamaları, denizdeki petrol aramaları ve kıta sahanlığı konusunu yeniden gündeme getirdi. Emekli Tümamiral Gökmen Keçeci, 25 sene önce Ege’de petrol olduğuna dair bazı bilgilere ulaşıp bir rapor halinde dönemin genelkurmay başkanı ve dışişleri bakanlarına sunduğunu ifade etti. 1975 yılında Norveç’te askeri ataşe olarak görev yapan Gökmen Paşa, o dönemde ülkenin üç büyük petrol arama şirketinden birisi olan Aker topluluğunun temsilcileriyle tanışmış. Şirket yetkililerinin Türkiye’nin havadan çekilen fotoğraflarını kendisine göstererek, “Ege Denizi’nde petrol var.” dediklerini aktaran Keçeci, elde ettiği bilgileri bir rapor haline getirip ilgili kurumlara sunduğunu söyledi. BP, Karadeniz’den ümitli BP Türkiye Genel Müdürü Mike Bilbo, Doğu Karadeniz’de yürütülen petrol ve doğalgaz arama çalışmalarında ‘heyecan verici’ bulgulara ulaştıklarını ve kısa süre içinde önemli adımlar atacaklarını açıkladı. Bilbo, Orta ve Doğu Karadeniz kıyılarında yaklaşık on yıldır süren arama ve inceleme çalışmalarında sona yaklaştıklarını ve Türkiye için ‘umut verici’ sonuçlar elde ettiklerini belirtti. Türkiye kıyılarında bugüne kadar gerçekleştirilen en yoğun rezerv arama çalışmalarının sürdüğünü belirten Bilbo, gelinen nokta hakkında şu bilgileri verdi: “Karadeniz’de yapılan bu çalışmalar bizim açımızdan son derece heyecan verici; çünkü kaynak çok derinde bulunuyor. Halihazırda denizdeki aramalarımızda yaklaşık 2 bin metreye inmiş bulunuyoruz; ki bu, deniz aramaları için dünya çapında yürütülen en derin araştırma çalışması anlamına geliyor.” Mike Bilbo, petrol ve doğalgaz çıkarılması konusunun çok boyutlu olduğunun altını çizerek şöyle konuştu: “Bizler farklı yerlerde de aramalar yapabiliriz, bu iki tarafın karşılıklı oturup konuşmasına bağlıdır. Ancak şunu unutmamak gerekir ki rezervin çıkarılmasında tek taraf söz konusu olmayacaktır. Türkiye ve Karadeniz’de kıyısı bulunan ülkeler oturup bu araştırma sonuçlarına bakacak ve masa başında bu analiz sonuçlarına bakarak nerede arama yapılması konusunda uzlaşacaklar. O zaman herkes için olumlu gelişmeler olacak.” Kaynak : Zaman