Panik ataklıların dikkatine!

Bak yine kalbim sıkıştı, bende kesin kalp hastalığı var', 'kollarım sürekli uyuşuyor.' Bunlar genellikle her panik ataklının mutlaka sarf ettiği cümleler. İstatistikler toplumda yüz kişiden 25'inin panik ataklı olduğunu söylüyor. Bu kadar yoğun bir tablo karşısında ise sadece bireysel tedavi yeterli olmayabiliyor. O nedenle de klasik tedavinin yanı sıra çeşitli yöntemlerle hastaya tamamlayıcı terapiler uygulanıyor. Panik bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu, sosyal fobi ve diğer fobiler, saplantı-zorlantı bozukluğu, madde kullanımına ya da vücutsal bir hastalığa bağlı kaygı bozukluklarında görülebiliyor.

Psikiyatrist Bahadır Bakım, bir panik atağın sebepsiz olarak aniden başlayabileceği gibi, belli bazı durum ya da ortamlarla da ilişkili olabilceğini söylüyor. 'Örnek olarak korkulan bir hayvan (örümcek, kedi, köpek, fare, yılan görmek gibi)kalabalık bir ortamda bir faaliyet (konuşma, yemek yeme gibi) bir durumu takiben de başlayabilir. Yukarıda belirtilmiş olan panik ataklarının aniden, beklenmedik zamanlarda ve tekrarlayarak oluşması ve en az bir ay süreyle bu atakların tekrarlayacağı yönünde sürekli bir kaygı, atağın sonunda olabileceğini düşündüğü şeyler (ölmek, delirmek, kalp krizi geçirmek şeklinde) ile ilgili kaygı duyma ya da bu ataklarla ilgili olarak bazı davranışlarında değişiklikler yapma seklindeki bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlık başka bir madde kullanımı ya da başka bir vücut ya da psikiyatrik bir rahatsızlığa bağlı değildir.'

Çoğu panik atak hastası yıllarca hastalıklarını bilmeden acil servislere taşınıp duruyor ve çoğu zaman da psikiyatri dışı bölümlere başvuruyorlar. Yapılan bir araştırmaya göre panik bozukluklu hastaların % 35'nin sık sık nefes alma, % 20-30'unda kalp damarlarının normal çıktığı, anjiosu normal bulunan hastaların % 35-45'inin ayrıntılı muayenesinde panik bozukluğu olduğu saptanmış. Bu yanlış anlayış ve yöntemin ABD'ye yıllık maliyetinin 33 milyon dolar olduğu iddia ediliyor' diyor. Panik bozukluk, kadınlarda erkeklere göre 2-3 kat daha sık görülüyor. Ortalama olarak toplam hasta sayısının % 75-80'i kadın olduğu ortaya çıkıyor.

Psikiyatr Bahadır Bakım, panik ataklı kişilerdeki özellikleri şöyle sıralıyor: 'Tek başına dışarıya çıkamama ve yanlarına başka bir kişiyi de alma, kalabalık caddelerden geçememe, kalabalık mağaza, marketlere girememe, kapalı ortamlar (tünel, köprü ve asansörler gibi) ve kapalı araçlar (metro,otobüs, uçak gibi) dan kaçınma sayılabilir. İleri aşamalarda kişiler evlerinden çıkmayı reddedip, çevrelerindekileri de kendileri gibi evde tutmaya zorlayabilirler. Sosyal ilişkiler bozulup, boşanmalara yol açabilir.'

Atak sırasında neler olur?

Yoğun korku ve huzursuzluk durumunun olduğu, aniden başlayıp, rahatsızlığın en geç 10 dakika içinde en üst düzeye ulaştığı ve 13 adet vücutsal ve düşüncesel belirtiden, en az 4'ünün varolduğu bir kaygı nöbetidir. Bu 13 belirti şunlardan oluşmaktadır:

Çarpıntı,kalp hızında artış, kalp seslerini duyuyor gibi hissetme

Terleme

Titreme ve ya sarsılma hissi

Boğulma ya da nefes alamama, nefesinin yetmediği hisleri

Tıkanma, soluğun kesilmesi hisleri

Göğüste ağrı veya göğüste bir rahatsızlık hissi

Bulantı ya da karında ağrı ya da karında bir rahatsızlık hissi

Baş dönmesi, dengesizlik , basta sersemlik hissi ,bayılma hissi, yere düşecek gibi olma

Çevreyi olduğundan farklı ,sanki gerçek değil gibi hissetme ya da kendini çevredekilerden ayrılmış,olağandışı, farklı bir şekilde algılama hali

Kontrolünü kaybetme, delireceğini düşünme seklinde bir korku

O anda, kalp krizi geçireceği ya da öleceği korkusu

'Uyuşma, hissizlik, yanma, karıncalanma hisleri

n'Üşüme, ürperme, soğuk ya da sıcak basmaları, basından aşağı kaynar su dökülmüş veya hamama girmiş gibi olma

Hastanın yakınları nasıl davranmalı?

Bir şeyin yok, evham yapıyorsun, her şey senin elinde dememeli.

Paniğin kişinin kontrolünün dışında olduğunu bilmek ve onu anlamak.

Fiziksel muayene ve tetiklerde bir şey saptanmayınca hemen psikiyatriste başvuruyu sağlamak.

Onu eleştirmeyin, küçük düşürücü yada zorlayıcı davranışlarda bulunmayın.

Hastalık kontrol altında olana kadar ona destek olan ve psikiyatrist direktiflerini uygulamada ona yardımcı olun.

Hastayı zorlayarak korktuğu durumlarla yüz yüze getirmeyin.

Hastanız evhamlı yapıdaysa bir sefer iyi bir fiziksel muayeneden geçirtin.

'Yeter artık bir an önce iyileş bizde bıktık usandık' demeyin!

Hastanın yanında sağlık haberlerini okumayın, falan kişi kalpten gitmiş gibi haberler vermeyin.

'Panik atak'lının klasik soruları

Panik atak kalp krizine yol açar mı?

Hayır

Panik felce yol açar mı?

Hayır

Panik anında ölebilir miyim?

Hayır

Panik anında kendimi, kontrolümü yitirir kendime ve çevreme zarar verebilir miyim?

Hayır

Panik atak bayılmaya sebep olur mu?

Hayır

Deliliğe yol açar mı?

Hayır

Uçakta panik atak gelirse ölür müyüm?

Hayır

Tedavisi var mıdır?

Evet

Panik şizofreniye çevirir mi?

Hayır

Alkol alarak paniği yenebilir miyim?

Hayır (zamanla artar ve bağımlılık gelişir)

Spor paniği arttırır mı?

Hayır (faydası vardır)

Sex yapabilir miyim ?

Evet

Panik geldiğinde acile gideyim mi?

Hayır (Daha önceki nöbetler nasıl geçtiyse bu nöbette geçecek)

Panik depresyonla beraber olur mu?

Evet

Panik anında boğazım düğümleniyor, tıkanıyorum. Nefessiz kalıp ölebilir miyim?

Hayır

İlaçlar bağımlılık yapar mı? Hayat boyu kullanmam gerekir mi?

Hayır

Dilek KAYKILAR

AKŞAM