Özel bankalar kışladan çıkarıldı

Oyakbank’ın, nüfuzunu kullanarak mudilerini emirle kendi bankasına yönlendirdiğini söyleyen bankacılar, bu haksız uygulamanın önüne geçilmesini istiyor. Bankaların şikayet ettiği konu şöyle gelişti: Oyakbank, subay, astsubay ve erler ile sivil personelin maaş ödemelerinin kendi üzerinden yapılması için Genelkurmay nezdinde yoğun bir kulis çalışması yürüttü. Ardından bütün askeri birliklere, bundan sonra maaş işlemlerinin Oyakbank tarafından gerçekleştirileceğini duyuran bir yazı geçildi. Yazıda, birlik komutanlarından halihazırda diğer bankalarla yürütülen anlaşmaların iptal edilmesi isteniyor.

Durumdan rahatsız olan bankacılar, “Oyak sadece bir banka değil. Kimse çıkıp eleştirme cesaretini kendinde bulamıyor. İlgili otoritelerin sektörün karşı karşıya kaldığı bu duruma hassasiyet göstermesi gerekiyor.” tespitini yapıyor. Oyak son dönemde Tüpraş ihalesinde rakibi olduğu Koç ile ilgili açıklamaları ile gündeme geldi. Kurumun Genel Müdürü Coşkun Ulusoy, ‘kârlılık ve verimlilikte Koç ve Sabancı’dan ileri’ olduklarını ileri sürdü. İhaleyi kazanan Koç’un buna cevabı gecikmedi. Koç Grubu Üst Yöneticisi Bülent Özaydınlı, ‘elmalarla armutların karıştırıldığını’ belirterek, ‘Oyak ile ilgili verilerde şeffaflık ve kanuni imtiyazlara’ dikkat çekti.

Toplu yapılan maaş ödemeleri bankalar için büyük önem taşıyor. Bankalar, bu sayede mevduat ve kredi kartı konusunda önemli bir müşteri potansiyeline sahip oluyor. Ayrıca önemli bir nakit yekünü oluşturan maaşlar, banka tarafından birkaç günlüğüne kullanılıyor. Bu yüzden özel bankalar kamu kurumlarının maaş ödemelerinin Ziraat, Halk ya da Vakıflar Bankası’ndan yapılmasına şiddetle karşı çıkıyor. Maaş ödemelerinin kendileri üzerinden yapılması halinde kurumlara büyük miktarda hediye ve promosyon veriyor.

Sümerbank’ın devri ile pratik para ödeme makineleri olan ATM cihazlarına kavuşan Oyakbank, bundan sonra askeri personelin maaş işlemlerinin tamamına talip oldu. Yakın zamana kadar ülke genelindeki yüzlerce askeri birliğin maaş, harcırah ve diğer mali işleri bulundukları il veya ilçedeki kamu bankaları başta olmak üzere özel anlaşma yapılan ticari bankalar üzerinden gerçekleşiyordu. Ancak bu atılımın ardından öncelikle tugay ve tümen seviyesindeki büyük askeri birliklerde özel bankalarla yapılan sözleşmeler iptal edildi. Süresi bitenlerle ise anlaşma yenilenmedi. Bankanın sahiplik yapısı bakımından piyasa şartları içinde rekabet edilebilmesinin güç olduğuna dikkat çeken üst düzey bir bankacı, son uygulamadan şikayetçi olmalarına rağmen hiçbir kimsenin bunu açık bir dille ifade edemediğini vurguluyor.

Aynı banka yöneticisi, “Tugay komutanı bir dostum kısa bir süre önce arayıp artık bizimle çalışamayacaklarını, karargâhtan bu konuda kendisine baskı yapıldığını söyledi. Bankacılık sektöründe yarım asırdır uluslararası standartlarda hizmet veriyoruz. Oyunu kuralına göre oynamak gerekiyor. Aksi halde bir gün elde ettiğiniz bu avantaj bütün kazanımlarınızın başka bir bankaya devri ile ciddi bir kayba neden olabilir.” şeklinde konuşuyor. Oyak, 27 Mayıs 1960’ta gerçekleştirilen Cumhuriyet tarihinin ilk askeri darbesinin hemen ardından 3 Ocak 1961’de 205 sayılı özel yasa ile kuruldu. Sandık için subay, astsubay ve sivil memur maaşlarından yüzde 10 kesinti yapılıyor. Kanuna göre Milli Savunma Bakanlığı’na bağlı, ancak yönetiminde Türk Silahlı Kuvvetleri söz sahibi. Sosyal güvenlik kuruluşu olarak teşekkül eden Oyak, yapılan yasal düzenlemelerin ardından her sektörde faaliyet gösteren bir holdinge dönüştü.

Finans sektörüne 1984 yılında Oyak Menkul Değerler’i kurarak girdi. Bankacılık sektörüne de 1990’da Alarko ve Cerrahoğlu gruplarıyla birlikte First National Bank of Boston AŞ’ye ortak olarak adım attı. 1993’te diğer hisseleri satın alan Oyak, 1996 yılında bankanın adını Oyakbank olarak değiştirdi. Ancak banka ilk başta beklenen hamleyi yapamadı ve hayal kırıklığı yaşattı. Takipteki alacakları giderek artan banka, dönmeyen krediler yüzünden çok sıkıntılı günler geçirdi.

SÜMERBANK'I 36 BİN DOLARA ALDI

Oyak, 2001’de bankacılık alanında atılım yaptı. Bünyesinde Egebank, Yaşarbank, Yurtbank, Bank Kapital ve Ulusal Bank’ı barındıran Sümerbank, dönemin Bankacılık Üst Kurulu kararıyla Oyak’a satıldı. Satışta, dönemin Başkanı Engin Akçakoca ile yardımcısı Teoman Kerman’ın etkili olduğu öne sürüldü. 136 şubeli Sümerbank’a biçilen 36 bin dolarlık fiyat çok tartışıldı. Dönemin Oyak Yönetim Kurulu Başkanı emekli Korgeneral Selçuk Saka, kurumun yayın organında bankaya 50 milyar TL ödediklerini açıkladı. Saka, “Değerini bu açık metinde rakam olarak belirtmeyi uygun görmediğim menkul ve gayrimenkulleri olan Sümerbank’ın 4,5 aylık faaliyet sonunda bırakacağı kâr diğer 25 iştirakin toplam kârına eşit, hatta üzerinde bir rakam olacaktır.” dedi.

İşbaşına profesyonel yönetimin gelmesi ve birleşmeler ardından Oyakbank’ın yıldızı giderek parladı. 2002 yılı sonunda banka 3,5 katrilyonluk aktif büyüklüğü 221 şubesi ve 3 bin 600 personeli ile ülkenin en büyük 13. bankası idi. Şube sayısı açısından 2002 sonunda sekizinci büyük banka konumundaki Oyakbank, 2004 sonunda 291 şubeyle yedinci sıraya yükseldi.

Türkiye Bankalar Birliği’nin 30 Haziran tarihli sıralamasına göre Oyakbank 6 katrilyon 948 trilyonluk aktif büyüklüğü ile Türkiye’nin en büyük 12. bankası konumunda bulunuyor. 5 katrilyonluk mevduata ve 933 trilyonluk özkaynağa sahip bankanın 300 şubesinde 4356 personel hizmet veriyor. Holding olarak ise 18 bin 297 çalışanı bulunan Oyak Grubu 2004 yılında 744 trilyon liralık net konsolide kâr elde etti. Oyakbank’la birlikte grubun finans şirketleri 50,2 katrilyon liralık işlem hacmine ulaştı.

OYAK VERGİDE AVANTAJLI

Kurumlar Vergisi’nden muaf
Bağışlara Gelir Vergisi muafiyeti
Daimi ve geciçi üyelerinden alınacak aidata Gelir Vergisi muafiyeti
Gelirleri, Gelir Vergisi’nden muaf

"SİVİL" GENEL MÜDÜR

Coşkun Ulusoy, yönetim kurulunu ağırlıklı olarak emekli askerlerin teşkil ettiği Oyak’ın profesyonel ‘sivil’ yöneticisi. Finans dünyasının yakından tanıdığı bir isim. Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi mezunu. Daha önce Koç Finans, Ziraat ve Halk bankaları genel müdürlüğünde bulundu. Ulusoy’un göreve gelmesiyle birlikte Oyakbank da profesyoneller tarafından yönetilmeye başlandı.

Kaynak: Zaman Gazetesi/Ufuk Şanlı