Oyuncak seçimi özen ister...

Oyuncaklarıyla oynayan çocuğun, problemleri çözmesini öğrendiğine, kendi bedenini daha iyi tanıdığına ve yeteneklerini geliştirdiğine dikkat çekilerek, oyuncak alırken, öncelikle konunun uzmanlarınca yaş gruplarına göre tavsiye edilen oyuncakların tercih edilmesi öneriliyor. Çocukların vazgeçemediği oyuncakların, çocuk kişiliğini önemli ölçüde etkilediğini belirten Aydın Rehberlik Araştırma Merkezi Psikoloji Danışmanı Eylem Küçük, “Çocuklara çok oyuncak alınması yerine, gözlem ve keşif yeteneğini arttıran oyuncaklar alınmalıdır” dedi. Gelişi güzel oyuncak tercihi Çocukların yaşamında ruh ve beden sağlığı açısından, oyun ve oyuncaklarının çok önemli bir yer tuttuğunu belirten Küçük, şöyle konuştu: “Günümüzde yapılan bilimsel çalışmalarla, çocukların zeka gelişimi konusunda ilk 3 yaştaki gelişmenin önemi ortaya konmuştur. Oyuncakların, sadece çocukları oyalamadığı, aynı zamanda zihinsel fonksiyonlarını da geliştirdiği bir gerçektir. Ancak bazı aileler sadece çocukları mutlu edebilmek için gelişi güzel oyuncak tercihi yapmaktadır. Çocuklara çok oyuncak alınması yerine, gözlem ve keşif yeteneğini artıran oyuncak alınmalıdır. Bununla birlikte, beden gelişimini sağlayan yaşlara göre oyuncaklar öncelikli tercih edilmelidir.” Oyuncakların anne ve babanın verdiği eğitime göre çocukta farklı psikoloji yaratabildiğine dikkati çeken Küçük, şöyle devam etti: “Çocuklar, oyuncakları ile oynarken, problemleri çözmesini öğrenirler, kendi bedenlerini daha iyi tanırlar. Yaratıcılıkları gelişir ve liderlik yeteneklerini kazanırlar. Çocuklar, sahip oldukları sınırsız enerji ve hayal gücünü, uygun oyuncaklarla birleştirdiklerinde, gelişimleri duraksamayan bir eylem olarak sürer.” Uzmanlarca önerilmiş oyuncaklar Eylem Küçük, oyuncak alırken, öncelikle konunun uzmanlarınca önerilmiş ve hangi yaş grupları için uygun olduğu belirlenmiş oyuncakların tercih edilmesi gerektiğini ifade etti. Küçük, boyutları kısa, plastik düğmeleri olan, yerinden kolayca kopabilecek, göz, tekerlek veya benzeri parçaları olan oyuncakların, kolayca yutulabileceklerinden belli bir yaş grubu öncesi tehlike yaratabildiğini bildirdi. Ailelerin çocuklarına paylaşımı arttırıcı oyun ve oyuncak tavsiyelerinde bulunmasının önemli olduğunu vurgulayan Eylem Küçük, çocukların seçtiği oyuncakların, yaşına göre belirli bir özellik taşıması gerektiğini, oyuncakların yüzeylerinin düzgün, kolay temizlenebilir olmasına dikkat edilmesini istedi. Yaşa göre oyuncak seçimi Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Selahattin Şenol çocuğun oyuncağını seçerken ailenin kendi istek ve beğenilerinin yerine, çocuğun yaşını ve gereksinimlerini göz önünde bulundurmanın yanısıra, çocuğun da fikrinin alınmasını öneriyor. Altı aylıktan küçük bir çocuk ses, şekil ve renklere karşı duyarlı olduğundan bu dönemde görsel ve işitsel duyulara yönelen hareketli oyuncaklar onun dikkatini çeker ve neşelendirir. Yatağın üzerine asılabilen, sallanınca ses çıkaran renkli objeler ve çıngırak bu dönemin vazgeçilmez oyuncaklarıdır. Oturmaya başladığı yedinci aydan itibaren çocuk uzanabildiği herşeyi yakalamaya, yakaladığı her şeyi de ağzına götürmeye çalışır. En çok hoşlandığı şeyler bir elinden diğerine kolayca geçirebildiği renkli halkalar, avuçlayabildiği plastik küpler, kemirebildiği kauçuk nesneler, hırpalandığı zaman bozulmayan yumuşak bebek ve hayvancıklardır. Tutunarak da olsa ayağa kalkabildiğinde eline geçen şeyleri yere atmaktan zevk aldığından, zıplayan, yere düşünce ses çıkaran oyuncaklar ilgi odağıdır. Boy boy renkli toplar, içiçe geçebilen kutular bu dönemin oyuncaklarıdır. Artık evin içinde rahatça dolaşabilen çocuk, üstüne binip oturabileceği büyük hayvan türü oyuncakları, küçük sandık, sepet ve tabureleri seçer. İki yaşında bütünü parçalara ayırmak , kutuyu doldurup boşaltmak, kule ve köprü yapmaktan zevk alan çocuğun ilgisini çeken diğer oyuncaklar arasında mutfak eşyaları, farklı boyutlardaki plastik parçalar, saçları ve elbiseleri olan bebekler ve arabalar yer alır. Sonraki dönemlerde anne babasını taklit etmeye başlayan çocuk için minyatür marangoz ya da mutfak setleri gözde oyuncaklardır. Oda takımları, kova-kürek gibi oyuncaklar da ilgi çekicidir. Üç yaşından sonra üç tekerlekli bisiklet en çok sevilen oyuncak iken, yaratıcılığını keşfetmeye başlayan çocuk tahta blokları ile büyük parçalardan oluşan plastik parçalarla çeşitli şekiller oluşturmaktan büyük zevk alır. Kum, oyun hamuru gibi şekil verebileceği, el becerisini geliştirmek yanında hayallerini gerçekleştirebileceği oyuncaklar bu dönemden sonra en sık oynanan oyuncaklardır. 3-5 yaşları arasında fantazi ve keşfetmeye (evcilik, okul oyunları ile bebekler, mutfak ve doktor muayene aletleri), dil gelişimine (renkli tuşları olan piyano, müzik ve öykü kasetleri ile kuklalar gibi) ve aritmetiğe hazırlamaya (resim ve sayı eşleme oyunları; domino, kızma birader ve sayı kartları) yönelik oyuncaklar. 6-8 yaşları arasında toplumsal gelişim ve işbirliği ile ilgili (top, seksek, dama, minyatür arabalar), bilişsel beceriler ve algısal hareket becerilerini sağlayan (maketler, yap-boz oyunları) ve yaratıcı anlatım oyuncakları (parmak boyası, kağıt hamuru, karakalem-suluboya ya da pastel boyalarla resimler, oyun hamurları, sessiz sinema gibi oyunlar), 9-11 yaşları arasında sorun çözme yetenekleri (karmaşık masa üstü oyunları ve video oyunları), ince-ayrıntılı hareket becerileri (küçük parçalı, karmaşık yap-boz oyunları, üç boyutlu model uçaklar, uzaktan kumandalı araçlar, kumaş boyama, ağaç işleme ve akvaryum bakımı) ve stratejik yeteneklere yönelik oyun ve oyuncaklar (sözcük türetme, monopol,tenis,ping-pong ve atari gibi), 12 yaşın üzerinde de soyut düşünme ve akıl yürütmeye yönelik oyun ve oyuncaklar (basit mikroskop ya da teleskop, kimya ya da elektronik setleri gibi) ile bağımsız yaşam becerileri kazanmaya yönelik (yürüyüş, bisiklete binme ve kamplar gibi) oyun ve oyuncaklar önerilir.