Otomotiv, altın çağını yaşıyor

Son 10 yılda atağa kalkan otomotiv sanayiinin temsilcileri, 2000’li yıllara gelindiğinde Türkiye’nin en çok ciro yapan ve en fazla ihracat gerçekleştiren firmaları arasında yer aldı. İSO tarafından açıklanan ‘500 Büyük Sanayi Kuruluşu’ listesi de otomotiv sektörünün ‘büyükler ligi’ndeki yerini sağlamlaştırdığını ortaya koydu.

Geçen hafta İstanbul Sanayi Odası (İSO) ‘Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’ listesini açıkladı. Her yıl yayınlanan listede liderliği 10.4 katrilyon liralık cirosuyla bir kamu kuruluşu olan Tüpraş alırken, ilk 5 sıranın 3’ü ise otomotiv şirketlerinden oluştu. Böylece, otomotiv endüstrisinin Türkiye’nin lokomotif sektörü olma hedefine emin adımlarla ilerlediği görüldü.

2004 yılı sonuçlarına göre, Ford Otomotiv bir önceki yıl olduğu gibi ‘özel sektörün en büyüğü’ olurken, sıralama Toyota Otomotiv ve Oyak-Renault ile devam etti. 2003 yılı genel sıralamasında 13’üncülükten 2’nciliğe sıçrayarak özel sektörün en büyüğü olan Ford Otomotiv, 4 katrilyon 445 trilyon 190 milyar liralık üretimden satış gerçekleştirdi. Ford’un 2003 yılında gösterdiği performansın bir benzerini gösteren Toyota Otomotiv, 3 katrilyon 348 trilyon 31 milyar lira ile 11’inci sıradan 3’üncülüğe yükseldi. Oyak-Renault ise 3 katrilyon 279 trilyon 366 milyar liralık cirosuyla 4’üncü sıradaki yerini korudu.

Yıllarca sadece montaj sanayi olduğu için eleştirilen otomotiv endüstrisi bu noktaya kolay ve çabuk ulaşmadı. 1980 yılında İSO 500 listesinin ilk 10 sırasında hiçbir otomotiv şirketi kendine yer bulamamıştı. 1990’lara gelindiğinde ise otomotiv sektörü yeni fabrika ve model yatırımlarıyla atağa kalkarken, sektör temsilcileri de en büyük ilk 10 sanayi kuruluşu arasında yer almaya başladı. 2000’li yıllara girildiğinde otomotiv firmaları en büyükler arasındaki yerlerini iyice perçinledi. İSO 500 sıralamasında, 2003 yılı rakamlarına göre ilk 10’da 3, 2004 yılında ise 4 firma otomotiv sektörünü temsil eder hale geldi.

İHRACATIN DA LOKOMOTİFİ OLDU

Otomotiv sektörünün son 10 yıllık periyottaki büyüme motoru gelişen iç pazarın yanı sıra ihracat oldu. Bu yıl açıklanan İSO 500 listesi, otomotivin ihracatta da tekstili geride bırakarak lokomotif sektör olma hedefinde başarıya ulaştığını ortaya koydu. İSO listesine göre ihracatta en büyük 3 kuruluş otomotiv firmalarından oluştu. Toyota 2.1 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirerek ilk sırada yer alma başarısı gösterdi. Ford Otomotiv ise 1.7 milyar dolar ile 2’nci, Oyak-Renault 1.5 milyar dolarlık ihracat rakamıyla 3’üncü sırada yer aldı.

Son 3 yıldır ihracat yapan 10 büyük firma arasında otomotiv sektörünün 4 temsilcisi yer alıyor. 2002-2004 yılları arasında Ford Otomotiv, Oyak-Renault, Tofaş ve Toyota Türkiye’nin en fazla ihracat yapan 10 kuruluşu arasında yer almayı başardı. Sektörün toplam sanayi ihracatı içindeki payı da bu dönemde önemli oranda artış gösterdi. İSO 500 listesinde yer alan otomotiv firmaları toplamda, 2002 yılında 3.4 milyar dolar, 2003’te 5.7 milyar dolar ve 2004 yılında 8.9 milyar dolar ihracat gerçekleştirdi. Böylece, otomotiv endüstrisinin en büyük 500 sanayi kuruluşunun toplam ihracatı içindeki payı da yıllar içinde artarak, 2002’de yüzde 19.7, 2003’te yüzde 24.2 ve 2004’te yüzde 26.9 olarak gerçekleşti.

Sonuçta Türk otomotiv sanayi, artan üretim kapasitesi, iç pazar potansiyeli ve gelişen ihracat kabiliyetiyle Türkiye’nin lokomotif sektörü olma hedefine hızlı ve emin adımlarla ilerliyor.

1990’larda Avrupa’nın üretim merkezi olduk

1990’lı yıllarda otomotiv endüstrisi hızla Türkiye’yi bir üretim merkezi haline getiren döneme girdi. Bu dönemin en önemli özelliklerinden biri, sektör temsilcilerinin Ar-Ge ve tasarıma yönelmesiydi. Bu sürede ‘geri kazanım’, ‘yeniden değerlendirme’ ve ‘atık miktarının azaltılması’ gibi konulardan çalışmalar başladı. Böylece, daha az yakıt tüketen, daha az gürültülü ve daha fazla geri dönüşümlü malzemeden otomobiller üretildi. Peş peşe yeni fabrika ve model yatırımları yapılmaya başlandı. Türkiye’deki yüksek üretim kalitesi ve düşük maliyetler gibi avantajlar dünya otomotiv devlerini Türkiye’ye yatırım yapmasında etkili oldu. Avrupa’ya yakın oluşu ve büyük potansiyele sahip pazarıyla Türkiye 1990’ların sonunda bir otomotiv üretim merkezi haline dönüştü. Birçok model, sadece Türkiye’de üretilip, dünya pazarlarına ihraç edilir hale geldi.

İSO 500 listesinde ilk 10’da yer alan otomotiv firmaları

1993

Tofaş 4

Oyak-Renault 6

1994

Tofaş 9

1995

Tofaş 6

Oyak-Renault 9

1996

Tofaş 7

Oyak-Renault 10

1997

Ford Otosan 9

Mercedes-Benz Türk 10

1998

Oyak-Renault 8

Tofaş 9

1999

Oyak-Renault 4

2000

Oyak-Renault 3

Ford Otosan 8

2001

Tofaş 3

Oyak-Renault 7

2002

Tofaş 5

Oyak-Renault 7

2003

Ford Otosan 2

Oyak-Renault 4

Tofaş 7

2004

Ford Otosan 2

Toyota 3

Oyak-Renault 4

Tofaş 9


İhracatta ilk 10’da yer alan otomotiv firmaları

2002

Tofaş 2 711.2

Oyak-Renault 3 688.5

Toyota 6 400.3

Ford Otosan 8 341.5


2003

Oyak-Renault 2 1015.9

Ford Otosan 3 864.6

Toyota 4 831.1

Tofaş 5 771.3


2004

Toyota 1 2156.1

Ford Otosan 2 1791.8

Oyak-Renault 3 1502.5

Tofaş 7 825.2

Kaynak: www.hurriyetim.com.tr