Osteoporoz erkeklerde de görülüyor

Prof. Dr. Simin Hepgüler (Ege Üniversitesi Tıp Fak. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) ve Doç. Dr. Süleyman Özbek (Çukurova Üniversitesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Romatoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi), “Erkeklerde Osteoporoz” konusunu Four Seasons Otel’de yapılan basın toplantısında A’dan Z’ye anlattılar! Cenova’da yapılan “II. Uluslararası Erkeklerde Osteoporoz Kongresi” nde ele alınan konuları da gündeme getiren Prof. Dr. Hepgüler, meslektaşlarıyla bir araya geleceği bilimsel toplantı öncesinde basın mensuplarına osteoporoz, erkeklerde osteoporoz ve tedavi yöntemleri hakkında önemli ve en güncel bilgileri detaylarıyla sundu. Osteoporoz, öncelikle menopoz sonrası dönemdeki kadınları etkileyen ancak erkeklerde de görülebilen bir iskelet sistemi hastalığıdır. Menopoz sonrası dönemdeki kadınların en az dörtte birinde osteoporoz mevcuttur. Erkekler de kadınlar kadar sık olmamakla birlikte osteoporoz nedeniyle kırık yaşayabilmektedirler. Yapılan çalışmalara göre 50 yaş üzerindeki 8 erkekten birinde hayat boyu en az bir osteoporotik kırık görülmektedir. Tüm kalça kırıklarının %25-30’u erkeklerde saptanırken, birçok erkekte omurga bozuklukları bulunmaktadır. Kalça kırıklarının sıklığı hem erkeklerde hem de kadınlarda giderek artmaktadır ve eldeki veriler 2025 yılında dünyada 1.1 milyon erkekte osteoporoza bağlı kalça kırığı görülme riski bulunduğunu göstermektedir. Erkek osteoporozunun nedenleri arasında kortizon türevi ilaçların aşırı kullanımı, hipogonadizm (cinsiyet hormon azlığı), ilaçlar, alkolizm ve yaşam tarzı sayılabilir, ancak çoğunlukla bir neden bulunamamaktadır. Osteoporoz önlenebilir ve kısmen tedavi edilebilir bir hastalıktır. Alınan tüm önlemlere karşın kişinin genetik yapısı, geçirmiş olduğu başka hastalıklar ve diğer nedenlerle yine de osteoporoz ortaya çıkabilir. Bu durumda ilaç tedavisi şarttır. Erkek osteoporozunda da haftada bir alendronat tedavisi menopoz sonrası kadın osteoporozunda olduğu gibi etkin, güvenilir ve kolay uygulanabilir tedavi olarak hastaların kırıklarının önlenmesi için kullanılmaktadır. 31 - 87 yaş arası 241 erkek hastada iki yıl süreyle ABD ve 10 farklı ülkedeki hastaları kapsayacak şekilde bir araştırma çalışması yapılmıştır. Dünyanın en saygın tıp dergilerinden birisi olan New England Journal of Medicine (NEJM)’da yayınlanan bu çalışmanın sonuçları, alendronatın osteoporozlu erkeklerde kemik yoğunluğunu artırmada ve omurga kırığını azaltmada etkili olduğunu ortaya koymuştur. Haftada bir kullanılan alendronatın 70 mg.’lık dozu, tıpkı kadın hastalarda olduğu gibi erkeklere de kullanım kolaylığı sağlamaktadır. Diğer tedavi seçeneklerinin erkek osteoporozunda kullanımıyla ilgili çalışmalar devam etmektedir. Şu anda erkek osteoporozunda endikasyonu olan ve haftada bir tedavi seçeneği sunan başka bir tedavi bulunmamaktadır. Alendronat sodyum, menopoz sonrası osteoporozun önlenmesi, tedavisi, kalça ve omurga kırıkları dahil olmak üzere kırıkların önlenmesinde etkilidir. Ayrıca alendronat sodyum kadınlarda olduğu kadar erkeklerdeki osteoporozun önlenmesi ve tedavisi için de etkili bir çözüm olarak uzmanlarca önerilmektedir. Erkeklerde Osteoporoz Konuşmacı: Doç. Dr. Süleyman Özbek (Çukurova Ün. İç Hastalıkları Anabilim Dalı Romatoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi) Erkeklerde osteoporoz bugüne kadar konuşulan bir konu değildi. Oysa belirtilerini yaşlılıkta veren ve ‘vücudun sessiz hırsızı’ olarak tanımlanan osteoporozun kadınlar kadar erkekler için de çok ciddi bir sağlık sorunu olduğu bilimsel bir gerçektir. Kanıta dayalı tıp bugün, genellikle en fazla kadınlarda görülmesi beklenen osteoporozun erkeklerde de görüldüğünü bizlere göstermektedir. Erkeklerde daha geç yaşta ortaya çıkıyor Osteoporoz erkeklerde kadınlardan daha az ve daha geç yaşlarda görülmektedir. Bir kadın için kemik kaybının başladığı süreç 35 veya 40’lı yaşları iken hastalık tablosunun görüldüğü yıllar 50’li, 60’lı yaşlarıdır. Erkeklerde ise hastalık tablosu, kadınlara oranla, 10 yıllık bir gecikmeyle 70 yaş dönemidir. Ancak kemik kaybını kadınlardan daha erken yaşamaktadırlar. Osteoporoz, 50 yaş üzeri her sekiz erkekten birisinde görülebilir. Bu da %10 -15 gibi bir oran demektir. Ancak osteoporoz konusu genetik faktörler, coğrafya, cinsiyet, pek çok şeye bağlı olduğu için bu rakamlar dünyanın değişik yerlerinde Türkiye’deki oranlardan farklıdır. Tabi ülkemizde istatistikler oldukça fakirdir, özellikle sağlık konusunda. Erkeklerde ölüm oranı daha yüksek Daha geç görülmesine rağmen erkeklerde osteoporoz daha önemli komplikasyonlara yol açmaktadır. En ciddi komplikasyon ise şüphesiz, ölümdür. Osteoporozlu erkeklerde ölüm oranı kadınlardan iki misli daha fazladır. Rakam olarak verirsek osteporoz nedeniyle kırığı olan kadınlarda ölüm oranı ortalama %17 iken, erkeklerde %31’dir. Bunun nedenini şöyle açıklayabiliriz: Bu yaşlardaki erkeklerin eskiden getirdiği hastalıklar - kalp hastalığı, damar hastalığı gibi - bu oranın daha komplike ve komplikasyonlarla seyretmesine neden oluyor. Konuşmacı: Prof. Dr. Simin Hepgüler (Ege Ün. Tıp Fak. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) Erkeklerde osteoporoz neden genç yaşta başlar? Erkeklerin kemikleri kız çocuklarına göre daha uzun sürede gelişir ve kemik hücreleri daha yoğundur. Erkeklerde hiçbir zaman kadınlardaki menopoz gibi ani bir kesinti durumu söz konusu değildir olayı yok. İlerleyen yaşlarda andropoz denen durum erkeklerde görülse de bu çok daha yavaş olarak kendini gösterir. Bir önemli faktör de, erkeklerin ilerleyen yaşlarda başka hastalıklardan dolayı yaşamlarını yitirebilmesi. Başka bir deyişle, erkeklerin yaşam süresinin daha kısa olması. Tüm bunlar osteoporozun erkeklerde daha genç yaşta seyretmeye başlamasına yol açmaktadır. Hasta hangi şikayetlerle uzmana başvurur? Hasta, genellikle sırt ağrısı veya bel ağrısı ile doktora başvurur. Ya da sırtındaki kamburluğun artması şikayeti vardır. Boy kısalması, el bileği kırığı veya omurga kırığı kişiyi uzmana götürebilir. Osteoporozun tedavisi var mı? Tedavi amaçlı olarak şu anda dünyada FDA (İlaç ve Gıda Dairesi) tarafından onaylanmış bir tek ilaç var. Etken maddesi alendronat sodyum olma bu ilacın haftada bir veya her gün kullanılan formları mevcut. Hem erkeklerde hem de kadınlarda osteoporoz tedavisi için bu ilaç yaygın olarak kullanılmaktadır. Osteoporozdan korunmak mümkün mü? Korunabilir. Yapılması gereken şey öncelikle, küçük yaşlardan itibaren düzenli olarak kalsiyum ve D vitamini almaktır. Düzenli egzersiz yapmak, alkolu en fazla sosyal seviyede almak ve sigara kullanmamak osteoporozdan korunmak için atılması gereken adımlardır. Bunlar yerine getirildiği takdirde osteoporoz yaşanmama şansı çok yüksektir. Tabii halkı osteoporoz konusunda erken yaşlardan başlayarak bilgilendirmek ve bilinçlendirmek çok önemlidir. Kemik yoğunluğu testi, Türkiye’de yapıldığı gibi, herkese yapılmamalı Kemik yoğunluğu taramaları 65 yaş ve üstü herkese yapılmalı, ülkemizde uygulandığı gibi, bu yaş grubunun dışındaki herkese değil. Birinci dereceden akrabalarında kırık öyküsü olan veya en ufak bir çarpmada kemikleri kolaylıkla kırılan bu yaş grubunun altındaki kişilere yapılabilir. Bir de geniş, toplum taramalarının dünyada da olduğu gibi ultrasonlarla yapılması gerekiyor.