Osmanlı'nın kitap ile ilişkisi nasıldı?

İNTERNETHABER - ÖZEL İÇERİK İlmi Etüdler Derneği İLEM'in düzenlediği Osmanlı'da Kitap Kültürü paneli Üsküdar'daki Bağlarbaşı Kültür Merkezi  Avrasya Salonu'nda gerçekleştirildi.

Osmanlı’da Kitap Kültür adı altında gerçekleştirilmiş bir ders ve bir atölyenin devamı olarak başlayan projenin ayaklarından biri olarak gerçekleştirilen panelde İslam medeniyetinde kitap algısı zengin bir çerçevede tartışmaya açıldı.

HATTATLAR KİTAPLARI NASIL YAZARDI?

Panelde, ilk konuşmayı kütüphanelerin oluşumu, yazının kullanımları ve matbaanın bu coğrafyada yaygınlaşmasının temelinde yer alan kağıt, kalem, mürekkep gibi yazının somut kültür malzemeleri ise sahanın uzmanı Uğur Derman yaptı. Derman günümüzde az bilinen hat sanatı ve hattatların yazı yazmak için kullandıkları araçları ve kullanım şekillerini dinleyicilere anlattı. 

OSMANLI'NIN MATBAACI DERVİŞLERİ

Panelin ikinci konuşmasını yapan Yrd. Doç. Dr.  Muharrem Varol, Osmanlı coğrafyasında tasavvuf ehlinin matbaa öncesi ve sonrası kitapla kurduğu ilişkileri anlattı. Varol, kısa süre önce yayınlanan "19. Yüzyılda bazı tekkelerin matbaacılık faaliyetleri" başlıklı makalesinde yer alan bulguları dinleyicilere sundu ve Osmanlı tarihinin az bilinen bir sayfasını gözler önüne serdi. Modernleşme yazınının dervişlerin ve tekke erbabı sofuların özelikle 19. yüzyılda toplumsal üretime katkısı olmadığı iddiasını yıkan ayrıntılar ile desteklediği konuşmasında Varol, tekkelerinde kimi zaman devlet desteği ile kimi zaman özel teşebbüs olarak matbaa açan ve dönemin medrese öğrencilerine kitap basan dervişlerden ve iktidar ile ilikişlerinden söz etti. 

İslam medeniyetinde yazının, kağıt ve kağıdı aşan kullanımlarını, ayet ve hadisler ışında ele alan Irvin Cemil Schick panelin üçüncü konuşmasını yaptı.

BİR OSMANLI KADISININ YAZMALARA DÜŞTÜĞÜ NOTLAR

Panele adını veren ve İLEM bünyesinde yürütülen "Osmanlı'da Kitap Kültürü" projesinin koordinatörü Yrd. Doç. Dr. Berat Açıl ise bir Osmanlı âlimi olan Cârullah Efendi'nin bugün Süleymaniye Kütüphanesinde bulunan yazma eserler koleksiyondan elde edilen bilgileri dinleyiciler ile paylaştı. 

Oturumun ardından yapılan soru cevap bölümüyle tamamlanan panel izleyicilere konuyla ilgili zengin ve farklı bir çerçeve sundu.

Osmanlı’da Kitap Kültür