Osmanlıcayla ilgili merak edilen 10 soru

Geçtiğimiz hafta gerçekleşen Milli Eğitim Şurası'nda, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 'İsteseniz de istemeseniz de bu ülkede Osmanlıca öğrenilecek ve öğretilecek' sözlerinin ardından gündeme bomba gibi düşen Osmanlıcanın tüm liselerde zorunlu hale getirilmesi konusu etkisini her geçen gün daha da arttıracak şekilde tartışılıyor.

Özellikle sosyal medyada 'Osmanlıca' öğrenimi üzerine yaygınlaşan konulardan biri ise, Osmanlıca'nın "15 dakikada öğrenilebilir' olduğu yönünde. Peki Osmanlıca'yı bu kadar kısa sürede öğrenmek mümkün mü? 

15 yıldır Osmanlıca öğreten sahaf Ethem Coşkun, Osmanlıca öğrenmenin, yaygınlaşan 'mezar taşı okuma' seviyesine indirgenmesini, "Halkın iyi niyetini, siyasi amaçlar için kullanmak" olarak nitelendirdi ve Osmanlıca hakkında ne çok merak edilen ve sorulan 10 soruyu, BBC Türkçe'den Sinan Onuş'un kendisiyle yaptığı söyleşide ayrıntılandırdı.

OSMANLICA HAKKINDA EN ÇOK SORULAN 10 SORU

1. OSMANLICA 15 DAKİKADA ÖĞRENİLEBİLİR Mİ?

Osmanlıca dediğiniz aslında Türkçedir. İçinde bugünkü Türkçede olduğu gibi Arapça, Farsça, İtalyanca, Fransızca ve eski Yunanca gibi dillerden geçen birçok kelime vardır. Bugünden farkı, Arap alfabesiyle yazılmasıdır ama Arap alfabesi de değildir.

Çünkü Türk fonetiğine uygun olması için Arap alfabesinde olmayan birkaç harf daha eklenmiştir. Ayrıca Osmanlıca, Arapçadaki kurallara göre okunmaz.

Osmanlıca öğrenmek, tek başına Çalıkuşu gibi matbu eserleri okumak demek değildir. Osmanlıca bilmek, arşivlerdeki herhangi bir evrakı, defteri okuyup anlamaktır. Asıl olan da ağdalı Osmanlıcadır ve onu öğrenmek zordur.

İki aylık hatta bir senelik kursla Osmanlı Paleografyası ve Osmanlı Diplomatikası gibi metodik eğitim alınmadan Osmanlı arşiv vesikası okumak zordur.

2. OSMANLI DÖNEMİNDEN KALMA MEZAR TAŞLARINI OKUMAK İÇİN NE YAPMALIYIZ?

Hakkıyla Osmanlıca bilmek için biraz Farsça, biraz Arapça bilmek şarttır. En önce ve önemlisiyse Türkçeyi iyi bilmek gerekir.

15 dakikada bir harfi öğrenemezsiniz. Osmanlıcada 18 çeşit yazı türü var. Hangisini öğreneceksiniz? Divane mi, rik'a mı, talik mi, sülüs mü, kufi mi?

Mezar taşı kufi, talik, sülüs ya da girift hatlardan biriyle yazılmış olabilir. Bunlardan birini bilmiyorsanız yine okuyamazsınız. İşte uzmanlık isteyen iş dememizin nedeni budur.

3. OSMANLICA METİN OKUYOR OLMAK, YAZABİLİYOR OLMAK ANLAMINA GELİYOR MU?

Gelmez. Herkes okur ama yazamaz. Yazmanın kaidesi biraz farklıdır ve biraz daha zordur. Örneğin Arapça ve Farsça kelimeler kendi kaidelerine göre yazılır. Bilmezseniz yazamazsınız. Osmanlıca yazmak için de ayrı bir eğitim gerekir.

4. BİR METNİ OKUDUĞUMUZDA, İÇİNDEKİ YOĞUN ARAPÇA VE FARSÇA KELİMELER NEDENİYLE CÜMLEYİ ANLAMAK İÇİN GÜNÜMÜZ TÜRKÇESİNE DE ÇEVİRMEK GEREKİYOR MU?

Evet. Bugün iyi bilenler bile kelimelerin bazılarını anlamak için sözlük kullanıyor.

5. OSMANLICA METİNLERDE YANLIŞ OKUMALARDAN SÖZ EDİLİR. NEDEN YANLIŞ OKUMAYLA SIK KARŞILAŞILIR?

Okuyan kişi Arapça ve Farsça bilmiyorsa sıklıkla yanlış okuma yapılır.

6. OSMANLICA BİLENLER KURAN-I KERİM'İ ANLAYARAK OKUYABİLİYOR MU?

Anlayamazlar. Bunun için Klasik Arapça bilmek gerekmektedir.

7. KURAN-I KERİM'İN ANLAMINI BİLMEDEN OKUYABİLENLER OSMANLICA OKUYABİLİYOR MU?

Kuran-ı Kerim okuyabilenler Arapça kelimelere aşina oldukları için Osmanlıcayı sadece çok kolay öğrenirler.

8. BİR GENÇ, NUTUK'UN OSMANLICASINI OKUSA ANLAR MI?

Zor.

9. ÖYLEYSE YENİ BİR DİL Mİ ÖĞRENİLİYOR VE BİR KİŞİ HAYATININ HİÇBİR ALANINDA KULLANMAYACAKSA ZORUNLU OLARAK ÖĞRENMESİ DOĞRU BİR YAKLAŞIM MI?

Osmanlıca yabancı bir dil değildir ama yabancı bir dil kadar zordur. Hakkıyla Osmanlıca bilmek için büyük emek gerekir.

Geçmişi bilmeyenin geleceği hiç olmaz. O nedenle Osmanlıca bilmek gereklidir ama herkesin bilmesi şart değil. İlgisi olanların dışında araştırmacıların, üniversitelerin tarih, edebiyat gibi ilgili bölümlerinde okuyanların iyi bilmesi yeterlidir. Bu nedenle okullarda zorunlu olması yanlış bir karardır ve öğrendikten sonra kullanmayacaksa gereksizdir.

10. GERÇEK ANLAMDA ÖĞRENMEK KAÇ YIL ALIR?

En az iki sene işinizi gücünüzü buna vererek yoğun olarak çalışmak, arşivde zaman geçirmek ve belge okumak şarttır. Her gün en az bir vesika ya da birkaç saat Osmanlıca metin okunmak gerekir.

93 HARF EZBERLEMEK GEREKİYOR

Osmanlı Devleti'nin, alfabesini esas aldığı Arapçada 28 harf bulunurken Osmanlı alfabesi 31 harften oluşuyor. Ancak bu harflerin kelimenin başında, ortasında ve sonunda yazılışları ise farklılaşıyor. Böyle olunca da Osmanlıcayı okuyabilmek için 93 harf ezberlemek gerekiyor.

OSMANLICA'YA GİRİŞ- OSMANLICA ÖĞRENMEK İÇİN İLK ADIMLARI ANLATAN VİDEOMUZU İZLEMEK İÇİN PLAYER'A TIKLAYINIZ