Osmanlı emanetleri komşuya gidiyor

Adının açıklanmasını istemeyen iş adamı, Tarihi Sultanahmet Köftecisi’nin 3. kuşak temsilcisi Mehmet Tezçakın’ın elinde bulunan, Kültür ve Turizm Bakanlığınca tescili yapılan dünyadaki en kapsamlı Osmanlı Kağıt Paraları Koleksiyonu’na talip oldu.

Yatırımları, ağırlıklı olarak Bulgaristan ve Rusya’da bulunan iş adamının, bu ülkelerde gerçekleştirmeyi planladığı "sosyal sorumluluk projeleri" kapsamında Sofya ve Moskova’da 2 ayrı para müzesi kurmayı planladığı öğrenildi. Müzelerde, Tezçakın’ın kağıt paralarının yanı sıra değişik koleksiyonlardan toplanacak sikkelerin de sergileneceği belirtildi.

"TEK TESELLİM FAZLA PARÇALANMAMASI

Ünlü nümismat (eski para koleksiyoncusu) Mehmet Tezçakın, koleksiyonuna yapılan teklifi doğrulayarak, yaklaşık 20 yıllık özveri ile bir araya getirdiği koleksiyonu parçalanmadan Türkiye’de tutmak için büyük uğraş verdiğini, ancak başarılı olamadığını anlattı.

Türkiye’de koleksiyoncuya değer verilmediği gibi koleksiyonların da kıymetinin bilinmediğini vurgulayan Tezçakın, "Koleksiyoncular arasında ’Adam mezara mal mezada’ diye bir söz vardır. Şimdi inşallah böyle olmayacak. 20 yıllık özveri ile bir araya getirdiğim koleksiyona, ona değer verdiğine inandığım birisi talip oldu. Koleksiyonun yurt dışına gidecek olması içimi acıtıyor ama tek tesellim Osmanlı finans tarihinin kutsal emanetlerinin fazla parçalanmayacak olması" dedi.

Tezçakın, koleksiyonun Türkiye’de kalması konusunda az da olsa umudunun sürdüğünü de belirterek, "Müzenin Türkiye’de kurulması için iş adamını iknaya çalışıyoruz. Ancak, bürokrasinin hantal yapısı bu çalışmamızda önümüze hep engel olarak çıkıyor. Yurt dışına çıkacak olsa da en azından bizim için bir umuttur.

Yerleri bellidir, belki ileride bunların değerini bilenler ortaya çıkar, yeniden Türkiye’ye getirirler" diye konuştu.

KOLEKSİYON

Tezçakın’ın verdiği bilgiye göre, çoğu parçası ünik (dünyada başka eşi bulunmayan) olan koleksiyonun en değerli parçalarını 1840 yılında tedavüle sunulan Osmanlı’nın ilk kağıt parası olan el yazması kaimeler oluşturuyor.

Padişah Abdülmecid’in boynundaki mühür kullanılarak hazırlanan ve çok kısa süre tedavülde kalan kaimelerin ilk örneğini 30 yıl önce ABD’li araştırmacı nümismat Kenneth McKenzie ortaya çıkardı. Tezçakın’ın koleksiyonunda, McKenzei’nin yaşamı boyunca elinden çıkarmadığı, ancak ölümünden sonra İngiltere’deki müzayede şirketi Spink’te satışa sunulanla birlikte 4 kaime bulunuyor.

Kitap haline de getirilen koleksiyonda ayrıca 1870 yılına ait Osmanlı’nın ilk sahte kağıt parası, 4 ayrı dilin (Osmanlıca, Fransızca, Rumca, Ermenice) birlikte kullanıldığı dünya tarihindeki tek para, "Çanakkale’yi aşacaklarından emin" olan İngiliz askerlerin İstanbul’da kullanmak üzere yanlarında getirdikleri, ancak Çanakkale Boğazı’nın serin sularına gömülen hatıra paralar da yer alıyor.