Ortadoğu projesine yeni düzenleme
Abone olG-8 zirvesinde açıklanması beklenen, Washington'un Büyük Ortadoğu Projesi'nde (BOP) Arap ülkelerinin eleştirileri göz önüne alarak değişiklikler yapıldı.
Reuters ajansına göre, ABD'de gelecek hafta yapılacak G-8
zirvesinde açıklanması beklenen, Washington'un Büyük Ortadoğu
Projesi (BOP) kapsamındaki G-8 ülkelerinin Ortadoğu'da reform
planında, Arap ülkelerinin eleştirilerini göz önüne alarak
değişiklikler yapıldı. Zirveye sunulacak yeni taslak planı, merkezi
Londra'da bulunan Arapça yayımlanan Eş-Şark El-Avsat gazetesi
aracılığıyla ele geçirdiğini belirten Reuters'ın haberinde, G-8'in
yeniden düzenlenmiş Ortadoğu'da reform planında, ''İsrail-Filistin
çatışmalarına önemli yer verildi ve değişikliğin dışarıdan empoze
edilemeyeceği'' vurgulandı. Ajansa göre, sanayileşmiş zengin 7 ülke
(ABD, İngiltere, Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya) ve
Rusya'nın oluşturduğu G-8'in 21 Mayıs 2004 tarihli yeni taslak
planı, ''Geniş Ortadoğu ve Kuzey Afrika Bölgesi ile Ortak Gelecek
ve İlerleme için Ortaklık'' diye adlandırılıyor. Yeni taslak
planda, orijinalinde yer alan, Arap dünyasında şu anki ekonomik ve
sosyal koşullara ''ağıt yakan'' uzun girişin yerine şu ifadeye yer
veriliyor: ''Geniş Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesindeki halkların,
zengin geleneği, yönetim, ticaret, bilim, sanat ve diğer alanlarda
sağlanan kültürleri var. Bölge insanları, insan uygarlığına çok
kalıcı katkılarda bulundu.'' Reuters, G-8 liderlerinin zirvede ele
alacağı ana belgelerden biri olduğunu belirttiği taslak planın,
Büyük Ortadoğu Projesi'nin ilk kez Şubat ayında kamuoyuna
sızmasından sonra Arap ülkelerinin yaptığı ciddi eleştirilerin
çoğuna yanıt verdiğini belirtti. Washington yönetiminin,
''reformun, aşırı dinciliğin ve ABD'ye yönelik Arap düşmanlığının
en iyi panzehiri olduğu'' teziyle üzerinde durduğu Ortadoğu
projesinin aslına, Arap ülkelerinden, ''İsrail-Filistin
çatışmalarının bölgede kargaşa yaratmasındaki rolünü reddettiği ve
bölge halkına yönelik hükmedici bir yaklaşım benimsediği''
eleştirileri gelmişti. ''UZLAŞMA DİLİ'' Reuters'ın haberinde, yeni
taslak planın dilinde, yeni Amerikan muhafazakarlarının
(neo-conservative), ''Otoriter Arap hükümetleri, reformlarda ayak
sürümenin bahanesi olarak çatışmaları kullanıyor'' görüşüyle, karşı
yöndeki ''İsrail ve ABD bölgede, Arap kamuoyunu tahrik eden
politikalarını sürdürdükçe ve dikkatleri iç politikalardan başka
yöne çevirdikçe reform mümkün değil'' tezi arasında bir uzlaşma
görüldüğü belirtildi. Yeni taslakta, G-8 ile istekli Arap ülkeleri
yönetimleri arasında işbirliği ve ortaklığa vurgu yapılırken,
planın aslında yer almayan, Arap-İsrail anlaşmazlığıyla ilgili
olarak da ''uzun süreli, çoğu kez de şiddete yol açan
anlaşmazlıkların, özellikle de İsrail-Filistin çatışmalarının
çözümü, bölgenin ilerlemesinden önemli bir unsurdur'' deniliyor ve
şöyle devam ediliyor: ''Aynı zamanda, bölgedeki çatışmalar,
reformlar için bir engel olmamalı. Gerçekte reformlar, çatışmaların
çözümü yolundan önemli bir katkı yapabilir.'' Planın yenilenen
halinde ayrıca, ''yol haritası'' olarak bilinen Ortadoğu barış
planı ve BM Güvenlik Konseyi kararlarına dayanan bir barışçı çözüm
destekleniyor. Şubat ayında sızan planla ilgili en fazla eleştiri
noktalarından biri olarak, ''ABD'nin kendi toplum yorumunu empoze
etmeye çalıştığının'' dile getirildiği belirtilerek, yeni planda,
''Başarılı reform, bölgedeki ülkelere bağlı. Değişiklik dışarıdan
olamaz ve olmamalı. Her ülke tektir ve farklılıklarına saygı
gösterilmelidir'' denildiği kaydedildi. Yenilenen planın, G-8
ülkelerinin üst düzey sivil görevlileri tarafından hazırlandığı,
G-8 ve Ortadoğu ülkeleri bakanlarının, diyalog ve reform projeleri
için G-8'in maddi desteğinin düzenlenmesi amacıyla ''Gelecek için
Forum'' adı altında düzenli toplantı yapmasını önerdiği belirtildi.
Habere göre, taslak planda, ilk toplantının 2004 sonbaharında
yapılması öngörülüyor. Savunucuları, planın demokrasi, hukuk
düzeni, serbest piyasa ekonomisi politikaları, sosyal adalet ve
kadınların güçlendirilmesini önerdiğini kaydediyor.