OMBUDSMANLIK geliyor!

'Kamu Denetçiliği Kurumu' idarenin işleyişiyle ilgili şikayetleri, idarenin her türlü eylem, işlem, tutum ve davranışlarını, insan haklarına saygı, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden inceleyecek, araştıracak ve idareye önerilerde bulunacak.

Yasanın amacı 'Gerçek ve tüzel kişilerin idarenin işleyişi ile ilgili şikayetlerini Türkiye Cumhuriyeti'nin anayasada belirtilen nitelikleri çerçevesinde, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını, adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygı, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmak' olarak belirlendi.

TBMM Genel Kurulu'nda Kamu Denetçiliği Kurumu Kanun Tasarısı temel yasa olarak görüşülüyor. Tasarının kanunlaşmasıyla ombudsmanlık resmen başlamış olacak. Kurum TBMM Dilekçe Komisyonu ile İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu üyelerinden bir Karma Komisyon oluşturulacak. Komisyonun başkanı ve sözcüsü İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu başkanı ve sözcüsünden, başkanvekili ve katibi ise Dilekçe Komisyonu başkanvekili ve katibinden oluşacak. Kamu Denetçiliği Kurumu, TBMM Başkanlığı'na bağlı, kamu tüzel kişiliğine sahip, özel bütçeli ve merkezi Ankara'da bulunacak. Kurum, gerekli gördüğü yerlerde büro açabilecek. Başdenetçilik ve kuruldan meydana gelecek kurumda, bir başdenetçi, en fazla 10 denetçi, genel sekreter, uzman, uzman yardımcıları görev yapacak.

Kurum, başdenetçi tarafından yönetilecek. Başdenetçi, başdenetçi vekili ve denetçilerden oluşacak Kamu Denetçiliği Kurulu, kanunun uygulanmasına ilişkin yönetmelikleri çıkaracak, yıllık raporları ve gerek gördüğü konularda özel rapor hazırlayacak.

Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler ile resen imzaladığı karar ve emirler, yargı faaliyetlerine ilişkin işlemler ile yargı mensuplarının işlem ve eylemleri, TSK'nın salt askeri hizmete ilişkin faaliyetleri, yasama yetkisinin kullanılmasına ilişkin işlemler, kurumun görev alanı dışında olacak. Başdenetçi seçilebilmek için 50, denetçi seçilebilmek için 40 yaşını doldurma şartı aranacak. Başdenetçi ve denetçi, 4 yıllık eğitim veren hukuk, siyasal bilgiler, iktisadi ve idari bilimler, iktisat ve işletme fakültelerinden veya bunlara denkliği kabul edilmiş yabancı öğretim kurumlarından mezun olacak. Başdenetçi veya denetçiler, TBMM üye tam sayısının en az onda biri tarafından doğrudan Genel Kurula önerilebilecek.

Başdenetçi veya denetçi, üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu ile seçilecek. Bu çoğunluk sağlanamaz ise ikinci oylamaya geçilecek, üye tam sayısının salt çoğunluğunun oyunu alan aday, seçilecek. Bu oylamada çoğunluk sağlanamazsa, en çok oy alan adaylardan, seçilecek aday sayısının iki katı kadar aday ile seçime gidilecek. Üçüncü oylamada, karar yeter sayısı olmak şartıyla en fazla oy alan seçilmiş olacak. Seçim, gizli oyla ve görüşmesiz yapılacak. Hiçbir organ, makam, kişi, merci, başdenetçiye ve denetçilere, görevleriyle ilgili talimat veremeyecek, genelge gönderemeyecek. Başdenetçi ve denetçiler, 5 yıl süreyle görev yapacak.

Kuruma, gerçek ve tüzel kişiler başvurabilecek. Yabancıların başvurusu, karşılıklılık esasına bağlı olacak. Başvuru dilekçe ile yapılacak, belli bir konuyu içermeyen başvurular incelenmeyecek. Kuruma, illerde valilikler, ilçelerde kaymakamlıklar aracılığıyla da başvuru yapılabilecek. Kuruma, inceleme ve araştırma konusuyla ilgili istediği bilgi ve belgeler, 30 gün içinde verilecek. İnceleme ve araştırma için, başdenetçi veya denetçiler, bilirkişi görevlendirebilecek. Kurum, inceleme ve araştırmasını, başvuru tarihinden itibaren en geç 6 ay içinde sonuçlandıracak. Kurul, her takvim yılı sonunda, faaliyet ve önerileri kapsayan raporunu, Karma Komisyona sunacak. Komisyonun, TBMM Başkanlığı'na gönderdiği rapor, Genel Kurul'da görüşülecek. TBMM bütçesine, kurum için ödenek konulacak.

Başdenetçi, denetçi, genel sekreter, uzman ve uzman yardımcıları ve diğer personel, siyasi partilere üye olamayacak, görevleri süresince, resmi veya özel görev alamayacak, ticaretle uğraşamayacak.