Öğrenci ve öğretmenler için yaz tatili bitti. Bu hafta
itibariyle okullar açıldı...
Günümüzün en pahalı yatırım araçlarından birinin eğitim
olduğu düşünüldüğünde okulların açılması, velilerin de okul
masraflarının başlaması anlamına geliyor.
Masraflar sadece defter, kitap ve kıyafetten ibaret de
değil...
Bunlara servis, yemek ve yurt ücreti, özel okul, özel ders ve
vakıf üniversitelerine yapılan ödemeler de eklendiğinde velilerin
eğitim için yaptığı harcamalar hiç te yabana atılmayacak tutarlara
ulaşıyor.
Hatta bir yıl için neredeyse küçük bir daire veya ortalama bir
otomobil fiyatı isteyen (Ne kadar vicdani size bırakıyorum) özel
okulların varlığı; "Günümüzün en pahalı yatırım
araçlarından biri eğitimdir." deyiminin doğruluğunu da
kanıtlıyor.
Eğitim harcamaları bu kadar ağır olunca veliler de 'Çocukların
okul masraflarını vergiden düşebilir miyim?' diye sormaya, bunu
araştırmaya başlıyor.
EĞİTİM MASRAFLARININ VERGİDEN DÜŞÜLMESİ...
Halk arasında kullanılan bu "vergiden düşme"
tabiri her ne kadar sıklıkla kullanılıyor olsa da aslında yanlış
bir tabir.
Doğrusu, "eğitim giderleri vergiden değil, verginin
hesaplandığı toplam gelirden" düşülebiliyor.
Dolayısıyla eğitim giderlerini vergi matrahından düşenler
"daha az vergi ödüyor."
KİMLER YARARLANABİLİR...
Beyan edilen gelir türünün önemi olmayıp, yıllık gelir vergisi
beyannamesi veren gerçek kişiler; "kendisi, eşi ve
çocuklarına ait" eğitim harcamalarını o yılın vergi
beyannamesindeki gelirinden indirebiliyor. Yani;
- Bakkal, mobilyacı, konfeksiyoncu,
emlakçı gibi gelir vergisi mükellefleri
- Avukat, doktor, mali müşavir gibi
serbest meslek erbapları
- Kira geliri dolayısıyla
gayrimenkul sermaye iradı beyannamesi verenler
- Kâr payı, temettü geliri beyan
eden eden şirket ortakları
- Diğer kazanç ve iratlara ait
beyanname veren gerçek kişiler
Kendisi, eşi ve çocukları (Çocuğun 25 yaşını doldurmamış olması
gerekmektedir.) için yapmış olduğu eğitim harcamalarının; yıllık
gelirinin "yüzde 10'unu" aşmayan kısmını, gelir
vergisi beyannamesinden indirim konusu yapabilir. (Gelir
Vergisi Kanunu Madde 89/2)
Bu konuyu bir örnekle açıklamak gerekirse;
2022 yılında 500 bin TL kira geliri beyan eden ve çocuğu için 60
bin TL özel okul harcaması yapan Ahmet Bey, 2022 yılı gelirinden 50
bin TL (Gelirinin en fazla yüzde 10'u)
indirebilecek, böylece Ahmet Bey'in vergi hesaplaması yapacağı
matrah 450 bin TL'ye düşecektir. Bu durumda Ahmet Bey, "17
bin 500 TL daha az vergi" ödeyecektir. (Kira gelirinden
düşülecek istisna ve indirimler hesaba katılmamıştır.)
MEMUR ve İŞÇİYE YOK...
Memurlar veya bordrolu çalışan işçiler 'Biz de eğitim harcaması
yapıyoruz, bize de bir avantaj yok mu?' diye sorarsanız hemen
söyleyeyim; çok yüksek tutarda bir maaş almıyorsanız maalesef
sizler için herhangi bir vergi avantajı yok.
2022 yılı için, birinciden sonraki işverenden alınan ücretlerin
toplamının 70 bin lirayı ve birinci işverenden alınan dâhil ücret
geliri toplamı 880 bin TL'yi geçip yıllık beyanname vermek
zorunda olanlar, eğitim giderlerini vergi matrahından
indirebiliyor. (Tutarlar her yıl yeniden belirlenmektedir.)
VERGİ AVANTAJINDAN YARARLANMANIN
ŞARTLARI...
Tabi bu vergi avantajından yararlanmanın birtakım şartları var.
Bunlar;
- Harcamanın Türkiye'de
yapılması. Yani yurtdışındaki (Kıbrıs dâhil) bir özel
okulda okuyanlar bu avantajdan yararlanamıyor.
- Harcamanın yapıldığı
eğitim kurumunun gelir veya kurumlar vergisi mükellefi
olması. (Vakıf üniversiteleri kurumlar vergisinden muaf
olduğundan bunlara ödenen tutarlar ile okul aile birliği ya da okul
koruma derneklerine yapılan bağış ve yardımlar indirim konusu
yapılamaz.)
- İndirim yapılan tutarın,
kurumlardan alınacak belgelerle teşvik
edilmesi.
Özetle; vergi mevzuatımızda eğitimin teşvik edilmesi ve eğitim
harcaması yapanlara devlet tarafından bir takım avantajlar
sağlanması ile ilgili pek çok düzenleme mevcut.
Fakat, devletin eğitim harcamalarındaki maddi yükünün
hafiflemesi, eğitim ve öğretim kalitesinin artırılması, vergi
avantajı sağlanan gruplar arasında daha hakkaniyetli olunması gibi
nedenlerle sadece beyanname veren gerçek kişilerin değil,
"beyanname vermeyen memur ve işçilerinde" bu avantajdan
yararlanmasına olanak sağlayacak bir düzenlemeye gidilmesi yerinde
olacaktır.