Oda başkanlarına hükümet kıyağı

Hürriyet Gazetesi'nden Sadi Özdemir'in haberine göre Türkiye genelindeki oda ve borsalarda Ekim-Aralık döneminde yapılacak tüm seçimlerin Bakanlar Kurulu kararı ile ertelenmesi, başkanları seçim stresinden kurtardı, en az 1 yıl daha seçimsiz başkanlık imkanı getirdi. Bakanlar Kurulu'nun, tüm oda ve borsalarda, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB)'nde seçimleri ertelemesi halen iş başında olanlara seçimsiz en az 1 yıl daha iş başında kalma imkanı getirdi. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın teklifi ile yapılan erteleme 1995'ten beri süren hukuki boşlukları doldurmak için 5590 Sayılı Kanun'da yapılacak değişiklerin gerçekleşememesi nedeniyle oldu. Ertelemeyle birlikte; ticaret ve sanayi odaları, ticaret odaları, sanayi odaları, deniz ticaret odaları ve ticaret borsalarının organ seçimleri, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin (TOBB) genel kurul delege seçimleri bir yıl süreyle yapılmayacak. Oda ve borsalardaki seçim süreci önümüzdeki ekim ayında başlayacaktı ve meslek komiteleri, meclis üyeleri, yönetim kurulları ile oda, borsa başkanlarının seçimiyle tamamlanacaktı. Sözkonusu seçim sürecinde önümüzdeki yıl yapılacak TOBB başkanlık seçiminde görev alacak TOBB Genel Kurulu üyeleri ile TOBB Konseyleri üyeleri de belirlenecekti. TOBB Başkan Vekili Mehmet Balduk, 1995'te Anayasa Mahkemesi'nin iptal ettiği ilgili Kararname nedeniyle oluşan yasal boşluğun halen sürdüğünü, hükümetin de 30 Haziran'da 5590 Sayılı Kanun'da değişiklikler yaparak sorunu çözmeyi planladığını söyledi. Balduk, ‘‘Ancak Avrupa Birliği Uyum yasaları nedeniyle TBMM'de yoğunluk vardı ve uygun gündem bulunamadı. Bu yüzden de yasayla ilgili düzenleme o tarihte yapılamadı. Şimdi Ekim ayında yapılması muhtemel’’ dedi. Balduk, yasal düzenlemelerin o tarihte gerçekleşmesi halinde de seçimlerin yasa ile ertelenmesinin sözkonusu olduğunu söyledi ve şöyle devam etti: ‘‘Çünkü yasa çıktığında da bir geçiş süresi tanınacaktı. Tanınması da doğru olurdu. Şimdi yasal boşluk nedeniyle doğal bir erteleme oldu. Ancak henüz yasanın nasıl olması gerektiği konusunda da tam bir konsensüs sağlanmış değil. Hükümet bu konudaki çalışmalara karışmıyor ve tamamen iş dünyasının kendisinin konsensüse varmasını istiyor. Bizde ise bazı oda başkanları, temsil konusunda farklı görüşlere sahip. Kimisi üye sayısına göre temsil istiyor, kimisi aidata göre. Bazıları TOBB Genel Kurulu'nun doğrudan yönetimi seçmesinden yana (ben de bu görüşe katılıyorum), bazıları mevcut sistemi savunuyor.’’ SEÇİMLER NASIL OLACAKTI Bakanlar Kurulu oda ve borsalardaki seçimleri ertelemeseydi, ekim ayından itibaren ülke genelinde seçim maratonu başlayacaktı. Bu kurumlarda önce meslek komiteleri seçilecekti. Her komiteye en az 5 kişi seçildikten sonra bu komitelerden de 2'şer kişi aynı kurumların meclislerine seçilecekti. Meclisler oluştuktan sonra da meclis üyeleri kendi başkanlarını, yönetim kurullarını seçecekti. Yönetim kurulları da başkanları. Aynı süreçte her oda ve borsanın TOBB Genel Kurul üyeleri de belirlenmiş olacaktı. Bu genel kurul üyeleri de TOBB'da yönetim kurulunu seçen 5 Konsey'in üyelerini seçecekti. Konseyler de önümüzdeki yıl yeni TOBB yönetim kurulunu ve başkanını belirlemiş olacaktı. Yıldırım: Seçim ertelemek hiç demokratik değil Odalardaki seçimlerin ertelenmesiyle seçim süreci yaşamadan 1 yıl daha görevde kalacak isimlerden İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Mehmet Yıldırım, ertelemeyi antidemokratik buldu. Yıldırım, ‘‘Mevcut yasa ile ya da boşluğa rağmen biz 2 ana, 4 de kendi içimizde seçim yaptık. Herkes de böyle yaptı. Şimdi bu seçimler geçersiz mi? Bence seçimler ertelenmemeliydi’’ dedi. Yıldırım, yeni yasa ile getirilecek yeni seçim ve temsil sürecinde de hata yapılmaması gerektiğini belirterek, Anayasaya aykırı yeni durumlar yatarılmamasını istedi. Yıldırım, ‘‘Mesela bence oda ve borsalara üye olma zorunluluğu olmamalı. Çünkü böyle bir zorunluluk liberal girişime aykırı. Eğer zorunluluk sürerse bu da ilerde başımıza bela olur’’ diye konuştu. Yıldırım temsilde adalet sağlanmasını da isteyerek, ‘‘Bence de temsilde üye ve aidat konularında bir tavan ve taban olmalı ama bugünkü gibi de adaletsiz olmamalı. Bakın İTO dünyanın en büyük odalarından biri ama TOBB'da temsil edilemedi’’ dedi. 8 yıldan beri çıkmayan kanun dolamayan boşluk Mesut Yılmaz Hükümeti 24 Haziran 1995'te 557 Sayılı Kararname ile, oda ve borsaların kuruluş ve işleyişini düzenleyen 5590 Sayılı 1950 tarihli kanunda köklü değişiklikler yaptı. Yetki, teşkilatlanma, temsil ve işleyiş esaslarını kapsayan kararname dönemin muhalefeti tarafından (bu tür değişiklikler kararname ile yapılamaz gerekçesiyle) Anayasa Mahkemesi'ne götürüldü. Mahkeme; yaklaşık 6 ay yürürlükte kalan Kararname'yi iptal etti. İptalden sonra da yeni düzenleme için süre tanıdı. Ancak, ne bu süre içinde ne de sonraki hükümetler döneminde 5590 Sayılı Kanun'da oluşan boşluk için kanun yapılamadı. Sözkonusu dönemde hukuki boşluğa rağmen, oda ve borsalarda, TOBB'da seçimler yapıldı. Bazı hukukçular ve seçimlerde başarısız olan muhalif taraflar sürekli olarak bu seçimlerin de geçersiz olacağını savundu.