Noel Baba nedir Neyi simgeler?

İNTERNETHABER.COM

Noel tarihi geldi çattı. Hıristiyanlar için özel bir bayram olan Noel bu gece kutlanacak. Peki Noel nedir Noel ne zaman kutlanır  Noel Baba'nın anlamı nedir ve neyi simgeler? İşte tüm Noel sorularının cevabı...

Vatan yazarı İbrahim Kiras, her yıl 25 Aralık tarihinde İsa'nın doğumunun kutlandığı Hıristiyan bayramı 'Noel' için kaleme aldığı bugünkü yazısında 'Noel Baba'nın neyi simgelediğini' yazdı.

İşte o yazıdan çarpıcı satırlar:

(...)

Biliyorsunuz, Hıristiyanların da -tıpkı biz Müslümanlar gibi- iki büyük dinî bayramları var. Biri Noel, diğeri Paskalya. Bizim bayramlar kamerî takvime göre belirlendiğinden her yıl başka bir dönemde kutlanıyor. Hıristiyan bayramları ise sabit. Noel daima kış ortasında, Paskalya ise baharda... Aslına bakarsanız, zaten tam da böyle olması gerekiyor. Çünkü bu bayramların mevsimlerle doğrudan bir ilişkisi var. Noel'in Batı Yarımkürenin büyük bölümünde binlerce yıldır kutlanan kış dönümü festivalinin, Paskalya'nın ise bahar festivalinin vaftiz edilmiş versiyonları olduğu muhakkak.

PASKALYA BAYRAMI NASIL ORTAYA ÇIKTI?

Zaten başlangıçta Kilise bunları putperest gelenekleri olarak gördüğü için Hıristiyanlarca kutlanmasını yasaklamıştı. Ama yasak işe yaramadı; insanlar binlerce yıllık geleneklerini terk etmek istemedi. Bunun üzerine bazılarının Güneş Tanrısı’nın, bazılarınınsa Mitra’nın doğum günü diyerek kutladıkları kış festivali Hz. İsa’nın doğum günü olarak Kilise’nin himayesinde kutlanmaya devam etti. Aynı şekilde, binlerce yıllık bahar ekinoksu kutlamaları da Paskalya Bayramına dönüştü. (Doğu Kiliselerinin Noel günü saydığı 6 Ocak ise yine Hıristiyanlık öncesinin ritüellerinden birinin, eski Yunanlıların Işık Bayramının tarihi...)

Burada kültürlerin canlılığını ve sürekliliğini görmek durumundayız. Bir dinin, bir inanç sisteminin zaafını değil... Zaten bu sadece Hıristiyanlığa özgü bir durum değil... Müslüman toplumların da İslam öncesi dönemden getirdikleri birçok geleneği İslami bir kisveye büründürerek yaşattıkları bilinen bir husus...

"BİR BAŞKA DİNİN RİTÜELLERİNİ BENİMSEYİP UYGULAMANIN SAÇMALIĞI..."

Diğer yandan, kültürlerin çatışması bağlamında iyi bir örnek bu konu. Mesela bugün bizde yılbaşının kutlanmasına dinî gerekçelerle karşı çıkılması... Çünkü yılbaşı kutlamaları da başta Noel Baba olmak üzere, Hristiyan simgeleri kullanılarak yapılıyor. Bu da bir başka dinin ritüellerini benimseyip uygulamanın saçmalığı ve sakıncaları problemini beraberinde getiriyor.

"AVRUPA'NIN PAGAN KÜLTÜRÜ..."

Oysa bizim Hıristiyan simgeleri olarak gördüğümüz unsurların tamamı Avrupa’nın pagan kültüründen gelme şeyler. Noel ağacı, Noel yıldızı, Noel Baba... Hepsi. Üstüne üstlük 'köktendinci' diyebileceğimiz Hıristiyanlar için de bu unsurlar putperestlik döneminin kalıntıları olduğu için sakıncalı. Kilise’nin vaktiyle Noel’i vaftiz ederek dinin bünyesine kabul ettiğini söylemiştik. Ama Reformasyon çağından itibaren Kilise’nin bu türden tasarrufları da daha katı bir yorum düzeyinde sorgulanır oldu. Mesela İngiltere’de bir ara 'Püriten Hıristiyanlık' anlayışına bağlı Cromwell döneminde Noel kutlamaları yasaklanmıştı. Kutlama yapanlar cezalandırılıyordu. (Bugün bile, esas olarak İngiliz ve Hollandalı Püritenlerce kurulmuş olan ABD’de Noel’den ziyade -aslında sonradan icat ettikleri- 'Şükran Günü'ne önem verilir.)

"YILBAŞI KUTLAMALARI HIRİSTİYAN KÜLTÜRÜNE DUYULAN ÖZENTİ..."

Yılbaşı kutlamalarının Türkiye’nin modernleşme döneminde Hıristiyan batı kültürüne duyulan özentiyle kültürümüze ithal edildiği bir gerçek. Yılbaşı kutlamalarının Noel simgeleriyle yapıldığı da doğru. Ne var ki bazı bilinçli ve bilgili Hıristiyanların da Noel’in pagan yılbaşı simgeleri kullanılarak yapılmasından şikâyetçi oldukları bir başka gerçek. Ancak ne İslami hassasiyetler adına yılbaşı kutlanmasına karşı çıkanları ne de Hristiyanlığın kökten değerlerini esas almak isteyenleri memnun etmek sosyolojik realiteler itibarıyla zor. Kültür elbise gibi kolayca giyilip çıkarılabilen bir nesne değil.

NOEL BABA NEDEN KIRMIZI GİYİNİYOR?

Yalnız bir de şöyle bir şey var: Noel Baba kavramı önce pagan, sonra Hristiyan kültürünün malı olsa da bugün bütün dünya üzerinde dolaşımda olan malum Noel Baba imgesinin yaratıcısı çok daha farklı bir kültür: O kırmızı-beyaz giysili tanıdık figür 1930'larda Coca Cola firmasının reklam kampanyası için üretilmiş. Yani bugün Müslüman evlerine kadar girmiş bulunan Noel Baba aslında Hıristiyan değerlerinden çok modern kapitalizmin bir simgesi.

NOEL BABA NEDİR?

Noel Baba, Noel gecesi çocuklara hediye bıraktığına inanılan efsanevi kişi.

Elfleri ile birlikte çocuklar için oyuncaklar yapar. Çocuklar kendisine mektupla Noel için hangi hediyeyi istediklerini bildirirler. Noel Baba da ren geyiklerinin çektiği uçan kızağını hediyelerle doldurur ve evlere bacalardan girerek herkesin hediyesini dağıtır. Bu arada çocuklar tarafından kendisi ve geyikleri için bırakılan süt, kurabiye, havuç gibi yiyecek ve içecekleri tüketirler.

Noel Baba günümüzde kır saçlı, uzun kır sakallı, sevimli, koca göbekli, tonton birisi olarak resmedilir. Beyaz tüyleri olan kırmızı bir cübbe giyer ve aynı malzemeden bir kukuleta takar. Evinin yeri ülkelerin geleneklerine göre değişiklik gösterir: Kuzey Kutbu, Finlandiya'daki Korvatunturi, İsveç'teki Dalecarlia veya Grönland bunlardan bazılarıdır. Bazı ülkelerde Noel Baba grottoları kurulur ve çocuklar Noel Baba kılığındaki oyuncuların dizlerine oturarak hediye olarak ne istediklerini söyler.