Nobel 2015 Barış Ödülü açıklandı Tunus'a verildi

NOBEL 2015 Barış ödülü Tunus Ulusal Diyalog Komitesi'ne verildi. Nobel Barış Ödülü için geçen isimlerin arasında Almanya Başbakanı Merkel ve Papa Françesko'da bulunuyordu.

Nobel komitesinin açıklamasında, Tunus'taki dört ayrı sivil toplum örgütünün oluşturduğu Tunus Ulusal Diyalog Dörtlüsü, "2011'deki Yasemin Devrimi'nden sonra çoğulcu demokrasinin tesisi için yaptığı katkıdan ötürü" ödüle layık görüldü.

Norveç Nobel Komitesi, bu yılki Barış Ödülü'nü 2011'deki Yasemin Devrimi'nin ardından Tunus'ta çoğulcu demokrasinin kurulmasına katkıda bulunan Tunus Ulusal Diyalog Dörtlüsü'ne verdi.

Komite'den yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

"Tunus Ulusal Diyalog Dörtlüsü, ülkedeki sivil toplumda önemli bir role sahip dört kuruluştan oluşuyor: Tunus Genel İşçi Sendikası (UGTT), Tunus Sanayi, Ticaret ve Zanaat Konfederasyonu (UTICA), Tunus İnsan Hakları Birliği (LTDH) ve Tunus Avukatlar Birliği. Bu kuruluşlar, Tunus toplumunun farklı kesimlerini ve değerlerini temsil ediyor: Çalışma hayatı ve refah, hukukun üstünlüğü ilkesi ve insan hakları. Bu temelde Dörtlü, Tunus'ta büyük bir ahlaki otoriteyle barışçıl demokratik gelişmenin sağlanmasında hem arabulucu hem de itici güç olarak rol oynadı. Bu nedenle Nobel Barış Ödülü, tek tek kuruluşlara değil, Dörtlü'ye verildi."

"DÖRTLÜ ALTERNATİF, BARIŞÇIL SİYASİ SÜRECİ BAŞLATTI"

Dörtlü'nün siyasi suikastler ve ülke genelindeki toplumsal karmaşa nedeniyle demokratikleşme sürecinin çökme tehlikesi içinde olduğu 2013 yazında kurulduğu anımsatılan açıklamada, "Dörtlü, ülkenin sivil savaşın eşiğinde olduğu bir dönemde alternatif, barışçıl siyasi süreci başlattı. Böylece cinsiyet, siyasi görüş ya da dini inanış ayrımı yapmadan tüm halkın temel haklarının garanti altına alan bir anayasal hükümet sisteminin kurulmasına olanak tanıdı" denildi.

Arap Baharı'nın 2010-2011 yıllarında Tunus'ta başladığına ve daha sonra hızla Kuzey Afrika ve Ortadoğu'daki birçok ülkeye sıçradığına işaret edilen açıklama, şöyle devam etti:

"Bu ülkelerden birçoğunda demokrasi ve insan hakları mücadelesi sekteye uğradı ya da başarısız oldu. Buna karşın Tunus, temel insan haklarına saygı talep eden coşkulu bir sivil toplum sayesinde demokrasiye geçişi başardı. Tunus'ta devrimin sağlanmasının en önemli unsurlarından biri olan geçen yılki barışçıl ve demokratik seçimler, yasama meclisinin çalışmalarını destekleyen ve Tunus halkı arasında anayasal sürecin onayını garanti altına alan Dörtlü sayesinde yapıldı. Dörtlü, vatandaşlar, siyasi partiler arasında barışçıl diyaloğun önünü açtı, aynı zamanda siyasi ve dini farklılıklara uzlaşma temelinde çözümler bulunmasına yardımcı oldu. Dörtlü'nün sağladığı geniş tabanlı ulusal diyalog, Tunus'ta şiddet olaylarının önüne geçerek Alfred Nobel'in vasiyetinde belirttiği barış çabalarına örnek teşkil etti."

Açıklamada, Tunus'ta Bin Ali'nin diktatörlüğünün Ocak 2011'de devrilmesinden sonra yaşanan gelişmelerin, birçok sebepten dolayı emsalsiz ve dikkate değer olduğu belirtildi.

TUNUS DEMOKRASİSİNİN KORUNMASININ TEMİNATI

Tunus'taki gelişmelerin, İslamcı ve seküler siyasi hareketlerin ülkenin yararına yönelik önemli sonuçlar elde etmek için birlikte çalışabileceğini gösterdiği ifade edilen açıklamada, Tunus örneğinin, diyaloğun ve çatışmaların belirgin olduğu bir bölgede ulusal aidiyetin değerini vurguladığı kaydedildi.

Açıklamada, Tunus'taki değişimin, sivil toplum kuruluşlarının ülkenin demokratikleşmesinde hayati bir rol oynayabileceği ve bu sürecin, zor koşullarda bile özgür seçimlere ve barışcıl güç değişimiyle sonuçlanabileceği ifade edildi.

Tunus Ulusal Diyalog Dörtlüsü'nün bu başarıda ve Yasemin Devrimi'nin kazandırdığı değerlerin kaybedilmemesinde en önemli payın sahibi olduğu vurgulandı.

Açıklamada, Norveç Nobel Komitesi'nin, önemli siyasi, ekonomik ve güvenlik sorunlarla karşı karşıya olan Tunus'un bu ödülü almasının ülkede demokrasinin korunmasının teminatı ve Ortadoğu, Kuzey Afrika ve dünyanın geri kalanında barış ve demokrasiyi teşvik edenler için bir ilham olmasını umduğu kaydedildi.

Açıklamada "Her şeyden önce ödül, büyük zorluklara rağmen ulusal bir kardeşlik için zemin hazırlayan Tunus halkını cesaretlendirmeyi amaçlamaktadır. Diğer ülkelerin Tunus'u örnek alması umulmaktadır" denildi.

Nobel Barış Ödülü sahibi olan Dörtlü, 8 milyon İsveç Kronu (yaklaşık 3 milyon lira) tutarındaki ödülünü de alacak. Nobel Ekonomi Ödülü'nün sahibi ise 12 Ekim'de belli olacak.

Bilim dünyasının en prestijli ödülü için adaylar, her bir alan için oluşturulan komite üyeleri tarafından belirleniyor. Akademi üyelerinin yaptığı oylamada da oyların çoğunu alan aday, ödülün sahibi oluyor.

NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜ

1901 ve 2014 yılları arasında 95 kez Nobel Barış Ödülü verildi. 103 kişi ve 25 örgüte layık görülen ödüllerden 29'u iki kazanan arasında paylaştırıldı. Nobel Barış Ödülü, tarihinde sadece iki kez 3 kişiye verildi: 1994'te Yaser Arafat, Şimon Perez ve Yitzak Rabin, 2011'de ise Ellen Johnson Sirleaf, Leymah Gbowee ve Tevekkül Karman Nobel Barış Ödülü'nün sahibi oldu.

Uluslararası Kızılhaç Komitesi 1917, 1944 ve 1963'te 3 kez, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği ise 1954 ve 1981'de 2 kez Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.

Nobel Barış Ödülü'nü kazanan 100 kişiden 16'i kadındı: Bertha von Suttner (1905), Jane Addams (1931), Emily Greene Balch (1946), Betty Williams ve Mairead Corrigan (1976), Rahibe Teresa (1979), Alva Myrdal (1982), Aung San Suu Çii (1991), Rigoberta Menchu Tum (1992), Jody Williams (1997), Şirin Ebadi (2003), Wangari Maathai (2004), Ellen Johnson Sirleaf, Leymah Gbowee ve Tevekkül Karman (2011) ve Malala Yusufzay (2014).

Nobel Barış Ödülü'nün en genç sahibi, geçen yıl 17 yaşındayken ödülü alan Malala Yusufzay oldu. 1995'te Nobel Barış Ödülü'ne layık görülen 87 yaşındaki Joseph Rotblat ise Barış Ödülü'nü alan en yaşlı kişi olarak tarihe geçti.

LE DUC RHO ÖDÜLÜNÜ ALMADI

ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger ile 1973'te Nobel Barış Ödülü'ne layık görülen Vietnamlı siyasetçi Le Duc Tho, ödülü reddetti. Vietnam Savaşı'na son veren barış anlaşmasına yaptığı katkı nedeniyle ödüle layık görülen Le Doc Tho, ülkesindeki durumu öne sürerek ödül alacak durumda olmadığını belirtti.

Alman gazeteci Carl von Ossietzky, Myanmarlı muhalif lider Aung San Suu Çii ve Çinli insan hakları savunucusu Liu Xiaobo ise gözaltında ya da hapiste oldukları için ödül törenine katılamadılar.

NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜ MADALYASI

Nobel Barış Ödülü'nü kazananlara ödüllerinin takdim edildiği törende bir de İsveçli sanatçı Gustav Vigeland tarafından tasarlanan madalya veriliyor. Madalyanın bir tarafına Alfred Nobel, diğer tarafına ise kardeşlik bağını temsil eden üç erkek figürü nakşedilmiş.

Madalyada aynı zamanda "Pro pace et fraternitate gentium" ifadesi yer alıyor. Latince ifade, "İnsanlığın barışı ve kardeşliği için" anlamına geliyor.

2000'DEN BU YANA NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜ'NÜ KAZANANLAR

2000: Kim Dae Jung (Güney Kore)

2001: Birleşmiş Milletler, Kofi Annan

2002: Eski ABD Başkanı Jimmy Carter

2003: Şirin Ebadi (İran)

2004: Wangari Maathai (Kenya)

2005: Muhammed El Baradei (UEAK)

2006: Muhammed Yunus (Bangladeş)

2007: Al Gore (ABD) ve Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli

2008: Martti Ahtisaari (Finlandiya)

2009: Barack Obama (ABD)

2010: Liu Şiaobo (Çin)

2011: Ellen Johnson Sirleaf, Leymah Gbowee ve Tawakkul Karman

2012: Avrupa Birliği

2013: Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (KSYÖ)

2014: Kailash Satyarthi (Hindistan) ve Malala Yusufzay (Pakistan)