Nette aşk meşk işleri

Eş bulmak için geleneksel yöntemlerin terk edilmeye başlandığı günümüzde, teknoloji 7 gün 24 saat insanların yalnızlıklarına çare oluyor. Özellikle internetin yaygınlaşmasıyla çöpçatanlık, artık büyük bir sektöre dönüştü. Hatta çöpçatanlık şirketlerine duyulan ilgi kısa bir süre önce Amerika'da, bir "Çöpçatanlık Enstitüsü" açılmasına bile neden oldu. Farklı kolları ile beraber her geçen gün büyüyen çöpçatanlık kendine sanal ortamda önemli bir yer edinmiş durumda. 2005'te Amerika'da online arkadaşlık sitelerinin oluşturduğu pazar 494 milyon dolara ulaştı. 2006’da 521 milyon dolar olması beklenen pazarın geliri ACNielsen raporlarına göre, 2008'de 642 milyon dolara ulaşacak.

Türkiye'de "Saklambaç", "Biz Evleniyoruz" gibi yarışma programları ile aşına olmaya başladığımız çöpçatanlık "siberalem.com", "evlilikoyunu.com", "yonja.com" gibi internet sitelerinin açılmasıyla daha profesyonel bir sektörün de adımları atıldı. Pazarın büyüklüğüne dair net rakamlar olmasa da sadece sanal çöpçatan pazarının yıllık 10 milyon dolar civarında bir ciroya sahip olduğu tahmin ediliyor. Türkiye'nin önemli sitelerinden biri olan e-kolay.net'in Portal Genel Müdürü Hakan Gönenli'ye göre, internet kullanıcı sayısı arttıkça sanal pazar daha da büyüyecek.

Büyük oyuncular da pazarı fark etti
2002’de hizmete sundukları e-kolay.net arkadaş’ın üye sayısının 1.5 milyonu bulduğunu söyleyen Gönenli, servisi aylık düzenli olarak kullanan aktif üye sayısının ise 500 binden fazla olduğunu ifade ediyor. Yüzde 48’i 18-25, yüzde 22’si 26-30, yüzde 21’i 31-40 yaş aralığında olan e-kolay.net arkadaş üyelerinin üçte ikisi erkek. Üyelerin yüzde 60'ı üniversite ve üstü mezunu. Gönenli'ye geçmişte sohbet, forum gibi iletişim kanallarını kullanarak "arkadaşlık" eden internet kullanıcılarının, bugün birbirlerini davet ettiklerini, referans olduklarını, "online networking" ortamlarında zaman geçirdiklerini söylüyor. Gönenli, "İnsanlar bu ortamlarda bir gruba, bir yaşam tarzına ait olmanın verdiği ayrıcalıkla, kendilerini daha güvende, dolayısıyla daha rahat hissedebiliyorlar. Dolayısıyla, arkadaşlık ve hızlı çoğalan 'networking' siteleri internetin en büyük gelir kapılarından biri konumunda. Bu alandaki niş sitelerin yanı sıra büyük oyuncular da sürekli büyüyen bu pazarı farketmiş durumda" diyor.

Alternatif evlendirme merkezleri yaygınlaşıyor
İnternetle arası olmayanlar ise çöpçatanlık sektörünün daha farklı bir mecrasına yönelmiş durumda: Evlendirme merkezleri. Türkiye'de henüz birkaç merkez var. Bunlardan ilki 1999 yılında kurulan Aile Yapı Merkezi. 3 bin 400 üyesi olan merkez bugüne kadar 81 çifti evlendirmiş. Merkezin en yaşlı üyesi 82 en genci ise 22 yaşında. Yüzde 67'si üniversite mezunu olan üyelerin arasında diplomat, genel müdür gibi üst düzey yöneticiler bile var. Kayıt olmak için 160 YTL, her yeni adayla tanışmada ise 20 YTL ödeniyor. Eşleştirmeler özel bir programla yapılıyor. Eğer ben bilgisayar programına güvenmiyorum katalogdan kendim seçeceğim diyorsanız 250 YTL'yi gözen çıkarmanız gerekiyor. Evlenmeyi başarabildiyseniz merkeze 100 dolar daha ödeme yapıyorsunuz. Merkeze başvurmak için bekar ve 18 yaşını doldurmuş olmanız yeterli. Aile Yapı Merkezi'nin sahibi Haluk Tin, haftada 50 ile 80 üye geldiğini söylüyor. Tin, internetteki arkadaşlık siteleri işlerinizi etkiledi mi sorusuna şu şekilde yanıt veriyor: "Bizim üye sayımız sürekli artıyor. Çünkü insanlar internette geçiçi arkadaşlar buluyorlar. Bu yüzden bizim sistemimiz daha güvenli." Üyelerin yüzde 60'ının İstanbul, yüzde 40'ının ise Anadolu'nun diğer şehirlerinden geldiğini ifade eden Tin, üyelerin çoğunun 45-57 yaş arasında olduğunu belirtiyor. Üyelerin kaynaşmalarını sağlamak için "Tanıştırma Günleri" düzenleyen Aile Yapı Merkezi, üyelerini bu hafta sonu Kumkapı'da biraraya getiriyor.

10 kişiden biri ziyaret ediyor
Amerika'da yapılan araştırmalara göre her 10 internet kullanıcısından biri çöpçatanlık sitelerine mutlaka uğruyor. Bu siteleri ziyaret edenlerin sayısı ise aylık 40 milyon civarında. Giderek büyüyen sektördeki şirketler ve siteler psikologlarla çalışarak danışmanlık hizmeti bile veriyor.

Site isimlerini tek tek satın aldı
İnternette son dönemin dikkat çeken arkadaşlık siteleri arasında üç büyük şehre yönelik olarak hazırlanan İstanbul.net, Ankara.net ve İzmir.net yer alıyor. Bu sitelerin fikir babası ise www.itiraf.com'un kurularından Ersan Özer. Özer, sitelerin isimlerine önemli bir yatırım yapmış ve İstanbul.net'i ABD'de yaşayan bir Türkten 35 bin dolara, Ankara.net'i Hawaai'de yaşayan bir İsveçliden 20 bin dolara, İzmir.net'i ise Kanada'da yaşayan bir Türkten bin dolara satın almış.

Özel bir üyelik sistemi var
Yaklaşık 3 yıl önce 300 üyeyle kurulan "yonja.com" iki yılda 15 bin üyeye ulaşmış. Şimdi ise siteye ayda 100 bin kişi üye oluyor. Günde birkaç kez girenler göz önüne alındığında site günde ortalama 225 bin kez tıklanıyor. Yüzde 65’i erkek, yüzde 35’i kadın olan üyelerin yüzde 85'i 18-30 yaş aralığında. Siteye üye olmak ücretsiz. Ancak özel bir üyelik sistemi de var. Gold üyelik adı verilen bu sistemde 7 gün için 3.95, 30 gün için 6.95, 90 gün için 13.95 ve 180 gün için 19.95 euro ödemek gerekiyor.

Orkut, Brezilya’da sözlüklere girecek
Türk bilgisayar mühendisi Orkut Büyükökten'in Google desteğiyle açtığı arkadaşlık sitesi, Brezilya'da kültürel bir fenomene dönüştü. Öyle ki, ülkede gündelik hayatı www.orkut.com sitesi yönlendirir oldu. New York Times gazetesi, Büyükkökten’in kurduğu internet sitesinin üye sayısının dünya çapında 15, Brezilya'da ise 11 milyona ulaştığını yazdı. Bu, yalnızca 12 milyon insanın evinde internet erişimine sahip olduğu Brezilya için çok büyük bir rakam. Orkut, Brezilya'da öyle popüler ki, Orkut sözcüğü sözlüklerin yeni baskılarına girecek. Brezilya medyası, müzik grupları ve oyuncuların popülaritesini, Orkut'ta onlara adanmış hayran grubu sayısına bakarak ölçüyor. Rio de Janeiro'nun gözde komedi şovu Surto, Orkut'a referanslarla dolu. New York Times gazetesinin haberinde, arama motoru Google’ın 2004 yılında "www.orkut.com" adlı internet sitesinin Portekizce versiyonunu arşivine eklemesiyle birlikte Brezilya'da üye sayısının tavan yaptığı belirtildi.

Davetiyeli internet
Google'ın desteğini arkasına alan Orkut Büyükkökten'in sosyal dayanışma sitesinin, "çocuk pornosu" , "aşırı milliyetçilik", "Yahudi karşıtlığı"nı destekleyen gruplara ve değişik internet sitelerine ev sahipliği yaptığı iddiasıyla, yayınları yakın takibe alınmıştı. Sadece başka bir üyenin davetiyle girilebilen bir "internet cemaati" olan Orkut'un popülaritesi, istenmeyen sonuçlara da yol açabiliyor. Site çocuk pornosu, pedofili, ırkçılık ve anti-Semitizm yanlısı gruplar için bir çekim merkezi konumunda. Geçen yıl kurulan SaferNet Brasil adlı sivil toplum kuruluşu, Orkut'taki insan hakları ihlallerinin izini sürerek sitedeki yasa dışı etkinlikleri ilan etmeye başladı. Orkut fanatikleri ise bu haberlerden çok, izini kaybettiği arkadaşlarını bulmakla ilgileniyor. Kimse Orkut'un Brezilya'da nasıl bu kadar yaygınlaştığına ilişkin fikir sahibi değil. Orkut Büyükökten, 2005'te bir Brezilya gazetesine verdiği röportajda bunun Brezilyalılar'ın arkadaş canlısı insanlar olmasından kaynaklanabileceğini söylemişti.

Referans