Nedir bu mahalle baskısı?

Günlerdir herkesin ağzında bir "mahalle baskısı" kavramıdır gidiyor. Türkiye ilk olarak bu kavramla Siyaset Bilimci Prof. Şerif Mardin'in ağzından duydu.

İşte yine Mardin'in ağzından mahalle baskısı kavramı:

Mahalle baskısı nedir?

 “Mahalle baskısı” bilinmeyen ve sosyal bilimce ifade edilmesi çok zor olan bir havadır.

Siz bu "mahalle baskısı" kavramını nasıl buldunuz?

Ailemde, özellikle de Ebulala Mardin Bey’den “ham sofu” diye geniş kullanımı olan bir tabir işitiyordum. Yaptığım iş bunu değiştirerek kullanmaktan ibaret. “Mahalle baskısı” diyerek önemli bir sosyal olguyu anlamada ilk adımı atmış oluyorum. Sosyal bilimciler bu kavramı araştırırlarsa çok isabetli olur.

 “Mahalle baskısı” dünyada da kullanılan bir kavram mı?

Hayır kullanılmıyor. Onun yerine “fondamantalist” kavramı bunların hepsini örtüyor.

Siz neden bu kadar çok ilgilisiniz bu kavramla?

“Mahalle baskısı” kavramıyla ilgilenmemin nedeni Jön Türklerin bu konudaki korkularını merak etmemdir. İttihat ve Terakki Partisi döneminde bir grup aydın İslam’ın müesseseler üzerindeki etkilerini kaldırmak istiyordu. İkinci grup ise dindardıla dindar olmalarına ama kendi estetik duygularından farklı bir davranış tarzı olarak gördükleri “mahalle İslamı”ndan ürküyorlardı.

Mahalle baskısıyla AKP arasında kurduğunuz ilişki nasıl?

Türkiye’de “mahalle baskısı” diye bir şey var. Jön Türklerin en çok korktuğu şeylerden biri de oydu. Dediğim gibi “mahalle baskısı” bilinmeyen ve sosyal bilimce ifade edilmesi çok zor olan bir havadır. Bu havanın AKP’den bağımsız olarak Türkiye’de yaşadığına inanıyorum. Dolayısıyla AKP değil de, bu havanın gelişmesine müsait şartlar oluşursa o zaman AKP de bu havaya boyun eğmek zorunda kalacaktır.
Bu havanın İran Devrimi’nde çok etkili olduğuna inanıyorum. Türkiye’de de çıkabilir bir gün. 10-20 sene öncesine kıyasla daha az şansı var ama bugün o havayı pompalayan başka şeyler, tuhaf oluşumlar, birtakım olaylar var. Bazı İslami alt-çevreler ortaya çıkıyor. Mahalle havası dediğimiz şeyin bu İslami alt-çevrelerle yeni bir şekil almış olduğuna inanıyorum. Bu yeni şekil AKP’yi döver. Demem o ki AKP uzun vadede, eğer böyle bir hava gelişirse ona biat etmek zorunda kalabilir.

(Şerif Mardin'in söyleşilerinden derlenmiştir)