NATO'da gergin saatler
Abone olFransa, Amerika Birleşik Devletleri'nin olası Irak operasyonu sırasında NATO'nun Türkiye'ye koruma sağlama planını veto edeceğini bildirdi.
Fransa, NATO'nun Irak'ta muhtemel savaş durumunda Türkiye'nin
savunulması için ABD tarafından yapılan talepleri resmen veto etti.
Bir NATO yetkilisi, Fransa'nın, NATO Genel Sekreteri George
Robertson'ın anlaşma için ortaya attığı "sessizlik sürecini"
bozduğunu söyledi. Anlaşma sağlanması için Türkiye saatiyle 11.00'e
kadar 19 üyeli NATO'dan hiç bir itiraz gelmemesi gerekiyordu.
NATO'nun 4. maddesi gereğince NATO üyesi herhangi bir ülkeye
yapılan saldırı, bütün NATO ülkelerine yapılmış sayılıyor.
Fransa'nın başvurusunun NATO'ya ulaşmasının ardından Türkiye saati
ile 11.00'de NATO Olağanüstü Konsey Toplantısı'nın yapılacağı
bildirildi. Bu gelişmelerin üzerine Türkiye, NATO'nun 4. maddesinin
yürürlüğe girmesi için NATO'ya başvurdu. ABD, NATO'nun savaş
durumunda ittifak üyesi Türkiye'ye askeri destek vermesini talep
ediyordu. BELÇİKA DA VETO ETTİ NATO'nun Irak'ta muhtemel savaş
durumunda Türkiye'nin savunulması için ABD tarafından yapılan
talepleri Fransa'dan sonra Belçika da veto etti. NATO Genel
Sekreteri George Robertson'un Perşembe günü sessizce yürürlüğe
koyduğu anlaşma sürecine göre bugün Türkiye saati ile 11.00'e kadar
19 NATO müttefiki ülkeden hiçbirinin karşı çıkmaması halinde
ABD'nin NATO'dan Irak konusundaki lojistik planlamanın başlaması
ile ilgili isteği otomatik kabul edilmiş olacaktı. 4. MADDE TALEBİ
NATO Konseyi, Fransa ve Belçika'nın Irak'ta savaş durumunda
NATO'nun Türkiye'ye askeri destek vermesi konusunda "sessizlik
sürecini" bozmaları üzerine olağanüstü toplantı çağrısında bulundu.
Bu gelişmeler üzerine Türkiye, NATO'nun 4. maddesinin yürürlüğe
girmesi için NATO'ya başvurdu. ABD'nin taleplerinin veto
edilmesiyle 19 üyeli teşkilatta patlak veren kriz dolayısıyla NATO
Konseyi'nin olağanüstü toplantısı Türkiye saatiyle 11.30'da
yapılacak. Diplomatik kaynaklar, "NATO'nun, tarihinin en büyük
krizini yaşadığı" ve "İttifak'ın sadece itibarının değil,
geleceğinin söz konusu olduğu" görüşünde. Fransa ve Belçika, NATO
Genel Sekreteri Robertson'ın sunduğu "sessizlik sürecini" bozarak
Irak savaşında Türkiye'ye NATO koruması planını resmen veto etti.
NATO Genel Sekreteri Robertson, geçen hafta Kuzey Atlantik
Konseyi'ne, Türkiye'nin savunmasına ilişkin bazı öneriler sunmuştu.
Robertson, önerilerin "sessizlik süreci" ile onaylanmasını
öngörmüştü. Veto edilen pakette, ABD'nin lojistik destek talepleri
ile birlikte, Irak'ın komşusu olan tek NATO üyesi müttefik
Türkiye'nin savunmasına ilişkin öneriler bulunuyordu. Türkiye'nin
savunma alanında takviye edilmesi için gerekli planların, NATO'nun
askeri kanadında hazırlanması için "siyasi karar" isteniyordu. Söz
konusu takviye çerçevesinde, Türkiye'ye AWACS uçakları, Patriot
füzeleri ve kitle imha silahlarına karşı korunma yetenekleri
aktarılması da gündemde bulunuyor. TÜRKİYE'DEN, NATO'YA HATIRLATMA
Fransa, Almanya, Belçika ve Lüksemburg, ABD paketinin onaylanmasına
karşı çıktılar. Lüksemburg'un kısa sürede tavır değiştirmesine
rağmen, diğer 3 ülke, vetolarını sürdürdüler. Muhtemel Irak savaşı
durumunda, Türkiye'nin, "savunması" için çeşitli askeri planları
"doğal olarak" yaptığı belirtiliyor. Türkiye, "bir saldırı tehdidi
durumunda" veya "bir saldırıya uğraması halinde", Kuzey Atlantik
Antlaşması'nın 4. ve 5. maddeleri çerçevesinde, NATO
müttefiklerinin katkı yükümlülükleri olduğunu hatırlatıyor. Ankara,
NATO bünyesinde, olası saldırı halinde uygulanacak planların
hazırlanmasını, bu çerçevede Türkiye'ye yapılacak somut katkıların
bildirilmesini arzu ediyor ve bu sayede, kendi savunmasına yönelik
daha sağlıklı planlar yapabileceğini belirtiyor. Kuzey Atlantik
Antlaşması'nın 5. maddesi, bir müttefik ülkenin saldırıya uğraması
halinde "kolektif savunmayı" ve dayanışmayı öngörüyor. Antlaşmanın
4. maddesi ise 5. maddeye bir "ön hazırlık" niteliği taşıyor. Bu
maddeye göre, bir müttefik, "saldırı olasılığını hissetmesi
halinde" konuyu NATO Konseyi'ne getirebiliyor ve savunma
planlamalarının hazırlanması talebinde bulunabiliyor. ABD paketi
onaylanmadığı sürece, NATO'nun askeri kanadı, savunma
planlamalarını başlatmak için ihtiyacı olan "siyasi karar ve
talimatı" alamıyor.