Nasıl oy kullanacaksınız?

Seçmenler, 5 yıl boyunca görev yapacak yerel yöneticileri seçmek için bugün sandığa gidecek. Bugün 43 milyon 500 bin 64 seçmen, 174 bin 355 sandıkta oy kullanacak. Yaz saati uygulamasına, saatlerin 01.00'de bir saat ileri alınmasına bugün geçildi. . YSK yetkilileri, seçmenleri saatlerini ayarlamaları konusunda uyardı. Seçmenlerin oylarını 07.00-16.00 saatleri arasında kullanacağı iller şunlar: Adıyaman, Ağrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır ve Kilis. Oy verme işleminin 08.00-17.00 saatleri arasında gerçekleştirileceği iller ise şöyle: Adana, Afyon, Amasya, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankırı, Çorum, Denizli, Edirne, Eskişehir, Hatay, Isparta, Mersin, İstanbul, İzmir, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kırşehir, Kocaeli, Kütahya, Konya, Manisa, Muğla, Nevşehir, Niğde, Sakarya, Samsun, Sinop, Tekirdağ, Tokat, Uşak, Yozgat, Zonguldak, Aksaray, Karaman, Kırıkkale, Bartın, Yalova, Karabük, Osmaniye ve Düzce. Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde oy verme işlemi saat 08.00'de başlayacak ve YSK'nın o yer için belirlediği bitiş saatinde sona erecek. OY KULLANMADA KİMLİK ŞART Vatandaşlar, seçmen bilgi kağıdı ve kimliklerini göstererek oylarını kullanacaklar. Seçmen bilgi kağıdı bulunmayıp seçmen kütüğünde adı olan seçmenler, oylarını kimliklerini göstermek suretiyle kullanabilecekler. Nüfus cüzdanı, resmi daireler veya KİT'lerden verilen kimlik kartları, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi gibi kimliğini tereddütsüz ortaya koyan resimli, resmi nitelikteki belgeler kimlik olarak gösterilebilecek. Belediyeler ile köy ve mahalle muhtarlarınca düzenlenip onaylanan kimlik bilgileri geçerli olmayacak. Bu belgelerden birini ibraz edemeyen seçmen, oyunu kullanamayacak. Nüfusu 2 bini geçmeyen köylerde belirtilen nitelikte kimlik belgesi veremeyen ve sandık seçmen listesinde adı yazılı olan seçmenin kimliği, sandık kurulunda tanınan 2 seçmenin tanıklığı ile tespit edilecek. HANGİ PUSULA, HANGİ ZARFA Seçmenler, sırasıyla il genel meclisi üyeliği, büyükşehir belediye başkanlığı, belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği, köy veya mahalle muhtar ve ihtiyar heyeti-meclisi üyeliği seçimlerinde oy atacak. Seçmenler, oy pusulalarını; İl genel meclisi üyeliğine ilişkin ''turuncu'' renkli birleşik oy pusulasını ''turuncu'' renkli zarfa, Belediye başkanlığına ilişkin ''mavi'' renkli birleşik oy pusulası ile belediye meclisi üyeliğine ilişkin ''sarı'' renkli birleşik pusulalarının ikisini birlikte ''mavi'' renkli zarfa, Büyükşehir Belediye Başkanlığı'na ilişkin ''beyaz'' renkli birleşik oy pusulasını belediye başkanı ve belediye meclisi üyeleri seçimine ilişkin ''mavi'' renkli zarfa, Köy seçimlerinde köy muhtarı ve ihtiyar meclisi üyelerine ilişkin oy pusulalarının ikisini birlikte ''sarı'' renkli zarfa, Mahalle seçimlerinde mahalli muhtarı ve ihtiyar heyeti üyelerine ilişkin oy pusulalarının ikisini birlikte ''sarı'' renkli zarfa koyacak. NASIL OY KULLANACAĞIZ? Seçmenler, sandık kurulu başkanından alacakları birleşik oy pusulası ve mühürle kapalı oy verme yerine girecekler. Burada oyunu vereceği partinin ambleminin altındaki yuvarlak içerisine ''Evet'' veya ''Tercih'' mührünü basacak olan seçmenler, pusulayı zarfa koyarak sandığa atacaklar. Seçmenler, oylarını sandığa attıktan sonra sandık seçmen listesindeki isimlerinin karşısını imzalayacaklar. 20 SİYASİ PARTİ YARIŞACAK 20 siyasi partinin adayının yarıştığı seçimlerde, toplam 93 bin 353 yerel yönetici belirlenecek. Seçmenler, 16 büyükşehir, 58 büyükşehir (metropol) ilçe, 65 il, 792 ilçe, 2253 belde belediye başkanı ile 31 alt kademe belediye başkanını seçmek üzere sandık başına gidecekler. Seçmenler, seçimde 3 bin 122 il genel meclisi üyesi ile 34 bin 75 belediye meclisi üyesini tespit etmek üzere oy kullanacaklar. 52 bin 929 muhtarın da tespit edileceği yerel genel seçimde, yeni kurulan 12 belediye için de oy verilecek. GEBE, HASTA, ÖZÜRLÜ VE YAŞLILARA ÖNCELİK Seçim günü sandık başına gelen seçmenler, sandık kurulu önüne kurul başkanı tarafından sıra ile birer birer alınacaklar. Gebeler, hastalar, özürlüler ve yaşlılar, sırada bekletilmeden oylarını kullanabilecekler. Sandık başında, seçmene vereceği oy hakkında hiçbir kimse müdahale, telkin veya tavsiyede bulunamayacak. Hiçbir seçmen, oyunu kullandıktan sonra sandık başında kalmayacak. Yardıma muhtaç ve özürlü olanlar ise oylarını birinin yardımıyla kullanacaklar. Ancak bir seçmen birden fazla kişiye yardım yapamayacak. Okuma-yazma bilmeyen seçmenlere, oylarını kullanmaları konusunda başkaları tarafından sandık alanında yardım edilemeyecek. Bu durumdaki kişilere, sormaları halinde, sandık kurulu başkanı tarafından belirlenen çerçeve içerisinde açıklamalarda bulunulabilecek. PARMAKLARA YERLİ MÜREKKEP SÜRÜLECEK Mükerrer oy kullanımını önlemek için, oyunu kullanan seçmenin sol işaret parmağı çıkmayan boya ile boyanacak. Seçmenin sol işaret parmağı yoksa, hangi parmağının boyandığı yazılacak. Hiç parmağı olmayan seçmenin boyun bölgesi mürekkeple işaretlenecek. Sandık kurulu başkanı, oyunu kullananların seçmen bilgi kağıtlarının arkasını imzalayıp mühürleyecek. 1979 yılından bu yana yapılan seçimlerde mükerrer oy kullanımını önlemek için, seçmenlerin parmaklarına sürülen mürekkebi, ilk kez bir Türk şirketi üretti. Mürekkebin, Hindistan'dan ithal edilmesi yerine Fast Hızlı Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Tıp ve Kimya Ticaret Limited Şirketi'nin üretmesiyle yüzde 50 kar sağlandı. Seçim mürekkebinin bu seçimde YSK'ya maliyeti 501 milyar 600 milyon lira oldu. SİLAHLA OY KULLANILMAYACAK Sandık kurulu başkanının çağırdığı zabıta kuvvetleri dışında zabıta amir ve memurları ile resmi üniforma giymiş kimseler ve silah taşıyanlar sandık alanına giremeyecekler. Seçmen olarak o sandıkta oy kullanması gereken subay, astsubay, zabıta amir ve memurları, ancak sivil elbise ile sandık alanına girip oylarını verebilecek. Sandık başında görevli bulunan partili kurul üyeleri, adaylar ve gözlemciler (müşahitler); rozet, amblem veya partisini belirtir herhangi bir işaret taşımayacak. Kışla, karargah, ordugah gibi askeri bina ve tesislere, karakollara ve parti binalarına, muhtarlık odalarına, camilere ve diğer ibadethanelere sandık konulamayacak. OYLARIN TASNİFİ Sandıklar, sandık seçmen listesindeki seçmenlerin tamamı oy kullanmış olsalar dahi, oy verme için belirlenen sürelerin bitiminden önce açılamayacak. Oy verme için belirlenen sürelerin bitiminde sandık başında bekleyen varsa, bunların sayımı yapılarak hepsinin oy kullanması sağlanacak. Önce açılan sandığa ilişkin bütün sayım, döküm, tutanağa geçirme ve tutanakları asma ve ilan işlemleri sonuçlandırılmadan ve torba mühürlenmeden, diğer sandıklar açılamayacak. Aynı zarftan çıkan oylardan bir seçime ait olanının geçersiz olması, diğerlerinin geçersiz sayılmasını gerektirmeyecek. Oy pusulalarının katlanarak zarfa konulması sebebiyle ''evet'' veya ''tercih'' mührü ile oy pusulalarının arkasına basılan sandık kurulu mühür izinin oy pusulasının diğer kısımlarına geçmesi, oy pusulalarını geçersiz kılmayacak. Geçersiz sayılan oy zarfları kesinlikle yakılmayacak. Geçersiz bu oy pusulaları paketlenip, üzeri mühürlenecek ve sayısı yazılacak. Sandık kurulları her seçime ilişkin belgeyi düzenli bir şekilde ilçe seçim kurullarına teslim edecek. ŞİKAYET VE İTİRAZ Sandık kurulu başkanlarının veya bu kurulların yaptıkları işlere, aldıkları tedbirlere ve bunlara benzer sair işlemlerine veya herhangi bir kimsenin kanunun koyduğu yasaklara aykırı davranışlarına karşı, bunların önlenmesi için sandık kurullarına şikayet edilebilecek. Sandık kurullarınca verilen herhangi bir kararın kanuna aykırı olması yüzünden kaldırılması veya kanuna uygun şekle sokulması için, ilçe seçim kurullarına itiraz edilebilecek. Seçimin herhangi bir yerde ''seçim işlemleri nedeniyle'' iptal edilmesi halinde, yenileme seçimi, 6 Haziran 2004 Pazar günü yapılacak. OY VERİRKEN DİKKAT Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'a göre, oy verme günü seçmenlerin belirlenen yasaklara uymamaları halinde alacakları cezalar şöyle: Haksız oy temin edenlere 1 yıldan 3 yıla hapis cezası, Seçmenin oyunu kullanmasına engel olanlara 1 yıldan 4 yıla hapis cezası, Sandık başında oy verme yönünden kendisine yükletilen ödevleri ihtara rağmen yapmayan seçmenlere 500 liradan bin liraya kadar hafif para cezası, Oyunu kullandıktan sonra ihtara rağmen sandık başından ayrılmayan veya herhangi bir müdahale, telkin veya tavsiyede bulunan veya bunlara teşebbüs edenlere 3 aydan 1 yıla hapis cezası, Oy verme sırasında seçme yeterliği olmadığını bildiği halde oy vermeye teşebbüs edenler veya verenlere 2 yıldan 5 yıla hapis cezası, Başkasının adını taşıyarak oy vermeye teşebbüs eden veya verenlere, 3 yıldan 5 yıla hapis cezası, Bir sandıkta oy verdikten sonra başka bir sandıkta oy vermeye teşebbüs eden veya veren kimselere, 3 yıldan 5 yıla hapis cezası.''