NASA aracı Curiosity'nin Mars'ta topladığı örneklerde bulundu yeni keşif heyecanlandırdı

NASA'nın Curiosity gezgini Mars'ın canlı organizmalar için yaşanabilir olup olmadığını belirlemek için neredeyse on yıldır görev yapıyor.

Gezgin tarafından toplanan tortu örneklerinin yeni bir analizi, karbonun varlığını ortaya çıkardı. Bu durum, Kızıl Gezegen’de yaşamın olası varlığına dair olası bir açıklama anlamına geliyor.

Karbon, Dünya'daki tüm yaşamın temelini oluşturuyor
Dünya’da karbon atomları atmosferden toprağa ve atmosfere geri dönerken bir döngüden geçiyor.

Bu nedenle karbon atomları geri dönüşüm döngüleri ile birlikte, Dünya'daki biyolojik aktivitenin temelini oluşturuyor ve bilim insanları tarafından Mars'ta yaşamın olup olmadığını belirlemelerine yardımcı olmak için kullanılabilirler.

Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) adlı dergide yayımlanan yeni çalışmanın bulguları Mars’taki karbonun varlığına ışık tuttu.

Curiosity 9 yıl önce Mars'a indi
NASA’nın Curiosity gezgini, Ağustos 2012'de Mars'taki Gale Krateri'ne indi. Adını Avustralyalı gök bilimci Walter F. Gale'den alan 155 kilometrelik krater, muhtemelen 3,5 milyar ile 3,8 milyar yıl önce bir meteor çarpmasıyla oluştu. Krater, muhtemelen bir zamanlar bir göle sahipti ve şimdi Sharp Dağı adında bir dağ ve antik kaya katmanları içeriyor. 

Mars'tamki karbon nasıl ayrıştırıldı?
Ardından Curisoity, Ağustos 2012 ile Temmuz 2021 arasında krater boyunca tortu örnekleri toplamak için sondaj yaptı. Gezgin topladığı örneklerdeki elementleri ayırmak için bu 24 toz örneğini yaklaşık 850 santigrat dereceye kadar ısıttı. Bu işlem numunelerin metan salmasına neden oldu ve bu daha sonra gezicinin cephaneliğinde başka bir cihaz tarafından analiz edilerek kararlı karbon izotoplarının veya karbon atomlarının varlığını gösterdi.

Pennsylvania Eyalet Üniversitesi'nden çalışmanın baş araştırma yazarı ve yer bilimleri profesörü Christopher H. House, "Karbonun, karbon 12 veya karbon 13 olarak ölçülen iki kararlı izotopu vardır. Karbon 13 bakımından aşırı derecede tükenmiş örnekler, Avustralya'dan alınan 2,7 milyar yıllık tortulara benziyor. Ancak, Mars için bu durumun biyolojik aktiviteden kaynaklandığını söyleyemeyiz. Çünkü Mars, Dünya'dan farklı malzemelerden ve süreçlerden oluşmuş bir gezegen olabilir” diye konuştu.

Mars'taki 3 olası karbon kaynağı
Diğer taraftan, çalışmanın yazarlarına göre Curiosity tarafından toplanan örneklerdeki karbon atomlarının çeşitli ölçümleri, Mars’ın geçmişi hakkında üç senaryo öneriyor. Buna göre, karbonun kökeni muhtemelen kozmik tozdan, karbondioksitin ultraviyole bozunmasından veya biyolojik olarak üretilen metanın ultraviyole bozunmasından kaynaklanıyor.

Ancak, bilim insanlarına göre, bu senaryoların üçü de, Dünya'da yaygın olan süreçlerin aksine, alışılmadık.

İlk senaryo, House'a göre her 100 milyon yılda bir meydana gelen bir galaktik toz bulutundan geçen tüm Güneş Sistemi’ni içeriyor. Parçacık ağırlıklı galaktik toz bulutu, kayalık gezegenlerde soğuma olaylarını tetikleyebiliyor.

House, “Bu durum fazla toz birikimine neden olmaz. Bu biriktirme olaylarından herhangi birini Dünya’nın geçmişinde bulmak zor” dedi.

Ancak, araştırmacılara göre böyle bir olay sırasında, kozmik toz bulutunun, sıvı suya sahip olabilecek eski Mars'taki sıcaklıkları düşürmesi olası bir durum. Düşen sıcaklıklar Mars'ta buzulların oluşmasına ve buzun üzerinde bir toz tabakası kalmasına neden olabilirdi. Buz eridiğinde, karbon içeren tortu tabakası kalacaktı.

İkinci senaryo, Mars'taki karbondioksitin ultraviyole radyasyon nedeniyle formaldehit gibi organik bileşiklere dönüştürülmesini içeriyor. 

Üçüncü senaryo ise Mars’taki karbonun biyolojik köklere sahip olması. Dünya'da bu tür tükenmiş karbon ölçümü yapılsaydı, mikropların biyolojik olarak üretilen metan tükettiğini gösterecekti. Curiosity daha önce Mars'ta metan tespit etmiş olsa da, metanın kaynağı ile ilgili çalışmalar sürüyor.

Araştıramacılar, aynı zamanda metanın ultraviyole ışıkla etkileşime girerek Mars yüzeyinde bir karbon izi bırakmasının da mümkün olduğunu bildirdi.

Curiosity bir ay sonra tekrar örnek almaya gidecek
Son olarak Curiosity gezgini, yaklaşık bir ay içinde örneklerin çoğunu topladığı alana geri dönecek ve bu, bu ilgi çekici yerden tortuları analiz etmek için bir şans daha sağlayacak.

House, "Bu araştırma, Mars'ın keşfi için uzun süredir devam eden bir hedefe ulaştı. bize, en önemli jeoloji araçlarından biri olan farklı karbon izotoplarını inceleme olanağı veriyor” dedi.