MİT eski Müsteşarı Yeşil'i anlattı

Altı yıl Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı yaptıktan sonra Türkiye’nin Paris Büyükelçisi olarak görev yapan Sönmez Köksal, 4 yıl görev yaptığı Paris’ten çağrılınca emekliliğini istedi ve İstanbul Ticaret Üniversitesi’nin mütevelli heyet başkanlığını üstlendi. Işık Üniversitesi’nde de öğretim üyesi olarak “jeopolitik, ekonomik ve siyasi sorunlar, karar alma süreçleri” konularında doktora dersleri verecek olan Köksal, burada bir “think tank” (araştırma merkezi) kurmayı da planlıyor. 1992’de Cumhurbaşkanı Turgut Özal ve Başbakan Süleyman Demirel’in mutabakatıyla MİT Müsteşarlığı’na getirilen ilk sivil isim olan ve uzun bir görev süresi yaşamasına rağmen 1997’de görevden alınması ani olarak gelişen Sönmez Köksal, çeşitli konulardaki sorularımızı cevaplandırdı. Onun MİT’in patronu olduğu dönemde çok önemli bir proje yürürlüğe kondu. PKK lideri Abdullah Öcalan, MİT’in organize edeceği bir suikastla öldürülecekti. Ancak, Öcalan 6 Mayıs 1996’da Şam’da, 27 Kasım 1996 günü ise Bekaa Vadisi’nde yapılan bombalı suikast girişimlerinden kurtuldu. Sönmez Köksal, “Acaba MİT, Öcalan suikastı girişimlerinde başarılı olabilir miydi?” sorusu üzerine “yazılmamak kaydıyla” bile olsa konuşmak istemedi. Ancak, “Yapılabilir miydi?” şeklindeki ikinci soruya, bir süre suskun kaldıktan sonra, “Yapılabilirdi...” cevabını verdi. Bakışlarındaki anlam, bu operasyonların “içeriden” kaynaklanan sebeplerle başarısız olduğunu yansıtmaktaydı. MİT bu operasyonlarla meşgulken, Emniyet o tarihte MOSSAD ile müşterek bir başka projeyi yürürlüğe koymuştu. Sönmez Köksal, “Öcalan’a yönelik her iki operasyonda da görev almış olan Yeşil kod adlı Mahmut Yıldırım’ın göreve gidiş yazılarını siz imzalamışsınız...” sorusu üzerine şu cevabı verdi: “Olabilir. Ben imzalamışsam nereye gitmiş? Afganistan’daki adamı (Şah Mesut) nasıl öldürdüler? Kameraya bomba koydular. Bu işlerde işte böyle ölüme gidecek adam lazım. Sizi göndersem gider miydiniz?” Dönemin Başbakanı Mesut Yılmaz, yanında Başbakanlık Teftiş Kurulu Başkanı Kutlu Savaş ile birlikte MİT’i ziyaret etmiş ve Kutlu Savaş, MİT’ten Yeşil gibi elemanların hesabını sormuştu. Sönmez Köksal’ın Savaş’a cevabı şöyle olmuştu: “Siz MİT’in her zaman saygın kişilerle mi çalıştığını sanıyorsunuz?” Bu olayı hatırlattığımız Sönmez Köksal, aynı tartışmanın 1990’lı yıllarda Amerika’da da yapıldığını, istihbarat örgütü CIA’nın içinde bu tip adamlarla ilişkisi olan kişilerin CIA’dan atıldığını söyledi ve şöyle devam etti: “CIA’da temizlik harekâtı yaptılar. Ama gördünüz, Amerika 11 Eylül’ü yaşadı. Haberi kimden alacaksın? O dünyanın içindeki insanlardan.” 1986–90 arasında, Körfez Savaşı’nın az öncesine kadar Bağdat büyükelçisi olarak görev yapan Sönmez Köksal, Irak savaşı etrafında da ilginç değerlendirmeler yaptı. Sönmez Köksal’a göre Amerika, Irak savaşı ile bölgenin geleceğini de dizayn etmeyi planlıyor. Çünkü önümüzdeki 20–25 yıla kadar Çin dahil dünyada hiçbir rakibi yok. Dolayısıyla savaş sonrasındaki Irak yapılanmasının bölgedeki monarşileri de etkileyeceğini öngörüyor. Tanıdığı Saddam’ın sürgüne gitmeyi kabul edeceğini sanmadığını, savaşın da zannedildiği gibi uzun sürmeyeceğini belirtiyor. Ancak Köksal’a göre, Saddam’dan sonra Irak’ta dışarıdan getirilecek isimlerle krallık tesis edilmesi doğru değil. Yeni yapıya bu ülkedeki vatansever güçler karar vermeli. Bu role aday kurum olarak da Irak ordusunu görüyor.