Mısır: Anayasa taslağı bölünmüşlüğü artırdı

Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi yeni anayasanın ülkeyi bunalımdan çıkarmasını umuyorsa da, taslak, mevcut bölünmüşlüğü ve çatışma ortamını daha da yoğunlaştıracağa benziyor.

Yeni anayasa taslağı, mecliste 16 saat süren oturum sonunda çıkarıldı. Amaç Mursi'nin tartışmalar yaratan yeni yetkilerini sorgulayan mahkemelerin, herhangi bir hukuki adım atmasının önüne geçmekti.

Meclisteki oturumu liberallerin çoğu boykot etti. Liberal siyasetçilerden Nobel Barış Ödülü sahibi Muhammed el Baradey, yeni anayasa metninin "tarihin çöplüğüne gideceğini" söylerken, Müslüman Kardeşler, anayasa taslağına büyük destek verdi.

Anayasanın en tartışmalı noktasında, "Mısır'da, yasalara, şeriat kurallarının yol gösterici olacağı" belirtiliyor. Bu ifade, Hüsnü Mübarek yönetimi sırasında geçerli olan anayasadaki ifadeyle aynı.

Ancak liberaller, özgürlükleri engelleyebileceğini ve ülkeyi daha çok İslamcılığa götürebileceğini düşündükleri diğer bazı maddeler konusunda kaygılı.

Eşitlik kaygıları

Anayasa taslağında, Sünnilik konusunda başlıca otoriye kabul edilen el Ezher Üniversitesinin, şeriatla ilgili her türlü konuda danışılacak makam olduğunu da vurguluyor. Birçokları bunun, dini liderlere, yasaların yapılmasında çok fazla söz hakkı vermesinden korkuyor.

Bir başka maddede de, devletin, "Mısır ailesinin gerçek yapısını koruyacağı, ahlaki temellerini ve değerlerini teşvik edeceği" kaydediliyor.

Liberaller, bununla da, İslamcılara, kendi görüşlerini ülkedeki yaygın kültüre dayatma yetkisi verileceğinden korkuyor.

Devletin sanat, bilim ve edebiyatı desteklemekle görevli olduğu ve bunların topluma yararlı olacak şekilde yürütüleceği yolundaki madde de, rahatsızlık yaratıyor.

Yeni anayasa taslağında kadın ve erkeklerin eşit olduğunu özellikle kayda geçiren belli bir madde bulunmuyor. Taslakta, "bir kadın ailesine olan görevleriyle, iş hayatı arasında bir denge kurmalıdır" ifadesi yer alıyor.

Bir başka maddede, Muhammed Peygamber ile diğer peygamberlere hakaret edilmesi veya karalayıcı ifadeler kullanılması yasaklanıyor.

Mısır'ın yeni anayasa taslağı şimdi Cumhurbaşkanı Mursi'nin onayına sunulacak. Cumhurbaşkanın Aralık ortasında halk oylamasına gitmesi olasılığı var.

Mursi'nin muhalifleri halk oylamasını boykot edip etmeyeceklerine karar vermek durumunda.

Son parlamento seçimlerinin sonuçlarına bakılırsa, İslamcılar Mısır'da azınlıkta görünüyor. En azından ezici bir çoğunlukları yok. Ancak liberal kanattan çok daha iyi örgütlenmiş durumdalar ve yandaşlarını sandık başına götürmekte daha etkili oluyorlar.

Bir diğer soru da, yargıçların, yasaların öngördüğü şekilde halk oylamasının denetlenmesine katılıp katılmayacakları. Yargıçların birçoğu katılmayı reddedecek olsa da, hükümet, yargı makamı içinde, halk oylamasını gerçekleştirecek sayıda taraftarı olduğunu umuyor.

Liberal liderlerden bir diğeri, eski cumhurbaşkanı adaylarından Hamdin Sabbahi de, Muhammed Mursi'yi "Mısır'ı daha büyük bölünmelere ve çatışma ortamına itmekle" suçladı.

Sabbahi, televizyondaki bir mülakatında, "İnsanlar diktatörce bir beyanatla, halkın tümünü temsil etmeyen bir anayasa arasında seçim yapmak zorunda bırakılmamalı" dedi.

Sorunlu gelecek

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün (HRW) Orta Doğu ve Kuzey Afrika müdür yardımcısı Joe Stork da, "kurucu meclis liderlerinin kusurlu ve tutarsız bir taslağı oylamaya götürmesi, temel hakları güvence altına almak ya da hukukun üstülüğüne saygı gösterilmesini sağlamak için doğru bir yol değil." dedi.

Stork, "temel haklar ve güvenceler konusundaki ciddi kaygılara yanıt verilmeden, bir taslağı aceleyle geçirmeye çalışmak, ilerde düzeltilmesi kolay olmayacak, büyük sorunlar yaratacaktır" dedi.

Ancak Müslüman Kardeşler örgütünün önde gelen isimlerinden Essam el-Erian anayasa taslağını savundu ve "bu anayasa, Mısır halkı içindeki farklı unsurları termsil ediyor. Erkek kadın, tüm Mıslırlılar bu anayasada kendilerini bulacak." dedi.

Mısır'da bugün ve yarın, yeni gösteriler yapılır ve planlanırken, önümüzdeki günler ve haftalarda da, gelecek hakkında derin bir bölünmüşlük içinde olan ülkede, sokak gösterilerinin ve belki de çatışmaların süreceği düşünülüyor.