Milyonlarca çalışanı etkiliyor! 5 yılı kaçırana ödeme yok

Yıllık izinlerle ilgili ortaya çıkan 5 yıllık zaman aşımı detayı… Çalışanlar dikkat! İşçiler her ne sebeple olursa olsun işten ayrıldığında kullanılmayan izin ücretini alır. Ancak işverenler bazen ödeme yapılmaması adına çeşitli yöntemlere başvuruyor. Bu kapsamda izin parasını talep etmek için 5 yıllık sürenin kaçırılmaması gerektiği ifade ediliyor.

Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre, işçinin yıllık iznini kullandığının ispat yükü işverene aittir. İşveren, yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile kanıtlamak zorundadır. Bazı işveren, fiilen kullanılmayan izinler için işçiden yazı alabiliyor. Yargıtay, bu tür belgelere rağmen iznin fiilen kullanılıp kullanılmadığının belirsiz olduğu durumlarda mahkemelerce işçinin beyanının sorulması gerektiği yönünde kararlar veriyor.

İşçi kullanmadığı iznin parasını işten ayrıldığında alabilir. İş akdinin ne suretle sona erdiğinin hiçbir önemi yoktur. İşçi işverence haklı bir sebeple işten çıkartılsa, kabahat işlediği için iş akdi sona erdirilse de kullanılmayan izin parası son ücret üzerinden ödenir. İşten ayrıldıktan sonra izin parasının 5 yıl içinde işverenden talep edilmesi gerekiyor. İşveren ödemediği takdirde 5 yıllık süre içinde dava açılmalı. Beş yıllık zamanaşımı süresi dolduktan sonra izin parası alınamaz.

İşini kaybetmemek için, iznini kullanmadığı halde işverenin baskısıyla belge imzalamak zorunda kalan işçinin, işten ayrıldığında izin parası talep edebilmek için kanıt toplaması gerekir. Hile ile yıllık ücretli izinli gösterilen günlerde fiilen çalıştığını kanıtlayan işçi dava açarak hakkını alabilir.

İzin parası hesaplama

Kullanılmayan yıllık iznin parası, ödemenin yapıldığı aydaki prime esas kazanç matrahına dahil edilir. Aylık toplam matrah asgari ücretin 7,5 katı ve altında ise brüt izin ücretinden yüzde 14 sosyal güvenlik primi, yüzde 1 işsizlik sigortası primi, gelir vergisi ve damga vergisi düşüldükten sonra kalan net tutar üzerinden ödeme yapılır.
Aylık toplam matrahın asgari ücretin 7,5 katını aşan kısmı prim kesintisine tabi tutulmaz. Bu kısımdan sadece gelir vergisi kesilir.

En az 10 gün blok izin

Kanuna göre yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez. Ancak kanun, tarafların anlaşması halinde bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere, bölümler halinde kullanılmasına izin veriyor. Uygulamada ise genellikle işverenin dediği oluyor.
İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler ya da hastalık nedeniyle verilen izinler yıllık izne mahsup edilemiyor.

İzin süresi, işçinin hizmet süresine göre belirleniyor. İşe başlandığı günden itibaren deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış işçiler, izne hak kazanıyor. Çalışma süresi 1-5 yıl arasında olanlara 14, 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20, 15 yıldan fazla olanlara 26 günden az izin kullandırılamaz.

18 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük işçiler, çalışma süreleri kaç yıl olursa olsun yıllık en az 20 gün izin hakkına sahiptir.

İşçilerin yıllık izin sürelerinin hesaplanmasında, aynı işverenin işyerlerindeki hizmet süreleri dikkate alınır. Bankalar veya çok şubeli şirketlerin farklı işyerlerinde geçen hizmet süreleri, yıllık iznin hesabında birleştirilir.