Milli arşiv kanunu TBMMde

Tasarıyla, Başbakanlığa bağlı Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, arşivlerde bulunan arşiv belgeleri ile arşivlik belgelerin tespitine, korunmasına, milli menfaatlere ve kamu yararına uygun olarak kullanılmasına ve saklanması gerekli görülmeyen belgelerin ayıklama ve imhasına yetkili olacak.

Cumhurbaşkanlığı, TBMM, Genelkurmay, Milli Savunma Bakanlığı ve MİT dışındaki tüm kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile Türkiye Kızılay Derneği ve Türk Hava Kurumu kanun kapsamına alınıyor. İstisna tutulan kurum ve kurumların, kanunda öngörülen esasların uygulama ve denetimleri kendi organlarınca yapılacak. Bu kurumların arşiv belgelerini Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü'ne devredip, devretmeyecekleri hususu da isteklerine bağlı tutulacak.
Diğer taraftan, yürürlükte bulunan 3473 sayılı Kanun uyarınca halen kapsam dışında bulunan İçişleri ve Dışişleri bakanlıkları da kapsam içine alınıyor.

GÖREVLERİ...

Milli arşiv politikasının esaslarını belirleyecek olan Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, devlet ve millet hayatını ilgilendiren her türlü bilgi ve belgeleri toplamak, değerlendirmek ve saklamakla görevli olacak. Kamu kurum ve kuruluşları ile özel şahısların elinde bulunan arşiv belgelerini gerektiğinde satın alacak olan Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, bunların tamir ve restorasyonunu yapıp, tasnif ve tercüme edecek, uygun görülenleri ise yayınlayacak.
Kurum, arşiv belgelerinin tahribini önleyecek tedbirleri alacak ve arşiv laboratuvarı kuracak.
Genel Müdürlük bünyesinde, Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Dokümantasyon ve Yayın Daire Başkanlığı, Dış İlişkiler Daire Başkanlığı oluşturulacak.
Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Cumhuriyet dönemine ait; Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı ise Osmanlı dönemine ait arşiv belgelerinin kopyalarını çıkararak, devamlılığını sağlayacak.
Dokümantasyon ve Yayın Daire Başkanlığı, toplumsal ilgi, talep ve duyarlılığı artırmak amacıyla basılı ve görsel yayınlar hazırlayacak, kütüphane veya dokümantasyon merkezi kuracak.
Dış İlişkiler Daire Başkanlığı da uluslararası ve yabancı ulusal arşiv kuruluşları ile ilişki kuracak, bu kuruluşlarla ortak çalışmalar yaparak, ortaya çıkan gelişmeleri ve alınan kararları Genel Müdürlük birimlerine ve ilgili kuruluşlara iletecek. Ayrıca, Türk arşivlerinin tanıtımı amacıyla arşiv müzesi kuracak, uluslararası bilimsel toplantılar düzenleyip, sergi açabilecek.
Genel Müdürlük personelinin eğitim, atama, nakil, sicil, terfi, ücret, emeklilik ve benzeri özlük işlemlerinin yürütülmesi için İnsan Kaynakları ve Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı oluşturulacak.

BELGELER TAHRİP VE TAHRİF EDİLEMEYECEK

Kanun kapsamında bulunan kurum ve kuruluşları, ellerinde bulundurdukları belgeleri tahrip ve tahrif edemeyecekler. Bu belgelerin her türlü zararlı tesir ve unsurlardan korunması ve işlem gördüğü tarihlerdeki asli düzenlerinin bozulmadan saklanması zorunlu olacak.
İmha edilecek belgeler için bunların özelliğine göre, imha listeleri düzenlenecek. Saklanmasına gerek görülmeyen belgeler, başkaları tarafından görülüp okunması mümkün olmayacak şekilde vasfına göre kıyılmak veya tahrip edilmek suretiyle imha edilecek.
Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşlar, arşiv belgelerini saklama süresinin bitiminden itibaren 2 yıl içinde Genel Müdürlüğe teslim etmekle yükümlü olacak.
Arşiv belgeleri, arşivlerden veya bulundukları yerlerden dışarıya çıkarılamayacak. Ancak bu belgeler, sergi ve benzeri bilimsel ve kültürel faaliyetler kapsamında Genel Müdürün izni ile yurt içinde bulundukları yerler dışına veya aynı amaçlarla Dışişleri Bakanlığı'nın görüşü üzerine her türlü hasar, zarar, tehdit veya tecavüz ihtimaline karşı gideceği ülke makamlarından teminat alınmak ve sigortalanmak şartı ile Bakanlar Kurulu'nun izni ile yurt dışına, geçici olarak çıkarılabilecek.

TİCARİ AMAÇLA KULLANILMAYACAK

Genel Müdürlükte veya araştırma hizmeti verilen diğer arşivlerde bulunan, tasnif edilmiş ve son işlem tarihi üzerinden 30 yıl geçmiş arşiv belgeleri araştırmaya açılacak. Gizlilik derecesi verilmiş veya açıklanması halinde milli güvenliğe ve çıkarlara, ülkenin dış ilişkilerine ve kişilerin haklarına zarar verebilecek arşiv belgeleri, Genel Müdürlüğe geçtikten sonra da araştırmaya açılmayabilecek.
Gizlilik dereceli arşiv belgelerinin gizliliklerinin kaldırılmasına, ilgili kurumun görüşü dikkate alınarak mevzuat hükümleri çerçevesinde Genel Müdürlükçe karar verilecek.
Gerçek ve tüzel kişiler, devletle yaptıkları yazışma ve işlemler sonucu oluşan belgeler hariç, devlete ait arşiv belgesi bulunduramayacak, satamayacak, satın alamayacak, ticari amaçla çoğaltamayacak, araştırmaya açamayacak, tahrip ve tahrif edemeyecek.

MÜSADERE OLUNAN BELGELER

Kanun kapsamına giren ve ilgili kanunlara göre suç sayılan bir fiilin işlenmesinde kullanıldığı anlaşılarak müsadere edilen belgeler, hükmün kesinleşmesini takip eden 6 ay içinde Genel Müdürlüğe teslim edilecek.
Çeşitli sebeplerle ilga edilen mükelleflere ait belgeler ile yetkisi devredilen mükelleflere ait olup da devralan kurumca cari işlemlerde kullanılmayan belgeler herhangi bir işleme tabi tutulmadan, özelleştirilen kuruluşlara ait belgeler ise tefrik ve tasnif işlemleri kendilerince yapılmak suretiyle Genel Müdürlüğe teslim edilecek.
Kurumlar, yıl içindeki arşiv faaliyetleriyle ilgili bilgileri ihtiva eden arşiv hizmetleri faaliyet raporunu, müteakip takvim yılının Mart ayı sonuna kadar Genel Müdürlüğe göndermekle yükümlü olacak.