Midye Türk sokak yemekleri kültürünün vazgeçilmezlerinden birisi... Köşe başı tezgahlar kadar evlerde de birçok çeşidi yapılan midyenin içerisinde ne var?.. Midye yemenin sağlık açısından riskleri neler?.. Midye hangi hastalıklara neden oluyor?.. Midyelerin içinde hangi virüsler var?.. Midyenin içinde hangi ağır metal artıkları var?.. Hangi Toksinler var?.. İşte midyeyle ilgili en son gündeme gelen iddia... Birçoğumuzun ayıla bayıla yediği midyenin içinde bulunan etsi besinin bakteri, virüs, mantar ve balık dışkılarının öğütülmüş hali olduğunu biliyor muydunuz? Midyelerin kimi durumlarda zehirlenme ve hastalıklara yol açabilme riski de bulunmaktadır. Bu risk temel olarak 3 nedenden kaynaklanmaktadır: - Midyeler uzun süre bekletildiği için tazeliğini yitirmiş ve bozulmuş olabilir. Taze midye almak için en uygun yöntem midyelerin canlı ve kabuklu olarak satın alınmasıdır. Bu; elle dokunulduğunda midyenin hızla kabuğunu kapatması ile anlaşılmaktadır. Kabuğu açık kalan ve hoş olmayan bir koku çıkaran midyeler bayatlamış olduğundan alınmamalıdır. - Midye avlandığı sırada temiz ve taze durumda olmasına rağmen; kirli kaplar içinde taşınması; kirli yüzeylerle temas etmesi; kirli aletlerle ayıklanması ve ayıklandıktan sonra kirli su ve kaplara alınması; ayıklama yapan kişilerin ellerinin temiz olmaması gibi nedenlerle mikrobiyolojik olarak kirlenebilmektedirler. Dolayısı ile midyelerin ayıklanması ve işlenmesi sırasında temizliğe önem verilmesi; tüketici açısından ise midye alınacak balıkçının temizliğine dikkat edilmesi gerekmektedir. - Midyeler yaşadıkları bölgenin etkisi ile virüs, ağır metal, biotoksinler, ve çeşitli bakterileri içerebilmektedirler. Bu nedenle avlandıkları bölge midye kalitesini önemli derecede etkilemektedir. MİDYE İÇİNDE BULUNAN VİRÜSLER... Kanalizasyon kirliliğine maruz kalmış sulardan avlamış olan su ürünlerinin tüketilmesi sonucu bazı salgınlar görülmüştür. Pişirme işlemi zararlı virüsün etkisini azaltabilir, ancak yeterli sıcaklık ve pişirme süresi de önemlidir. HEPATİT A VİRÜSÜ (HAV): Midyelerdeki virüs kaynaklı bulaşmalar içinde hepatit A en ciddi sağlık hasarını vermektedir. Bunun esas kaynağı, HAV (Hepatit A virüsü) içeren dışkı ya da dışkı bulaşmış maddelerin alınmasıdır. Zararlı olan en düşük doz bilinmemektedir, ancak bu muhtemelen 100 virüsten daha az bir rakamdır. NORWALK VİRÜSÜ: Bakteriyel olmayan gıda kaynaklı hastalıkların en önemli sebebini oluşturmaktadır. Çiğ olarak tüketilen kabuklular genel taşıyıcıdırlar. Bulaşma kanalizasyon nedeniyle meydana gelmektedir. Kanalizasyon atıklarının döküldüğü suların virüsler ile kontamine edildiği ve bunların da sudaki midyelere bulaştığı bilinmektedir. HANGİ TOKSİNLER VAR?... Midyeler suyu filtre ederek beslenen canlılardır. Bazı dönemlerde suda toksik özellikte olan bazı alglerin miktarında artış olmaktadır. Bu durum su yüzeyinde gözle de fark edilir kırmızı rengin oluşmasına neden olmakta ve red-tide (kırmızı alg patlaması) olarak adlandırılmaktadır. Zehirli alg miktarının fazla olduğu böyle sulardan avlanan midyelerde kabuklu zehirlenmesi meydana gelmekte ve bu zehir ısıl işlemle giderilememektedir. Ancak; bu durumun ülkemiz için çok yaygın bir durum olmamaması sevindirici bir durumdur. AĞIR METAL ARTIKLARI... Cıva, kurşun, kadmiyum,arsenik, bakır ve çinko toksik etkileri ile su ürünleri için tehlike oluşturabilen ağır metallerdir. Bunların kalıntıları, merkezi sinir sisteminde hasara, yüksek düzeyde ise ölümcül etkilere yol açabilmektedirler. Kurşunun düşük dozlarda alındığında dahi çocuklarda toksik etki meydana getirdiği bilinmektedir. Bakır ve eskimiş metal boruların kullanıldığı işletmelerde ağır metal geçişi nedeniyle sağlık sorunları oluşabilmektedir. Çok lokal örnekler olmakla beraber, arsenik kontaminasyonları da gıda zehirlenmelerinde söz konusu olabilmektedirler. HANGİ BAKTERİLER VAR?... Midyeler besinlerini sudan süzerek beslenen canlılar olduklarından içinde bulundukları sudaki zararlı virüs ve bakterileri de vücutlarında biriktirmektedirler. Tüketicilerin çiğ midye tüketiminden kaçınması, mümkünse midyeleri canlı olarak satın alması; ya da iç midye alacaksa renk, koku ve yapısına dikkat ederek seçmesi; midyeleri güvenilir bir balıkçıdan temin etmesi gerekmektedir.