Meslek Lisesi değil bilim okulu

Özellikle teknik ve endüstri meslek liseleri, yetenekli öğrenciler için adeta bilim ve teknoloji okulu. Bilgi birikimleri sayesinde başarılı projelere imza atan gençler, mühendis ve mimarlık sektörleri için de bulunmaz kalifiye işgücü. İstanbul Avcılar Anadolu Teknik, Hatay Erzin Kız Teknik, Giresun Teknik, Eskişehir Turgut Reis ve İzmir Seyit Şanlı Endüstri Meslek liselerinde okuyan öğrencilerin projeleri, sektör temsilcileri tarafından hayata geçirilmeyi bekliyor.

Avcılar Anadolu Teknik Lisesi Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi'nde okuyan Serkan Ülkü (11. sınıf) ve Samet Durak (12. sınıf), karbonmonoksit ve doğalgaza duyarlı 'Hayat Penceresi' projesi ile 2009–2010 Proje Tabanlı Beceri Yarışması'nda İstanbul Avrupa yakası bölge birincisi oldu. Marmara genelinde yapılan beceri yarışmasında ise üretim ve mühendislik teknolojisi dalında jüri ödülü aldı. Sesli uyarı ve telefon mesajı gönderebilen sistem sayesinde gazdan zehirlenme vakaları son bulacak.

Zehirlenme haberlerinden etkilenen Serkan ve Samet, bu acı olaylara son vermek için kolları sıvadı. Makine Teknolojisi Öğretmeni Atilla Çuhadar'ın desteğiyle kombinin doğalgaz kaçırması durumunda ortamda yükselecek karbonmonoksit gazını algılayan dedektöre bağlı, otomatik açılan pencere üretti. Basit bir mekanizmadan oluşan sistem, sobadan veya doğalgazdan çıkan zehirli gazın sensöre gelmesiyle devreye giriyor. Önce sesli uyarı veren akıllı pencere zehirlenen kişiye ilk ihtiyacı olan temiz havayı sağlamak için pencereyi açıyor. Aynı anda telefon mesajı göndererek zehirlenme vakası olduğunu haber veriyor.

Giresun Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi 11. sınıf öğrencileri, kapalı mekanlarda sigara içme yasağına uymayanların tespit edilmesi amacıyla bir sistem tasarladı. Ortamda sigara içildiği an hem sesli hem de ışıklı ikaz veren sistem, içiciyi de gizli kamera ile görüntülüyor. Elektrik ve Elektronik bölümü öğrencisi Ersel Kılıç ile Haberleşme Tesisatı ve İletişim bölümü öğrencisi Emrah Elmas, 'Dumansız Kapalı Mekanlar' adını verdikleri proje üzerinde 6 ay çalışmış. Yasağın delinmesine seyirci kalmamak için 1 ay boyunca alışveriş merkezleri, kahvehane ve kafeleri dolaşıp inceleme yapmış.

Hatay'ın Erzin ilçesindeki kız teknik ve meslek lisesi öğrencilerinin harçlıklarıyla yaptığı proje bölge ikincisi oldu. Ana sınıfları için farklı bir hikâye anlatma tekniği olan 'Bilmece Bulmaca' isimli proje, çocuk gelişimi alanında önce il birincisi daha sonra Milli Eğitim Bakanlığı'nın Gaziantep'te düzenlediği proje tabanlı beceri yarışmasında bölge ikinciliğini elde etti. Projede görevli öğrencilerden Zeynep Kaya, geliştirdikleri teknikle öğrencilerin anlatılan hikâyeleri bire bir yaşadıklarını, bu sayede anlatılanları daha çabuk kavradıklarını vurguluyor.

Eskişehir Turgut Reis Endüstri Meslek Lisesi'nin mucitleri, insan gücüne gerek kalmadan tam otomatik tabldot yıkayan, kurutan ve yemek atıklarını gübreye çeviren bir makine icat etti. Temizlik için gereken işçiliği sıfıra düşüren makine, çöplerin doğaya verdiği zararı en aza indiriyor. Cihaz, su ve elektrikten de yüzde 50 tasarruf sağlıyor. Metal, Makine ve Elektrik ve Elektronik bölümünde eğitim gören 15 öğrenci, yemek sonrasında üzerlerinin kirlendiği gerekçesiyle öğretmenlerine tabldot yıkama makinesi yapmayı önerdi. Gençler, 5 rehber öğretmenin yardımıyla 5 ay sonunda bir dakikada 10 tabldot tabağı yıkayan makineyi yapmayı başardı. Proje danışmanı öğretmenlerden Necdet Mamak, çalışmanın Türkiye'de eşi olmadığına dikkat çekerek, "Bu makine bantla çalışan, Türkiye'nin ilk makinesidir." diyor. Projede yer alan öğrencilerden İsmail Bakır, meslek liselilerin katsayı engelinden kurtulup mühendis olması halinde çok daha büyük projelere imza atacağını vurguluyor. Önce okulun yemekhanesinde kullanılacak olan makine için patent alınacak. Seri üretime geçirilmesi planlanan makine, fabrika ve hastane gibi toplu yemeklerin yendiği yerlere pazarlanacak.

İzmir Seyit Şanlı Endüstri Meslek Lisesi öğrencileri Sercan Faik Çoko ile Murat Kayrım ise geliştirdikleri ısıtma sistemi projesiyle Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından geçen yıl düzenlenen proje yarışmasında ikinci olmayı başardı. 'Güneş Kaynaklı Isı Pompasının Sıcak Sulu Konut Isıtmasında Kullanımı ve Sistem Üzerindeki COP Etkisi' konulu projeleriyle Türkiye ikinciliğini kazanan gençler, bu yıl üzerinde çalıştıkları 'Jeotermal Kaynaklı Isı Pompasının Konut Isıtmasında Kullanımı ve Jeotermal Verimliliğin Artırılması' projesiyle şampiyon olmayı hedefliyor. Hurdacılardan malzeme toplayarak projelerini hayata geçirdiklerini anlatan Sercan ve Murat, katsayı engelinden kurtularak mühendis olmak istiyor.

Sumo Robot'la birinciliği hedefliyor

Meslek liseli mucitlerden biri de Anıl Sert. Bursa'daki Ali Osman Sönmez Anadolu Meslek Lisesi'nin Otomasyon bölümü öğrencisi Anıl, geçen yıl 5. olduğu Sumo Robot Yarışması'nda bu yıl birinciliği hedefliyor. Milli Eğitim Bakanlığı ile Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı'nın işbirliğiyle yapılan yarışmanın bu yıl dördüncüsü düzenlenecek. Başarılı öğrenci, kendi geliştirdiği robotla yarışmaya katılacak. Yarışmanın temelinin sumo güreşlerine dayandığını ifade eden Anıl, şunları anlatıyor: "Yarışmada 154 cm'lik daire şeklinde siyah bir alan bulunuyor. Çevresinde 5 cm eninde beyaz bir bölge yer alıyor. Tamamen kendi hareket eden robotlar birbirlerini beyaz alanın dışına çıkarmaya çalışıyor."

Geçen yılki yarışma da 64 sumo robotun katıldığını belirten Anıl, "Geçen sene küçük bir program hatası yüzünden robotum kendi kendini çizgi dışına atmıştı. Bu yüzden 5. oldum. Sakarya Üniversitesi'ndeki yarışmada ise 1. oldum." diyor. Yetenekli öğrenci, bu yıl 6-7 Mayıs'ta Ankara'da düzenlenecek Sumo Robot Yarışması'nda birinciliği hedefliyor