Merkez Bankası'ndan kritik karar! Düşen mevduat faizleri sonrası yeni adım

TCMB, Resmi Gazete'de yayımlanan kararla zorunlu karşılıklar hakkında tebliğin "Zorunlu Karşılıklarda Farklılaşma" başlıklı 10. maddesini yürürlükten kaldırdı. Karar mevduat faizlerinde nisan ayında yaşanan 10 puanlık düşüş sonrasında geldi. Yeni hamle bankaların maliyetlerini aşağı çekecek ve mevduat tarafında bankaları rahatlatacak. 

Merkez Bankası zorunlu karşılık için kaldıraç oranına dayalı yükümlülüğü kaldırdı. Kaldıraç oranı, pasif toplamı tutarı, gayri nakdi kredi ve yükümlülükler tutarı, cayılabilir taahhütlerin 0,1 katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak tutar, türev finansal araçlara ait taahhütlerin her birinin kendi kredi dönüşüm oranı ile çarpımı sonucu bulunacak toplam tutar ve cayılamaz taahhütler tutarının toplamının ana sermayeye bölünmesiyle bulunuyordu.

TCMB zorunlu karşılık için kaldıraç oranına dayalı yükümlülüğü kaldırarak bankaların maliyetlerini aşağı çekecek ve mevduat tarafında bankaları rahatlatacak bir adım attı.

Kaldıraç oranına yönelik zorunlu karşılık düzenlemesi geçmişte Basel 3 uyumu kapsamında bankaların borçlarının sermayeye oranında olası riskleri bertaraf etmek için düzenlemeye girmişti.

TCMB zorunlu karşılık için kaldıraç oranına yönelik yükümlülüğü kaldırırken Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun aynı konudaki yüzde 3 sınırlaması uygulanmaya devam edilecek.

Tebliğ 21/6/2024 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girdi.

Yürürlükten kaldırılan 10'uncu madde şu şekilde:

"MADDE 10 – (1) Bankaların tabi oldukları muhasebe standartları ve kayıt düzeni esas alınarak Merkez Bankasınca belirlenen usul ve esaslara göre bankalarca hesaplanacak kaldıraç oranı bu maddede belirtilen aralıklarda bulunan bankalar, ilave olarak zorunlu karşılık tesis eder.
(2) Kaldıraç oranı,ana sermayenin aşağıda belirtilen kalemlerin toplamına bölünmesisuretiyle hesaplanır:
a) Pasif toplamı tutarı.
b) Gayri nakdi kredi ve yükümlülükler tutarı.
c) Cayılabilir taahhütlerin 0,1 katsayısıyla çarpımısonucu bulunacak tutar.
Ç) Türev finansalaraçlara ait taahhütlerin her birinin kendi kredi dönüşüm oranı ile çarpımısonucu bulunacak toplam tutar.
d) Cayılamaztaahhütler tutarı.

(3) Bu madde uyarınca zorunlu karşılık yükümlülüğü, üçer aylık dönemler itibarıyla aylık kaldıraç oranlarının basit aritmetik ortalamasına göre belirlenir.

(4) Tüm vadelerdekizorunlu karşılığa tabi Türk lirası ve yabancı para yükümlülükler için ayrıayrı uygulanmak üzere;

a) 2013 yılının son üç aylık dönemi ve 2014 yılının birinci, ikinci ve üçüncü üç aylık dönemleri için hesaplanan kaldıraç oranı yüzde 3’ün altında kalan bankalar ilave olarak 2 puan, yüzde 3 (3 dâhil) ile yüzde 3,25 arasında olan bankalar ilave olarak 1,5 puan, yüzde 3,25 (3,25 dâhil) ile yüzde 3,5 arasında olan bankalar ilave olarak 1 puan zorunlu karşılığı,
b) 2014 yılının son üç aylık dönemi ve 2015 yılının birinci, ikinci ve üçüncü üç aylık dönemleri için hesaplanan kaldıraç oranı yüzde 3’ün altında kalan bankalar ilave olarak 2 puan, yüzde 3 (3 dâhil) ile yüzde 3,5 arasında olan bankalar ilave olarak 1,5 puan, yüzde 3,5 (3,5 dâhil) ile yüzde 4 arasında olan bankalar ilave olarak 1 puan zorunlu karşılığı,
c) 2015 yılının son üç aylık döneminden itibaren (bu dönem dâhil) hesaplanan kaldıraç oranı yüzde 3’ün altında kalan bankalar ilave olarak 2 puan, yüzde 3 (3 dâhil) ile yüzde 4 arasında olan bankalar ilave olarak 1,5 puan, yüzde 4 (4 dâhil) ile yüzde 5 arasında olan bankalar ilave olarak 1 puan zorunlu karşılığı, hesaplama dönemini izleyen 4 üncü takvim ayının ilk zorunlu karşılık tesis döneminden başlamak üzere 6 zorunlu karşılık tesis döneminde tesis eder. (

6) 5) Bankalar kaldıraç oranını, hesaplama dönemini izleyen 3 üncü takvim ayındaki son zorunlu karşılık bildirim cetvelinin gönderim süresi bitimine kadar Merkez Bankasına bildirir.