Memur ve emekli üzülecek
Abone olBakan Başesgioğlu'nun tanıtımını yaptığı Yeni Sosyal Güvenlik Reformu sevindirmiyor üzüyor. Memurdan daha çok kesinti ve emekli maaşlarını düşürülmesi gündemde...
Çalışma Bakanı Murat Başesgioğlu ile Sosyal Güvenlik Kurumu
Başkanvekili Tuncay Teksöz yeni sosyal güvenlik reformuna ilişkin
taslak çalışmayı tanıttı. Dünya Bankası'nın dayattığı sosyal
güvenlik reformu, memurdan daha çok kesinti yapılmasını öngörüyor.
Emekli maaşları düşecek Dünya Bankası'nın isteğine uyan AKP
hükümeti, sosyal güvenlik reformunu hayata geçiriyor. Ancak
atılacak adımlar, sosyal güvenlik sistemi açıklarını 2045'te
sıfırlayabilecek. Sosyal Güvenlik Sistemi'nin açıklarını kapatmak
için memurlardan daha fazla kesinti yapılacak. Emekli aylığı
bağlama oranı kademeli olarak düşürülecek. Bu yasa çıktıktan sonra
emekli olacakların maaşlarının düşmesine neden olacak. Memurlardan
yapılacak ek kesintinin devlet tarafından karşılanmaması maaşlarda
düşüşe yol açacak. Emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde 60
olarak uygulanmaya devam edecek. Eski sosyal güvenlik sistemine
göre çalışanlar, yeni reform yürürlüğe girdikten sonra kalan
emeklilik süresi ölçüsünde yeni sistemden etkilenecek. Çalışma
Bakanı Murat Başesgioğlu ile Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanvekili
Tuncay Teksöz yeni sosyal güvenlik reformuna ilişkin taslak
çalışmayı tanıttı. Başesgioğlu, reformun sosyal taraflarla enine
boyuna tartışıldıktan sonra, kasım veya aralıkta Meclis'e
sunulacağını söyledi. Başesgioğlu, reformun IMF ve Dünya
Bankası'nın dayatmasıyla olmadığını söylese de, çalışma geçtiğimiz
haftalarda açıklanan Dünya Bankası raporuyla benzerlikler taşıyor.
Buna göre, yeni reformda, Dünya Bankası'nın 'Aylık bağlama
oranlarını yükseltin' çağrısı dikkate alındı. 2005'ten itibaren
yürürlüğe girmesi beklenen reform, emeklilik sigortası, genel
sağlık sigortası, sosyal güvenlik kuruluşlarının birleştirilmesi ve
kurumsal yapının oluşturulması adı altında dört bileşenden
oluşuyor. Yeni yapının üç yılda oturması bekleniyor. En büyük
karadelik Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanvekili Tuncay Teksöz,
sistemin sürdürülebilir olmadığını ve açıklarının ekonomiyi tehdit
ettiğini belirtti. Teksöz, sosyal güvenlik kuruluşlarına 1999-2004
arasında yapılan bütçe transferleri hakkında bilgi verdi. Buna
göre, 2004 programında, SSK'nın 5 katrilyon 842 trilyon, Bağ-Kur'un
5 katrilyon 336 trilyon, Emekli Sandığı'nın 7 katrilyon 800 trilyon
olmak üzere toplam 18 katrilyon 978 trilyon açık vereceği
öngörülüyor. Böylelikle, üç sosyal güvenlik kuruluşunun açığı 2004
sonunda Gayri Safi Milli Hasıla'nın (GSMH) yüzde 4.5'i olacak.
Ancak yeni reform da sosyal güvenlik kuruluşlarının açıklarına
hemen çare olamayacak. Projeksiyonlara göre, yeni emeklilik sistemi
yürürlüğe girse de, 2015'te sosyal güvenlik açığı GSMH'nın ancak
yüzde 3.5'ine, 2025 yılında yüzde 2'sine, 2035 yılında yüzde
1.8'ine inecek. Açıkların tamamen kapanması ise 2045 yılında
olacak. Teksöz, makroekonomik istikrar açısından sosyal güvenlik
sisteminin açıklarının önemini de 1994-2003 sonu arasında yapılan
projeksiyonla gösterdi. Projeksiyonda, mevcut iç borç stokunun
194.4 katrilyon, toplam borcun ise 282.9 katrilyon, GSMH'nın ise
354.6 katrilyon olduğuna dikkat çekilerek, "10 yılda bu üç kuruluş
için faiziyle beraber Hazine 345.2 katrilyon borçlandı" denildi.
Teksöz, daha sonra yeni sistemin neler getireceğini anlattı.
Türkiye'de ele geçen ücrete göre aylık bağlama oranının yüksek
olduğuna işaret eden Teksöz, mevcut sistemde 2.7 olan aylık bağlama
oranının, 2040 yılına kadar kademeli olarak 1.5'e indirileceğini
söyledi. Teksöz, aylık bağlama oranının her yıl yüzde kaç oranında
uygulanacağı konusunda ise net bilgi vermedi. Memura bir darbe daha
Yeni sistemin emeklilik sigortası bileşeninde aylık bağlama
oranının yanı sıra bazı parametrik konularda da değişiklikler
yapılacak. Buna göre, Emekli Sandığı mensupları gelirleri üzerinden
prime tabi olacak. Yeni sistemle memurların toplam brüt maaşı
üzerinden yüzde 12.5 prim kesilecek. Bu ise maaşlarda düşüş
getirecek. Prime esas ücret tabanı asgari ücret, tavanı ise asgari
ücretin 6.5 katı olacak. Emekli aylıklarının artışı enflasyona göre
olacak. Halen memur maaşının yüzde 55'i üzerinden kesilen yüzde
12.5'lik emekli sandığı primi, yeni yasayla maaşın tamamı üzerinden
kesilecek. Reform, emeklilik yaşına dokunmuyor. Emeklilik yaşı
kadınlarda 58, erkeklerde 60 olarak uygulanmaya devam edecek. 2040
yılından sonra ise emeklilik yaşı kademeli olarak artırılacak. 2040
yılından sonda kadınlar 61, erkekler 63 yaşında emekli olacak.
Başesgioğlu, 2040'tan sonra hayatta kalma beklentisiyle orantılı
olarak, emeklilik yaşında çeşitli opsiyonların devreye
girebileceğini söyledi. Reform, 31 Aralık 2004 yılına kadar emekli
olanları etkilemeyecek. Ancak 2005'te taslağın yasalaşmasından
sonra eski sisteme tabi emekli olacaklarda yani mevcut çalışanlarda
emekliliklerine kalan süre kadar yeni sistemden etkilenecek. Nasıl
yansıyacak? Maaş bağlama oranının 2040'a kadar kademeli olarak
yüzde 2.7'den 1.5'e çekilmesi emeklileri etkileyecek. Örneğin, yasa
çıkmadan önce emekli olanlar bundan etkilenmeyecek. Ancak, yasa
çıktığı tarihte emekliliğine 10 yıl süre kalan bir çalışana, 15
yıllık geçmiş hizmet süresi için yüzde 2.7'lik maaş bağlama oranı
uygulanacak. Kalan 10 yıl için ise kademeli olarak değişecek aylık
bağlama oranları uygulanacak. Merkezi tabana dayalı kurumsal
yapılanma Sosyal Güvenlik Reformu'nun, 'Sosyal Yardım ve Hizmetler'
adı altındaki üçüncü bileşeninde, yoksul ve muhtaç kesimlere
yönelik sosyal yardım ödemeleri gerçekleştirilecek. Dördüncü
bileşen olan 'Kurumsal Yapılanma' ayağında ise hizmetlerin bir
bütün olarak sunulduğu merkezi veri tabanına dayalı, tek bir
kurumsal yapı oluşturulacak. Emeklilik ve sağlık sigortaları ile
sosyal hizmet ve yardımlara ilişkin olarak sürdürülecek uygulamalar
ülkenin çeşitli yerlerinde kurulacak küçük ofislerle daha hızlı bir
şekilde gerçekleştirilecek. Genel Sağlık Sigortası yolda Sosyal
Güvenlik Reformu içinde yer alan Genel Sağlık Sigortası ile
aralarında yeşil kart uygulamasının da olduğu 5 farklı sağlık
sigortası teke indirilecek. Prim ödeme gücü olmayanların primleri
devlet tarafından ödenecek. Şu anda SSK kapsamında 23 milyon,
Bağ-Kur kapsamında 9 milyon, Emekli Sandığı kapsamında 10 milyon
kişi bulunuyor. Türkiye'de yeşil kart sahibi olan 13 milyon kişi
varken, 14 milyon kişinin ise hiçbir sağlık sigortası yok. Yeni
sistemle,tüm vatandaşları kapsayacak tek ve eşit bir sağlık
sigortası sistemi gelecek. Katılımın zorunlu olduğu bir prim
sistemi uygulanacak. Yoksulların sağlık sigorta primi devlet
tarafından karşılanacak. Devlet prim ödeme gücü olmayanlar adına
aile başına asgari ücret üzerinden, prim ödeme gücü olan
sigortasızlar aile başına asgari ücretin iki katı üzerinden,
emeklilik programlarına tabi aktif sigortalılar sağlık sigortası
primlerini aile başına prime esas kazançları üzerinden yüzde 12.5
oranında prim ödeyecek. Bakan Başesgioğlu, "Devletin sağlık
harcamaları içinden yeşil kartlılar çıkınca bizim hesaplamalarımıza
göre başa baş bir maliyet oluyor. Yani bugünkü maliyete ilave az
bir maliyetle Genel Sağlık Sigortası tamamlanır" dedi. Kaynak :
Radikal