Mehmetçik dünyanın her yerinde

Türk Silahlı Kuvvetleri, uluslararası harekat ve gözlem görevlerine aktif şekilde katılarak, sorunlu bölgelerdeki güvenliğin ve barışın sağlanmasına katkıda bulunuyor. Uluslararası topluma askeri açıdan entegrasyonun ilk adımını 1950-19 yılları arasındaki Kore Savaşı sırasında Birleşmiş Milletler (BM) gücüne katılarak atan Türkiye, savaş sonrasında da NATO'ya üye olarak, uluslararası askeri ortaklık gerçekleştirdi. Türkiye, ''soğuk savaş döneminin ardından kitlesel tehditlerin yerini belirsiz tehditlere'' bırakmasıyla birlikte Somali, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Kosova ve Afganistan'da patlak veren olaylara karşı oluşturulan uluslararası barış güçlerinin içinde yer aldı. Somali'deki gruplar arasında yaşanan düşmanlığın durdurulması ve insani yardımlar için güvenli bir ortamın sağlanması amacıyla, BM'nin 2 Ocak 1993-24 Şubat 1994 tarihleri arasında gerçekleştirdiği ''Ümit Operasyonu''na 300 askerle katılan Türkiye, bir süre de barış gücünün komutanlığını yürüttü. Daha sonra, BM Güvenlik Konseyi'nin Arnavutluk'a yapacağı yardımlarla ilgili karar doğrultusunda İtalya liderliğindeki çokuluslu güce katılan TSK, 20'si karargah personeli olmak üzere 779 askerden oluşan bir deniz piyade taburuyla, Nisan 1997'den itibaren yardım faaliyetlerinde bulundu. Tiran ve ülkenin kuzey bölgesinde görev yapan Türk birliği, Arnavutluk'taki Türk vatandaşlarının emniyetli bir şekilde tahliye edilmesinin ardından, 1 Ağustos 1997'de Türkiye'ye döndü. BOSNA-HERSEK Türkiye, Bosna-Hersek'teki olayların ardından da insani yardım harekatı için emniyetli bölgelerin tesisi ve korunması maksadıyla kurulan BM Koruma Kuvveti'nde (UNPROFOR) yer aldı. TSK, 4 Ağustos 1993-31 Aralık 1995 tarihleri arasında 1400 askerden oluşan bir alayla bölgede konuşlanırken, Bosna-Hersek'te Dayton Barış Anlaşması'nın uygulamaya konulmasıyla birlikte barış gücünü de takviye etti. Türk birliği, 20 Aralık 1995'te tugay seviyesinde IFOR'a katıldı. Türk tugayı, IFOR'un görevini 20 Aralık 1996'da tamamlamasının ardından tabur seviyesine indirilerek, SFOR'a tahsis edildi. Bosna-Hersek'teki 1 Mekanize Türk taburu, Bosna-Hersek Türk Tabur Görev Kuvveti Komutanlığı adı altında 844 personeliyle Zenica'da barışın sağlanması için görev yaparken, NATO'nun aldığı karar uyarınca bu birlikte 2003 Eylül'ünde personel ve malzeme indirimine gidildi. Türk Deniz Kuvvetleri de Adriyatik Denizi'nde UNPROFOR ve IFOR paralelinde 13 Temmuz 1992-2 Ekim 1996 tarihleri arasında icra edilen ''Sharp Guard'' harekatına 2 firkateyn, akaryakıt gemileri ve mayın karşı tedbirleri gemileriyle katıldı. Bu görevde, 18 firkateynin yanı sıra 2 denizaltı, 4 akaryakıt gemisi ve yaklaşık 5 bin asker yer aldı. Türkiye, Bosna-Hersek hava sahası üzerindeki uçuş yasağının uygulanması ve denetlenmesi amacıyla da bir F-16 filosunu 25 Nisan 1993'te bölgeye göndererek, rotasyon esasına göre 12 filo ile yaklaşık 2500 personel görevlendirdi. KOSOVA KRİZİ TSK, Kosova'da bir süre devam eden krizin silahlı çatışmaya dönüşmesi üzerine NATO'nun 24 Mart 1999 tarihinde hava harekatı başlatması nedeniyle, bu operasyona 10 adet F-16 uçağıyla destek verdi. Türk Hava Kuvvetleri, harekat süresince gece ve gündüz toplam 2 bin saatten fazla harekat uçuşu gerçekleştirdi. Harekat kapsamında, 3 adet KC-135 tanker uçağını İncirlik'te, 8 adet F-16 uçağını da Bandırma'da hazır tutan Türkiye, Adriyatik'teki bir Türk firkateyni ile mayın avlama gemisini de harekatta görevlendirdi. Türkiye, Kosova krizine çözüm bulunması ve NATO ile Yugoslavya Federal Cumhuriyeti arasında imzalanan barış anlaşmasının uygulanması amacıyla oluşturulan yaklaşık 42 bin kişilik güce de bir mekanize piyade taburuyla katıldı. NATO'nun Balkanlarda ulaşılan politik, askeri gelişmeler çerçevesinde, Kosova'da icra ettiği barışı koruma harekatına katılan birliklerde kuvvet indirimine gitme kararı uyarınca Türkiye, geçen ay bu birliğin malzeme ve personel sayısını azalttı. Kosova'da görevli birliklerin ikmal yollarının emniyetini sağlamak için bir birlik gönderen TSK, Arnavutluk'taki irtibat karargahının iç emniyetini sağlamak üzere de bir askeri inzibat takımını, Makedonya'daki KFOR geri karargahının emniyetini sağlamak için ise bir piyade takımını konuşlandırdı. Türkiye; Makedonya ve Arnavutluk'a yönelik mülteci akınlarının ardından, Arnavutluk'ta görevlendirilen AFOR'a 18 Mayıs-7 Eylül 1999 tarihleri arasında bir sahra hizmet bölüğüyle katıldı. TSK, Makedonya'daki ''Zorunlu Hasat Operasyonu''na da çokuluslu tugay kapsamında görev almak üzere 27 Ağustos 2001'de bir bölük timiyle katıldı. Petrovac bölgesinde konuşlanan birlik, 6 Ekim 2001'de görevini tamamlarken, TSK, Makedonya'daki uluslararası gözlemcilere destek sağlamak maksadıyla 27 Eylül 2001'de başlayan ''Amber Fox'' harekatına 4 karargah personeli gönderdi. AFGANİSTAN Türkiye, son olarak ABD'deki terörist saldırılara karşı başlatılan ''Sürekli Özgürlük'' harekatına katılarak, dünya barışına verdiği önemi bir kez daha ispatladı. Afganistan'da barışı sağlamak üzere oluşturulan Uluslararası Güvenlik Yardım Kuvveti'nde (ISAF) 276 kişilik bir birlikle yer alan TSK, 20 Haziran 2002'de ISAF'ın 2. dönem kuvvet komutanlığını devraldı. Yaklaşık 1500 kişilik bir birliği Afganistan'a intikal ettiren TSK, 10 Şubat 2003'e kadar Kabil ve çevresinde görev yaptı. Eğitim, sağlık, şehir suyunun iyileştirilmesi, idari yönetimin desteklenmesi, altyapı ve tarım konularında sivil halkla beraber 175 projeye imza atan TSK, ISAF komutanlığı süresince de Kabil Hava Meydan Komutanlığı görevini yürüttü. Afgan Milli Muhafız Taburu'na 10 hafta süreli tekamül eğitimi veren TSK, Afgan bakan ve üst düzey devlet personelinin korumasını yapacak 794 korumanın eğitimi ile 175 bin adet çeşitli mühimmatın imhasını da başarıyla gerçekleştirdi. TSK, halen ISAF bünyesinde bir bölük kadar askerle Kabil'deki uluslararası yardım kuvvetinde görev alıyor. BM ASKERİ GÖZLEM MİSYONLARI Türk Silahlı Kuvvetleri, barış harekatlarının yanı sıra BM çerçevesinde de birçok askeri gözlem görevi yerine getirdi. Bosna-Hersek'ten Doğu Timor'a kadar 5 hassas bölgede BM adına askeri gözlem misyonunda bulunan Türkiye, Gürcistan'da AGİT, Batı Şeria'da da İsrail ve Filistin adına barışın sürdürülebilmesi için 30 kadar personelle çalışıyor. Türkiye, BM kapsamındaki ilk gözlem görevini İran-Irak savaşının ardından Ağustos 1988-Mayıs 1991 tarihleri arasında birliklerin geri çekilme faaliyetlerini 10'ar gözlemciyle izleyerek gerçekleştirdi. Daha sonra, UNIKOM bünyesinde Irak-Kuveyt sınırı ile Abdullah Körfezi'nde görev alan TSK, 21 Mayıs 1991'den bu yana bölgede 63 personel görevlendirdi. Türkiye, Kuveyt'te halen 6 subayla gözlem görevini yerine getiriyor. GÜRCİSTAN-ABHAZYA Gürcistan-Abhazya arasındaki ateşkes anlaşmasının uygulanmasını kontrol etmek üzere ise UNOMIG kapsamında 15 Ekim 1994 tarihinden itibaren 64 personel görevlendiren TSK, ihlalleri BM Genel Sekreterliği'ne bildirmek üzere 5 Türk gözlemciyi bölgede bulunduruyor. Rusya Federasyonu'nun Çeçenistan'a yönelik harekatının ardından başlayan mülteci akınını kontrol etmek üzere Gürcistan sınırında oluşturulan AGİT gözlemci misyonuna 20 Şubat 2000'de 1 gözlemciyle katılan TSK, bölgedeki askeri gözlemci sayısını 7 Nisan 2002'den itibaren 2'ye çıkardı. EL-HALİL Türkiye, Batı Şeria'daki El-Halil şehrini İsrail kuvvetlerinin boşaltarak Filistin yönetimine devrini izlemek ve rapor etmek üzere kurulan Geçici Uluslararası Mevcudiyet'e de 1 Şubat 1997'den itibaren katılırken, bölgede halen 12 Türk personel görev yapıyor. DOĞU TİMOR Doğu Timor'daki askeri gözlemciler grubuna ise 1 Şubat 2000'de dahil olan Türkiye, bugüne kadar 4 subay görevlendirdiği bölgede, 2 personelle güvenlik ve istikrarın sağlanması faaliyetlerini izliyor. Türkiye, askeri gözlem görevlerinin yanı sıra askeri danışma görevlerini de yürütüyor. TSK, BM Bosna-Hersek Misyonu (UNMIBH) çerçevesinde oluşturulan askeri danışma timinde, 8 Ocak 2001'ten itibaren 1 Türk subayı, Bosna-Hersek'te konuşlanan Uluslararası Polis Gücü'nde (IPTF) de 2 jandarma subayıyla görev yapıyor.